Dünya tarihinin en eski nüshalarından Kadı Beyzavi Tefsiri
İslam dünyasının yetiştirdiği en kıymetli alimlerden biri olan ve birçok alanda eser veren Kadı Beyzavi, ilme büyük katkılar sağladı. Tefsir alanında yazmış olduğu Envarü't-Tenzil ve Esrarü't-Te'vil isimli eser, onun bu alana hakimiyetini gösteren en önemli çalışmalardan biriydi. Sonradan kaleme alınan eserlere kaynaklık eden Envarü't-Tenzil'in geçtiğimiz günlerde 750 yıl önce yazılan nüshası ortaya çıktı. Eser aynı zamanda dünya üzerindeki en eski nüshalardan biri olma özelliğini taşıyordu. Peki, keşfedilen bu nüsha ilim dünyasına nasıl bir katkıda bulundu?
Önceki Resimler için Tıklayınız
📌Peygamberimizin vefatından sonra Kur'an-ı Kerim'i anlama noktasında hadisler önemli bir kaynak oluşturdu. Bu sebeple ilk dönemlerden itibaren hadis ilmiyle pek çok alim ortaya çıktı. Peygamberimizin emanetine sahip çıkmak için bu alanda birçok çalışma yapıldı.
📌Hadis alanında yapılan çalışmalara dönemin müfessirleri de kayıtsız kalamadı. Böylece hadislerden ve ayetlerden Ku'an-ı Kerim'i tefsir etme denilen bir metot ortaya çıktı.
Sadece rivayetle yetinmeyen dil kurallarını ve akli unsurları da dikkate alan tefsircilerin yanında, bu metotların her ikisini sentez ederek kullanan alimler de vardı. İşte bu alimlerden biri Beyzavi'ydi. Beyzavi Envarü't-Tenzil isimli eserinde pek çok hadise de başvurarak yorumlamaya gitmişti.
📌İslami ilimlerin hemen hepsine dair birçok eser telif ederek "allâme" unvanını kazanan Beyzavi'nin güçlü bir ilmî şahsiyeti vardı. Hayatından bahseden müellifler, onun geniş bir kültüre sahip olduğu hususunda ortak görüşteydi.
📌Beyzavi, daha çok tefsir, kelâm, fıkıh ve usûl-i fıkıh sahasında meşhurdu.
📌Kadı Beyzavi'nin tefsir alanında yazmış olduğu Envarü't-Tenzil ve Esrarü't-Te'vil isimli eser onun bu alana ne kadar hakim olduğunu göstermekteydi.
📌Beyzavi ilmi birikiminin yeterli seviyeye ulaştığı bir dönemde bu eserini yazmaya karar verdiğini bildiriyordu.
Beyzavi tefsirini yazarken hangi kaynaklardan faydalandı?
📌Envarü't-Tenzil'in başlıca kaynakları arasında Râgıb el-İsfahânî'nin el-Müfredât'ı, Zemahşerî'nin el-Keşşâf'ı ve Fahreddin er-Râzî'nin Mefâtîhu'l-gayb'ı yer alıyordu.
Aynı zamanda 250'den fazla şerh ve haşiyeye yani dipnota sahip olması ise Envarü't-Tenzil'in İslam alimleri tarafından ona atfedilen önemin bir işaretiydi.
📌Eserde tefsir yapılırken dirayet metodu kullanıldı. Peki dirayet metodu neydi?
Dirayet tefsiri: Kur'an'ın akla göre yapılan tefsirine verilen isimdir. Rivayetleri ikinci plana atan, akıl ve mantık yoluyla yapılan tefsir türüdür.
📌Eserde geçmiş önemli müfessirlerin görüşleri özetlendikten sonra Arapça şiirlere yer verildi. Dil ve akıl kaidelerine göre yeni görüşler ilave edilmişti. Bunlar Beyzavi'nin asıl gücünü gösteren kısımlardı.
