Kabirleri İstanbul'da olan bestekarlar

Yayınlanma Tarihi: 28.03.2019 15:43 Güncelleme Tarihi: 28.03.2019 20:12

İstanbul'un bir kültür ve sanat merkezi haline gelmesinin ardından musiki nazariyatı sahasındaki çalışmalar çoğunlukla burada devam etti. Sadece İstanbul'da bilinen 50'yi aşkın bestekarımızın kabri bulunuyor. Peki, biz Türk musikisine ait değerlerimizi ne kadar koruyor ve önemsiyoruz? Örneğin; İstiklal Marşı'nın ilk bestecisinin kim olduğunu veya kabrinin nerede olduğunu kaç kişi merak edip araştırdı? Sizler için musiki tarihimiz açısından değerleri büyük olan ve kabirleri İstanbul'da bulunan bestekarlarımızı derledik.

44/47

MUSA SÜREYYA BEY (1884 İstanbul -1932 İstanbul)

Besteci, müzik öğretmeni, istanbul Konservatuarı ilk müdürü. Besteci Giriftzen Asın'in oğludur. Mezarı, Merkez Efendi Türbesi bahçesinde babasının mearı yanındadır.

Hakkında kısa bilgi:

İstanbul Üsküdar'da doğdu. Bestekâr ve neyzen Giriftzen Âsım Bey'in çoğu sanatkâr olan yirmi dört çocuğundan biridir. Üsküdar Merkez Rüşdiyesi ve Üsküdar İdâdîsi'nde öğrenim gördü. 1910'da devlet tarafından mûsiki öğrenimi için Berlin'e gönderildi. Berlin'de Prusya Kraliyet Akademisi ve Stern Konservatuvarı'ndan mezun oldu. Yurda dönünce Çapa Kız Muallim Mektebi, Erkek Muallim Mektebi, Mülkiye Mektebi, Selçuk Kız Lisesi ve Tiyatro Meslek Mektebi'nde mûsiki hocalığı yaptı.

Batı müziği tarzında bazı eserleri mevcutsa da bestelerinde Türk mûsikisinin zarif bir üslûp ve klasik bir eda ile örüldüğü dikkati çeker. Öztuna, onun bestelerinden üç marş ve on dokuz şarkıdan meydana gelen bir listeyi ansiklopedisinde neşretmiştir (bk. bibl.). Güftelerinin bazısı yakın arkadaşı Ercümend Ekrem Talu'ya ait olan şarkıları arasında, "Sen sanki bahârın gülüsün, şen çiçeğimsin" mısraıyla başlayan hüzzam; "Tâc-ı hüsnün hükmeder şâirlerin dîvânına" mısraıyla başlayan mâhur; "Sûziş-i aşkınla ben nâlân iken" mısraıyla başlayan nihâvend makamındaki eserleri halen repertuvarlarda sıkça yer alan bestelerinden bazılarıdır.

45/47

ŞAKİR AĞA (1777 - 1841 İstanbul) (H. 1256)

Besteci, yazar Musahipzâde Celal'in dedesidir. Mezarı, Eyüp'te Eyüpsultan Camisi'nin mihrabı önündedir.

Hakkında kısa bilgi:

Şakir Ağa'nın bestekârlığını çok ince bir duygu ve zevkin yüksek sanat kudreti taşıyan melodik cümlelerle ihtişamlı anlatımı olarak nitelendirebiliriz. Klâsik formdaki dört eseri dışındaki eserleri şarkı formundadır. Şakir Ağa büyük bir şarkı bestekârı olarak gösterilebilir.

46/47

ŞEVKİ BEY (1860 İstanbul - 1891 İstanbul) (H.1307)

Büyük şarkı bestecisi (213 beste), Kendisine Türklerin Schubert'i denmiştir. Mezan, Kuzguncuk'ta Nakkaştepe mezarlığı yamacındadır.

Hakkında kısa bilgi:

İstanbul Fatih'te Pirinççi Sinan mahallesinde doğdu. Babası tarakçı esnafından Ahmed Efendi'dir. Rüşdiye tahsilinin ardından Muzıka-yi Hümâyun'a hânende olarak girdi. Bir süre sonra saray hayatından sıkıldığı için görevinden ayrıldı ve Rüsûmat Nezâreti'nde kâtipliğe başladı. Bu görevini Harbiye Nezâreti Evrak Kalemi'nde devam ettirdi. Rindâne bir hayat yaşadı.

Şevki Bey, Türk mûsikisinde klasik ekolün Hacı Ârif Bey'den sonra en önemli şarkı bestekârı kabul edilir. Güçlü bestekârlık yeteneğinin yanı sıra çabuk beste yapabilen ilhamı bol bir sanatkârdır. Şarkılarının çoğunu daha güfteyi okurken irticâlen bestelediği, bazan yarım saatte bir, bazan da günde sekiz on beste yaptığı söylenir.

47/47

TAMBURİ BÜYÜK OSMAN BEY (1816 İstanbul - 1885 İstanbul)

Saz eserleri bestecisi (37 beste), tamburi, Mevlevi. Tamburi Zeki Mehmet'in oğludur. Mezarı, Beşiktaş'ta Yahya Efendi Mezarlığı'ndadır.

Hakkında kısa bilgi:

Besteci Tanburi Numan Ağa'nın torunu ve Tanuri Zeki Mehmed Ağa'nın oğludur. Tanbur çalmayı kendi kendine öğrendi. II. Mahmud'un musahiplerinden olan babasının aracılığıyla saraya alındı. Günümüze ulaşabilen 46 yapıtından 18'i peşrev, 12'si sazsemaisi ve 16'sı şarkı formundadır. Yaşadığı dönemin yenilikçi eğiliminden etkilenen Osman Bey, melodik kurgunun yoğun olduğu, lirik ve akıcı bir üslup geliştirdi.