Arama
Bir sömürü aracı: Süper kahramanlar
Hollywood, sömürgeciliğin artık başka bir boyuta geçtiği yirminci yüzyılda, bir sömürge aracı olarak ortaya çıktı. Amerikan pop kültürünü ve sinemayı, dünyayı yeni sömürme aracı olarak gören Hollywood, insanlara gerçeklikle bağlantısı olmayan kahramanlar sundu. Hâlbuki kahramanlar, hiçbir menfaat beklemeden insanları koruyan kimselerdir. Hollywood'un ortaya koyduğu, Hristiyan ve Yahudi inancından beslenen ve asla yenilmeyen "süper kahramanlar" acaba neyi koruyorlar?
➡ Süper kahraman filmleri yüzyıla yaklaşan mazileri ile tüm dünyada popüler seriler haline geldiler. Kuşkusuz bu denli popülerliğin ve toplumsal etkinin altında, süper kahraman tiplemelerinin Amerikan kimliğini, toplumu oluşturan temel zihin yapısını her seferinde başarı ile temsil edebilme kabiliyeti yatıyor.
➡ Hollywood anlayışına göre her süper kahraman bir "beklenen"dir. Bu yönü ile süper kahramanların altında Hristiyanlık ve Museviliğin inançsal meseleleri yatar. Ama süper kahramanların asıl temsil ettiği gerçek; Amerikan ulusunun bir devlet olarak ortaya çıkarken geçirdiği değişim, dönüşüm ve kırılmalardır. Avrupa devletleri yapı itibari ile bir din kökenli iken Amerika dinden ziyade insani kırılmaların ortaya çıkardığı düşünce yapısı kökenlidir. Amerikan zihin dünyası, kendisini şekillendiren bu kökenler itibariyle yıkıcı ve sermaye odaklı bir düşünce sistemine dayanır.
➡ Filmlerde insanları, dünyayı kurtarıyormuş gibi konumlandırılan süper kahramanlar, gerçekte Amerika eliyle dünyayı yok ediyorlar. Peki, böyle bir durum nasıl mümkün olabiliyor? Bu büyük propaganda çalışmasına "Kendini Bilmek" de dikkat çeken Doç. Dr. Kemal Çelik, "Süper kahraman filmlerinde var olan anlatım, geleneksel bir anlatıdır. Kahraman, geleneksel kahramanlar gibi bir yolculuğa çıkarak halkını tehdit eden bir belayı def eder. Bu bazen soğuk savaşta Rus silahlarının yok edilmesi bazen de farklı bir versiyon ile önümüze çıkar. Aslında bu filmlerin fantastik olan kısımları supermanın uçması gibi sahnelerdir. Yazarlar gelişi güzel hareket etmez, bir stratejileri vardır. Mekânlar gerçektir. Film içerisinde gerçek kesit ve kurmaca yedirilir, kurmaca ve gerçek iç içe geçer. Böylece asıl strateji ortaya çıkar. İzleyicinin zihninde gerçeklik ve kurmaca kayboluyor, bu şekilde bilinçaltı karışır. Bu filmlerde ortaya çıkan sistem de kapitalist sistemdir. Hikâyeler metropollerde geçer." cümleleri ile sinemanın asla sadece sinema olmadığını anlattı.
➡ Süper kahraman filmlerinde mesele, asla fantastik güçler olmadı. Hollywood'un süper kahraman filmleri üzerinden insanların zihnindeki gerçeklik algısı ile oynaması, ortaya bizimle yaşayan ama zihnen Amerika'da bulunan insanlar çıkmasına sebep oldu. Bu sebeple her süper kahraman filmi, zihinlerde kurmaca ile gerçeği birbirine geçiren yapımlar olarak öne çıkar.
➡ Bu bakış açısıyla meseleyi ele aldığımızda süper kahramanlar, Amerikan düşünce sisteminin vücut bulmuş halidir. Bir halkın her türlü duygusuna cevap veren, normal ve insan olamayacak kadar kusursuz olan süper kahramanlar, Amerikan ideolojisinin özü gibidir.
➡ Bu öz, insani ve kötü bir anlayış kökenli olduğu için daima çatırdayan ve insanları geçici bir makyajla kandıran bir suretten ibarettir. Çünkü Amerika, bir gösteri toplumu anlayışına dayanır. Hollywood, pazarlanabilecek malzemeler üreterek iyi bir makyaj ve dolu bir alt metin ile dünya okyanusuna oltasını sallar. O olta asla boş kalmaz.
➡ Her süper kahraman filmi, kendi içerisinde gizli imgeler ve bilinçaltı göndermeleri ile doludur. Spiderman bilimde saplamaların aslında iyi şeyler olabileceğini anlatırken batman güya zenginliğin halk tabanında ne de güzel karşılık bulabileceğini insanlara gösterir. Ama superman bu imgelemin adeta zirvesidir. İlk süper kahraman olması ve Yahudi inançsal sistematiği açısından önemli alt metinlere sahip olması "superman"ı diğer kahramanlardan farklı bir noktaya koyuyor.
➡ Hz. Musa'nın (AS) hikâyesini anımsatan "superman", bizlere modern bir peygamber masalı anlatır. Karakteri 1933'de oluşturan Jerry Siegel ve Joe Shuster iki Yahudi idi. Tahmin edersiniz ki o seneler Yahudiler için epey zor bir sürecin başlangıcını temsil eder. Avrupa'dan sürülen ve insanlar tarafından kötü bakışlara maruz kalan Yahudiler harekete geçti. Bu durumu aleyhlerine çevirmek ve bir suni kahraman üzerinden kavimlerini ayağa kaldırmak isteyen iki arkadaşın zihni ürünü olan "superman"ın asıl adı da İbranice kökenli olup "Kal El" idi.
➡ "Tanrının eli" anlamına gelen bu isim, kahramanın altındaki alt metni ortaya koyuyor. Çizerler, Hz. Musa'nın (AS) tüm özelliklerini karaktere yansıtmışlar. Yok olmanın beşiğindeki geçmişi parlak büyük bir millet, ailesinden koparılan yalnız bir bebek, kavminin son umudu kişi, karşısında tüm silahların işlemez olduğu, milleti için örnek olan bir kahraman… "Superman" bu özellikler üzerinden Hz. Musa'nın (AS) modern bir yansıması olarak lanse edildi. "Superman", Yahudilerde var olan "Tikkun Olam" kavramının vücut bulmuş halidir. Zaman içerisinde birçok filmi çekilen "superman" süper kahraman filmlerinin öncüsü ve çok izleneni olarak vitrindeki yerini her daim korumuştur.
(x) 📌Tikkun Olam: Dünyayı ihya etme anlamına gelen bir Yahudi kavramı.
➡ Hâlbuki "superman" anlatısı tüm Hollywood sinema evreni gibi karanlık, suni bir yapıya sahiptir. Uzaydan gelerek kendilerine zarardan başka faydası olmayan insanları koruyan bu sözde süper kahraman, İkinci Dünya savaşından önce çizilmiş, 1945'ten sonra ise bir kahraman arayan Hollywood endüstrisine can suyu olmuştur. İsrail'in 1948'de kurulması ile "superman" arasında bir bağ yok mu, hepsi bir tesadüf mü sizce de?
➡ Misyonerlik zaman içerisinde şekil değiştirdi. Sinema sayesinde artık misyonerlerin uzun seneler boyunca farklı ülkelerde gezip dinlerini anlatmalarına gerek kalmadı. Bir noktada Hristiyanlık ve Yahudiliğin dünya görüşlerini kendi içerisinde harmanlayan Amerika, Hollywood yoluyla bu kimliği kitlelere empoze etti. Amerikan kültür çalışmalarının ne anlama geldiğini ve Hollywood endüstrisini Turkuvaz Kitap'tan çıkan "Suç Ortağı Hollywood, Kaan'ın Kitabı" isimli eserinde ele alan Alev Alatlı;
"Hristiyan Apolojetiği'nin yerini Amerikan 'Cinema Industry'sinin aldığını düşünürüm. Amerikan inançlarını savunan, Amerikan yaşam biçimini akılcı temellerle açıklamaya çalışan, kendi inançlarını dünyanın geri kalanına dayatan Hollywood müesses nizamı, kapitalizm, yayılmacılık, yaşam biçimi, kültür emperyalizmi gibi olgulara yönelen itirazlara uygun açıklamalar getirmeye, sosyalizm gibi, İslam gibi dünya görüşlerinin aksayan yanlarını ortaya dökmeye çabalar. Hal buyken 'sanat hayattan esinlenir, hayatı doğrudan ya da sembolik düzeyde taklit eder ya da etmelidir' diyorsak, Amerikan sinemasına sanat demek olası değildir. Amerika'da hayat Hollywood tarafından biçimlendirilmekte olup, şedit, trajik, grotesk, kaba gülünçlüklerden tuhaf ve olmayacak şakalardan yararlanan, bağdaşmaz durumları birleştiren, gülünç ve abartılı üslupta zengin manzaralar sunarak akıp gider. Bu bağlamda ABD her telden çalan bir 'sanat reprodüksiyonu'dur adeta…" sözleri ile Amerikan kültürü ve Hollywood'un kafa kâğıdını çıkarıyor.
➡ Alatlı'nın argümanları sayesinde sanatın Amerikan toplumundan uzak olduğunu ve Hollywood'un bir estetik ölçüden ziyade sanatı bir kitle imha silahı olarak kullandığını görüyoruz. Bu anlayış neticesinde Amerika sadece kültürünü ihraç edemediği ülkeleri işgale başlamış, kendi kültürünün taşıyıcılığını yapan diğer devletlere iyi davranmıştır. Çünkü manevi bir bakışı olmayan anlayış ortaya güzel bir eser, düşünce koyamaz.
(x) Hristiyan Apolojetiği: Hristiyanlığın temelleri üzerine çalışan metot olarak akılcılığı kullanan teoloji dalı.
(x) Cinema Industry: Sinema endüstirisi, Hollywood'u ifade etmek için kullanılan bir terim.
(x) Superman: Farklı bir gezegenden gelerek dünyayı kurtaran Hollywood süper kahramanı.
(x) Spiderman: Örümcek ısırması sonucu örümcek içgüdülerine sahip olan Hollywood süper kahramanı.
(x) Batman: Yarasa imgesi ile suçluları kendi yöntemleriyle yakalayan Hollywood süper kahramanı.