Orucun farzları nelerdir?
Ramazan ayı ile bütünleşen oruç ibadetinin kendi içinde farzları bulunur. Örneğin oruca niyet etmek oldukça önemlidir, unutulmaması gereken farzlardandır. Niyetten sonra ise imsak vaktinden güneş batana kadar orucu bozan her şeyden sakınmak, orucun şartları arasındadır. Oruç ibadetini en güzel şekilde eda etmek istiyorsak, farzlarına dikkat etmemiz gerekmektedir. Peki Orucun farzları nelerdir?
Önceki Resimler için Tıklayınız
🔸 Şafiî mezhebine göre, böyle niyet ancak, nafile oruçlar için geçerli olur. Farz (ve vacip) oruçlara niyet ederken, orucun hangi oruç olduğunu belirlemek gerekir.
🔸 Mesela Ramazan orucuna niyet ettim" yahut "kazaya kalan falan orucuma niyet ettim", "adadığım orucu tutmaya niyet ettim", "kefaret orucumu tutmaya niyet ettim" şeklinde, tutulacak orucu açıkça belirtmek gerekir. (Şirâzî, II, 600-601) Ramazan orucuna yahut muayyen bir adak orucuna, nafile oruç niyeti ile başlansa bile, tutulan oruç Ramazan orucu yahut adak orucu olarak tutulmuş olur.
🔸 Ramazan ayında yolcu olan bir kimse "Ramazan orucuna" şeklinde değil de sadece "Oruç tutmaya niyet ettim" diye niyet ederse tuttuğu oruç yine Ramazan orucu olarak tutulmuş olur.
🔸 Aynı kimse, Ramazan orucuna değil de kefaret ve Ramazan orucunun kazasına veya adak orucuna niyet ederse Ebû Hanife'ye göre niyetlendiği oruç geçerli olur. İmam Muhammed, İmam Ebû Yusuf ve İmam Şafiî'ye göre, bu oruçlar geçerli olmaz. (Şirâzî, II, 600-601) "Niyetin vakti" güneşin batışı ile başlar imsak vaktine kadar devam eder.
🔸 Genel kural bu olmakla birlikte vaktinde tutulacak Ramazan orucu ile günü belirlenmiş adak oruçları ve mutlak nafile oruçlar için niyetin son zamanı daha da geniştir. Bu oruçlara imsak vaktinden sonra, oruca aykırı bir şey yapmamış olmak kaydıyla o gün zeval vakti öncesine yani öğle ezanına on dakika kalana kadar niyet edilebilir.
🔸 Kaza ve kefaret oruçları ile günü belirlenmemiş adak oruçları için niyetin son vakti, imsaktan hemen önceki vakittir. Niyet imsaktan sonraya bırakılırsa bu oruçlar geçerli olmaz. Bu konuda Peygamberimiz (s.a.s.), "İmsaktan önce niyet etmeyen kimse oruç tutmamış demektir" buyurmuştur. (Nesaî, "Sıyam", 68) Niyet ile imsak arasında bir şey yemek içmek oruca zarar verme
b) Orucu Bozan Şeylerden Sakınmak
🔸 Başlanan bir orucun geçerli olması için, imsaktan güneşin batışına kadar yeme, içme ve cinsel ilişkiden uzak durmak gerekir. Orucun anlamına aykırı bu işlerden herhangi birini, güneşin batımından önce yapmakla oruç bozulur.
c) Hayız veya Nifas Halinde Olmamak
Hayız veya nifas (loğusalık) halinde bulunan kadınların oruç tutması caiz değildir. Kadınlar Ramazan ayında hayız nedeniyle tutamadıkları oruçlarını daha sonra kaza ederler. Hz. Aişe validemiz şöyle demiştir:
"Biz Rasûlullah'ın zamanında hayız olur, sonra temizlenirdik. Hz. Peygamber bize tutmadığımız oruçları kaza etmemizi emreder, kılmadığımız namazlarımızı kaza etmemizi emretmezdi."
(Tirmizî, "Savm", 67)
🔸 Cünüp bulunmak orucun geçerliliğine zarar vermez. Mesela, geceleyin cinsel ilişki veya ihtilam sebebi ile cünüp olan ve sahurdan önce gusletme imkânı bulamayan kimse cünüp olarak oruca niyet eder. Sonra ilk fırsatta gusleder. Hz. Aişe (r.a.) şöyle demiştir:
🔸 "Rasûlullah, eşi ile birlikte olması sebebi ile cünüp iken tan yeri ağarır, sonra gusledip oruç tutardı."
(Buhârî, "Savm", 22)
d) Orucu Vaktinde Tutmak
🔸 Oruç gün (yirmi dört saatlik zaman dilimi) içinde gündüz vaktinde tutulur. Bu şart, farz, vacip ya da nafile bütün oruçlar için geçerlidir. Gündüz, sabahleyin tan yerinin ağarmasından (fecr-i sadıktan yani takvimlerdeki imsak vaktinden) itibaren akşamleyin güneşin batmasına kadar geçen süredir
