Oruç tutmamayı mübah kılan durumlar
On bir ayın sultanı Ramazan-ı Şerif, içerisinde oruç ibadetini barındırır. İmsak vaktinden iftar vaktine değin yemekten ve cinsi temastan uzak kalmayı gerektiren oruç ibadeti her Müslüman için far-ı ayndir. Yani oruç, her Müslümanın bizzat kendisinin yerine getirmesi gereken bir ibadettir. Ama bazı durumlarda oruç tutmamak mübahtır, yani kişiye bırakılmıştır. Peki, hangi durumlarda oruç tutulmaz?
🔹 Oruç ibadeti, şartlarını taşıyan Müslümanlar için farz-ı ayındır
"Farz-ı ayın nedir?
Mükellef olan her Müslümanın bizzat yerine getirmesi gereken ibadet demektir.
🔹Hastalık veya başka herhangi bir sebeple bir kimse adına başka birinin oruç tutması ile bu görev yerine getirilmiş olmaz. Oruç ibadetinin farz oluşu Kur'ân-ı Kerim, Hz. Peygamber'in sünneti ve icma (bütün İslâm âlimlerinin görüş birliği) ile sabittir.
🔹 Kur'ân-ı Kerim'de;
"Ey iman edenler! Kötülük ve haramlardan sakınmanız için oruç, sizden öncekilere farz kılındığı gibi, size de farz kılındı."
(Bakara, 2/183)
Öyle ise içinizden kim bu aya (Ramazana) ulaşırsa onu oruçla geçirsin" buyurulmuştur.
(Bakara, 2/185)
🔹 Oruç ibadeti; Hz. Peygamber (s.a.s.)'in İslâm'ın temel esaslarını açıkladığı hadisinde ise şöyle zikredilmiştir:
"İslâm beş temel üzerine kurulmuştur: 'Allah'tan başka ilah olmadığına, Muhammed'in Allah'ın Rasûlü olduğuna şahitlik etmek, namazı kılmak, zekâtı vermek, haccetmek, Ramazan orucunu tutmak."
(Buhârî, "İman", 1)
🔹 Yine Rasûlullah (s.a.s.) Veda Haccı hutbesinde de aynı tespitleri yapmıştır:
"Rabbiniz Allah'a karşı gelmekten sakının, beş vakit namazı kılın, Ramazan orucunu tutun, malınızın zekâtını verin, âmirlerinizin emirlerine uyun, Rabbinizin cennetine girersiniz"
(Tirmizî, "Ebvâbü's-Salât", 434)
🔹 Görüldüğü üzere yukarıdaki ayet ve hadislerde orucun farz olduğu kesin bir üslupla ifade edilmektedir.
🔹 Yukarıdaki açıklama oruç tutmakla yükümlü olmanın genel kuralıdır. Ancak oruç tutmamın imkânsız veya çok meşakkatli, zor veya sakıncalı olduğu bazı özel durumlar sebebi ile bu kuralın dışına çıkılarak oruç tutulmayabilir. İslâm dininde kolaylık temel prensiptir. Dinî yükümlülüklerin yerine getirilmesi sırasında insan takatinin sınırları zorlanmaz. Kur'ân-ı Kerim'de,
"Allah bir kimseyi ancak gücünün yettiği şeyle yükümlü kılar"
(Bakara, 2/286)
"Allah size kolaylık diler, zorluk dilemez" buyrulmuştur.
(Bakara, 2/185)
🔹 Oruç tutmamayı mubah kılan bu özel durumlar şunlardır:
1. Hastalık
🔹 Ramazan ayı içerisinde oruç tutamayacak derecede hasta olanlar ile oruç tuttuğu takdirde hastalığının artacağından endişe edenler oruç tutmayı ertelerler. Bu durumda, kişisel endişeler değil, tıp uzmanlarının tespitleri dikkate alınır.
🔹 Daha sonra sağlıklarına kavuştukları zaman tutamadıkları oruçları kaza ederler. Bu konuda ruhsat şu ayete dayanmaktadır:
"Sizden kim hasta, ya da yolculukta olursa, tutamadığı günler sayısınca başka günlerde tutar."
(Bakara, 2/184)
