Arşı taşıyan melekler: Hamele-i Arş

💠 Allah Teala'nın (CC) kanunları işlerken; O'nun gücünü, kudretini, hâkimiyetini ifade eden bir kelime karşımıza çıkar; Arş… Arş, bir varlık mertebesi olup nesneler aleminin başlangıcıdır. Rabbimizin nice meleklerinden bir kısmı, ağırlığı çok büyük olan bu arşı taşır, onun etrafında bulunarak sürekli Allah'ı yüceltir ve müminlerin bağışlanmasını dilerler. Biz onları "arşı taşıyan melekler" olarak biliriz yani "hamele-i arş..."

💠 Arşı taşıyan meleklerin sayısı Kur'an'da zikredilmiş, ancak onun etrafını kuşatanların sayısı belirtilmemiştir.

"(Ey peygamber!) Eğer insanlar Allah'a kulluk etmeyi gururlarına yediremiyorlarsa bilsinler ki rabbinin yanında bulunan melekler gece ve gündüz O'nu tesbih edip yüceltmektedir."

Fussılet Suresi - 38. ayet

Fussılet suresi ilgili ayetin tefsiri
İshak Danış'ın sesinden Fussılet suresi

"Rahmân olan Allah arşa istivâ etmiştir."
Tâhâ Suresi, 5. ayet

Taha suresi ilgili ayetin tefsiri
Bünyamin Topçuoğlu'nun sesinden Taha suresi

💠 Müslüman âlemi olarak inancımızın en temel ve kilit noktası, Allah Teâla'nın (CC) yarattığı her şey üzerinde bir kanunun da olduğunun bilincinde olmaktır. Biz buna sünnetullah diyoruz. Sünnetullah, Yüce Allah'ın (CC) tabiatı yaratıp devam ettirmek ve toplum hayatını düzenlemek üzere koyduğu kanunlar anlamında kullanılan bir Kur'an terimidir.

▪ O'nun (CC) yarattığı evrende ve varlıklarda öyle büyük bir nizam ve ahenk vardır ki hayran kalmamak elde değildir.

👉 Allah Teâla'nın (CC) kanunları işlerken, O'nun (CC) gücünü, kudretini, hâkimiyetini ifade eden bir kelime karşımıza çıkar; Arş…

▪ Arş, bir varlık mertebesi olup, nesneler âleminin başlangıcıdır. Allah'ın haşr günü fasl ve kazâ (yargılama ve karara bağlama) için tecelli edeceği yerdir. Bu nedenle Rahmânın arşı bütün varlıkları kuşatır.

▪ Allah (CC) arşa istivâ ettiği gibi mümin kulunun kalbine de istivâ eder, yani orada isim ve sıfatlarıyla tecelli eder. Bu durumda "kalb Allah'ın arşı, gönül çalabın tahtı" haline geldiğinden bütün ilâhî isimlerin mazharı olan insân-ı kâmile "el-arşü'l-mahdûd" denir. Arş, hayatın kaynağı olan su üzerinde olduğu için ona arşü'l-hayât da denilmiştir.

İnkâr edenler, gökler ve yer bitişik iken onları ayırdığımızı ve her canlıyı sudan yarattığımızı görmezler mi? Hâlâ inanmayacaklar mı?

Enbiyâ Suresi, 30. ayet

Enbiyâ suresi ilgili ayetin tefsiri
Bünyamin Topçuoğlu'nun sesinden Enbiyâ suresi

İstivâ: Sözlükte "doğru ve düzgün olmak" anlamındaki svy kökünden türeyen istivâ "mutedil, düzgün ve eşit olmak; karar kılmak, oturup yerleşmek; yönelmek, yukarı çıkmak; hâkim olmak, tahta oturmak" gibi mânalara gelir. İstivâ kavramı yedi âyette arşa, iki yerde semâya yönelik bir fiil olarak Allah'a nisbet edilmiştir.

▪ Allah Teâlâ (CC) iradesini tahakkuk ettirmek için yine kendi iradesiyle melaike-i kiramı yaratmıştır; onlara belli görevler vermiştir.

▪ Burada hemen temel referansımız Kur'an-ı Kerim'e müracaat edelim.

▪ Mümin suresi 7-9 ayetler arasında, Allah Teâla (CC) "Arşı yüklenenler" ile "onun çevresinde bulunanlar" şeklindeki hitabında melekler topluluğundan bahseder.

﴾7﴿ Arşı yüklenenler ile onun çevresinde bulunanlar rablerini hamd ile tesbih ederler, O'na iman ederler ve müminlerin bağışlanmasını dilerler: "Ey rabbimiz! Sen, rahmetin ve ilminle her şeyi kuşattın. Tövbe edenleri ve yolundan gidenleri bağışla, onları cehennem azabından koru!"

﴾8﴿ "Rabbimiz! Onları ve atalarından, eşlerinden ve nesillerinden olup da iyi yolda bulunanları kendilerine vaad ettiğin adn cennetlerine kabul buyur. Kuşkusuz sen sınırsız izzet ve hikmet sahibisin."

﴾9﴿ "Onları kötü sonuçlardan koru. O gün sen kimi kötü sonuçlardan korumuşsan onu rahmetine mazhar kılmışsın demektir. İşte en büyük kurtuluş da budur."

Mümin suresi ilgili ayetin tefsiri
İshak Danış'ın sesinden Mümin suresi

▪ Bu ayetlerdeki dualar bize, Allah'ın (CC) rahmetinin ve ilminin genişliğini dile getirir. Bu ayetlerde meleklerin dua mahiyetindeki sözleri, müminleri bekleyen kurtuluş müjdesidir. Meleklerin Allah'ı (CC) hamd ve tesbih ile anmaları ve O'na (CC) iman etmeleri, müminler için dua edip onların bağışlanmasını dilemeleri yaratılmışlara şefkatin ifadesidir.

▪ Diğer bir ifade de Hâkka suresi 17. Ayette yer alır; kıyamet sırasında arşı sekiz meleğin yükleneceği bildirilmektedir.

"Melekler göklerin etrafındadır. O gün rabbinin arşını bunların da üstünde olan sekiz (melek) yüklenir."

Hâkka suresi ilgili ayetin tefsiri
İshak Danış'ın sesinden Hâkka suresi

▪ Ayet, meleklerin kıyamet dehşetinden korunmuş bir alanda yapacakları görevlerini anlatmaktadır. İbn Âşûr bu ayeti, "Melekler göklerin etrafında cennetlikleri cennete yerleştirmek, cehennemlikleri de cehenneme sevketmekle meşgul olurlar" şeklinde yorumlar.

▪ Arşı taşıyan "sekiz"den maksadın ne olduğu Kur'an-ı Kerim'de açıklanmamıştır.

▪ Müfessirler âyetin bağlamını dikkate alarak bu ifadeyi yukarıda anlatılan meleklerin üstünde, kendilerine "hamele-i arş" (arşın taşıyıcıları) denilen sekiz melek veya sekiz taşıyıcı olarak yorumlamışlardır (Elmalılı, VIII, 5322). Râzî ise "sekiz şahıs" ifadesini tercih eder.

▪ Buna göre "arşı taşıyan melekler" de Allah'ın âlemin işleyişiyle görevli kıldığı melekler olarak anlaşılabilir. Allah'ın yarattığı birçok âlemden biri olan madde âlemi dağılırken O'nun diğer âlemlerdeki düzeni ve hükümranlığı (arşı) devam edecektir.

▪ Allah (CC) zamandan ve mekândan münezzeh olduğu için kıyamet gününde meleklerin O'nun (CC) arşını taşıması olayı, "Allah'ın (CC) kudretinin hesap günündeki tam ve kesin tezahürünün işareti" olarak yorumlanmıştır.