Arama
Muharrem ayına özgü bereket tatlısı: Aşure
Dostluğun, kardeşliğin, birlikteliğin, bolluk ve bereketin simgesi olan aşure, yüzyıllardır aynı heyecan ile sürdürülen bir gelenek. Muharrem ayının onuncu günü pişirilen aşure, farklı kültürlerde hangi malzemelerle, nasıl yapılır?
Aşure, en az 7 malzemenin bir araya gelmesi ile pişirilir. Aşurenin belirli bir tarifi yoktur. Bölgeler arasında ufak tefek değişiklikler gösterse de, bazıları adından dolayı 10 madde ile yapılması gerektiğini söyler.
Alevi kültüründe ise, 12 malzeme kullanarak yapılan aşure 41 malzemeye kadar çıkar. Temel olarak su, buğday, nohut, toz şeker, fasulye, pirinç kullanılır. Nar ve üzüm tanecikleri, incir dilimleri, birkaç kayısı parçası, bolca fındık, fıstık ve ceviz içi...
40 hafızın 40 kez hatim ettiği, 40 çeşit hububat ve baharattan yapılan şifalı aşure, duayla karıştırılıyor. Ertesi gün ise başında 40 hafızın bulunduğu 40 kazanda pişirilen aşure şifa veriyor.
Malzemeleri; pirinç, göce, pekmez (şeker), kuru fasulye, nohut, arpa, kuru üzüm, incir, fıstık, fındık, ceviz içi, limon, vanilya, pirinç unu, karanfil, tarçın, susam, haşhaş, hardal, çörek otu, gül suyu, şekerpare, kayısı, kuş üzümü, dut kurusu, zencefil, yeni bahar, hıdır yaprağı, portakal özü ile Hindistan cevizi ve baharatlarla servis ediliyor.
Muharrem'in on ikinci günü aşure kaynatmaya başlanır. Bakla, nohut, kuru fasulye, kuru üzüm, kuru incir, kestane, fındık ve fıstıkla pişirilen aşurenin üzerine susam, nar taneleri, ceviz içi ve tarçın konuluyor.
13. günü bu aşure Alevi ve Bektaşi dedelerinin dualarıyla dağıtılır.
Osmanlı sarayında aşure, süzme ve sütlü olmak üzere iki çeşit pişirilirdi. Buğdayın piştikten sonra süzülerek sadece helmesinin kullanıldığı aşure süzme aşuredir.
Bunun içine ayrıca pirinç, badem, nohut ve misk eklenirdi. Sütlü aşure ise, bilinen aşure malzemelerine ek olarak bir miktar sütün ilâve edilmesiyle yapılır. Muharrem Ayı'nın 10. günü, Topkapı Sarayı mutfaklarında pişirilecek aşure için Kilâr-ı Hâs'tan (Padişah'ın Özel Kileri) gereken malzeme verilir, birkaç gün önceden hazırlıklara başlanırdı.
Aşure, her ne kadar aklımızda bir tatlı çeşidi olarak yer etse de, tuzlusu ve etlisi de yörelere göre değişiklik gösterir. Hatta bazı bölgelerimizde aşure, oldukça sulu yapılır ve "çorba" olarak adlandırılır. Birbirinden farklı 12 malzeme ile yapılması bir gelenek olan aşurenin ana malzemeleri buğday, fasulye ve nohuttur.
Tuzlu olan ve yemek şeklinde yapılan aşure yeni yılı karşılamak ve Hazreti Nuh'u anmak maksadıyla pişirilendir.
Aşurede et kullanma âdeti, Karadeniz'den Antakya'ya değişiklik gösteriyor. Kimi bölgelerde kurban eti bolca kullanılarak yapılıyor. Türkiye'nin değişik bölgelerinde yapılan aşurelerde birbirinden farklı 41 malzeme kullanılır.