Türkiye’nin en gizemli 10 yer altı dünyası

50 BİN KAPASİTELİ

Kapadokya'da 36 yeraltı şehirlerinden en büyük yeraltı şehri olan Derinkuyu 1967 yılında turizme açıldı. Kapadokya Yeraltı Şehirleri ile ilgili ilk yazılı kaynak Ksenephon'un Anabasis kitabıdır. ''Güzel Atlar Diyarı" olarak bilinen Kapadokya'nın en derin, en geniş yeraltı şehirlerinden biridir. Derinliği 85 metre ve 13 kata sahiptir. İsmini içindeki 52 su kuyusundan almıştır. Zamanında bu su kuyuları 60 – 70 metre derine inerek su ihtiyacını karşıladı ve hem de havalandırma bacası işlevini gördü. Bölgede kuşatmalar olduğu dönemlerde aşağıya inemeyen düşmanın suya zehir karıştırmasını önlemek için, bu bacaların bir kısmının yeryüzüyle bağlantısı da yoktur.

DÜŞMANA HAZIRLANAN TUZAKLAR

Çapları 2,5 metreyi, kalınlıkları ise 50 santimetreyi bulan ve çoğu yerinden kesilen yuvarlak sürgü taşlarıyla dışardan açılması olanaksız kapılar yapıldı. Bunların ortaları delinmiş ve böylece bir yandan düşmanın görülmesi sağlanırken bir yandan da düşmana saldırabilme olanağı sağlandı. Tuzaklara düşmekten kurtulmuş olanlarının üzerine kızgın yağ dökmek için dikine delikler açmayı da unutmadılar.

Nevşehir iline 20 km uzaklıkta bulunan Kaymaklı kasabası sınırları içinde yer alan Kaymaklı Yeraltı Şehri'nin tarihi M.Ö 3000 yılına kadar dayanır. Hititler Dönemi'nde inşa edilen bu şehir 8 katlı olup, yıllar içinde Romalılar ve Bizanslılar tarafından daha da genişletilip, bir yer altı şehri konumuna getirildi.

Tüf kayalıklara oluşan şehir 20.000 kişi yaşayabilirdi. İlk girişte uzun ve dar bir geçidin sonunda ortası delik yuvarlak bir kapı vardır. Bu ağır kapı olası bir saldırı sırasında kapatılarak şehrin güvenliği sağlamak için kullanıldı. Günümüzde ise bu şehrin sadece %10'luk kısmı temizlenerek geziye açıldı.

Avanos Özkonak Kasabası'nda bulanan yer altı şehri, İdiş Dağı'nın kuzey yamaçlarında volkanik, granit bünyeli tüf tabakalarının oldukça kalın olduğu bir yerde yapıldı.

Yer altı şehri henüz tam olarak temizlenemedi ve temizlendiği kadarıyla geniş alanlara yayılan galeriler birbirlerine tüneller ile bağlandı. Kaymaklı ve Derinkuyu Yeraltı Şehirleri'nden farklı olarak katlar arası haberleşmeyi sağlayacak çok dar ve uzun delikler vardır. Düzgün oyulmuş odaların girişleri kapatıldığında havalandırma da bu dar ve uzun deliklere ile sağlandı. Yine diğer yeraltı şehirlerinden farklı olarak sürgü taşından sonra, tünel üzerine (düşmana kızgın yağ dökmek maksadıyla) delikler oyuldu. Özkonak Yeraltı Şehri'nde de Kaymaklı ve Derinkuyu Yeraltı Şehri'nde olduğu gibi hava bacası, su kuyusu, sürgü taşları vardı.

Antik adı "Mataza" olan Mazı Köyü' nün Değişik yerlerde 4 girişi tespit edildi. Kısa koridorlarında yer alan iri sürgü taşı, yeraltı şehrinin giriş çıkışını kontrol altına aldı. İç kısımdaki küçük oda, sürgü taşının rahat bir şekilde hareket etmesi için yapıldı. Yeraltı yerleşiminin geniş alanlarına yayılan ahırlar, diğerlerinden farksızdır. Ahırlardan kısa bir koridor vasıtasıyla yeraltı şehrinin kilisesine ulaşılıyor. Bu mekânın girişi sürgü taşı ile kapatılabilir.

Kilise apsisi, köşeye oyulmuştur ve cephesi kabartmalarla süslüdür. Yine sürgü taşlarıyla güvenliği alınan bu kilise, kenarları boyunca devam eden ve oturma yeri olarak düşünülmüş alçak platformu, kabartmaları, görevli odalarıyla kusursuz bir görünüm sunar. Kilisenin, Kaymaklı Yeraltı Şehri'ndekinden farklı olarak dikine tasarlanmış apsisin tam karşısında Yeraltı Şehri'nin diğer bölümlerine geçişi sağlayan gizli bir bacası vardır. Birbirlerine dar ve uzun tünellerle bağlı üst kat mekânlarına geçişi sağlayan bu gizli bacanın içine açılan oyukların tırmanmayı hızlandırmayı ve kolaylaştırmak için yapıldı.