Arama

Modern hayattaki hızın edebiyata yansıması: Kısa öykü

Öykü, dünyanın en eski anlatım sanatlarından biridir. Kadim medeniyetlerden bu yana, insanlar birbirlerine öykü anlatmadan edememişlerdir. Yüzyılların imbiğinden süzülerek günümüze ulaşan kısa öykünün ise bir edebiyat türü olarak ortaya çıkması 19. yüzyıla rastlar. 20. yüzyıl sonlarında asıl formuna ulaşan kısa öykü, modernizmin edebiyata yansımasının en canlı örneklerindendir. Peki, hangi açılardan?

  • 1
  • 16
EGDAR ALLAN POE'NUN ÖNCÜLÜĞÜNDE GELİŞEN MODERN ÖYKÜ TÜRÜ
EGDAR ALLAN POE’NUN ÖNCÜLÜĞÜNDE GELİŞEN MODERN ÖYKÜ TÜRÜ

20. yüzyılın sonlarında edebiyat dünyasında yerini alan "küçürek" olarak adlandırılan kısa öykü, hikayenin bir alt türü olarak görülmekteydi. Öykü türünün kuralları olduğunu ilk kez söyleyen ve bu düşüncelerini sistemleştiren isim, aynı zamanda kısa öykünün kurucusu olarak da bilenen Edgar Allan Poe'ydu. Öykünün okuyucuda bir etki bırakması gerektiğini düşünen Poe, ortaya attığı kuramlarda öyküdeki kısalık ve dilindeki şiirselliğin altını çizdi.

10 soruda Edgar Allan Poe

  • 2
  • 16
TÜRK ÖYKÜSÜNÜN İLK ÖRNEKLERİNDEN: KÜÇÜK ŞEYLER
TÜRK ÖYKÜSÜNÜN İLK ÖRNEKLERİNDEN: KÜÇÜK ŞEYLER

Modern öykü Avrupa'da Edgar Allan Poe ile başlarken bizde modern Türk öyküsünün ilk örnekleri Sami Paşazade Sezaî'nin 1892'de yayımladığı Küçük Şeyler adlı kitabıyla verildi. Sami Paşazade Sezai, kitabının başında aynı zamanda öyküye dair görüşlerini de aktardı. Bu görüşler ekseninde bakıldığında mukaddimede küçük şeylerin de öyküsünün yazılabileceğini söyleyerek Sezai, asrının çok önünde "modern" bir çıkış yaptı.

  • 3
  • 16
"GÜZEL YAZILMAK ŞARTIYLA" HER ŞEY ÖYKÜNÜN KONUSU OLABİLİR
GÜZEL YAZILMAK ŞARTIYLA HER ŞEY ÖYKÜNÜN KONUSU OLABİLİR

"Dünyada bir zerre yoktur ki güzel yazılmak şartıyla bir mevzu-i mühim addedilmesin. Âlem-i şemsin ahvalini tasvir etmekle bir hurdebînî böceğin kalbini teşrih eylemek edebiyatça müsavidir. En mufassal, en mükemmel kitaplarda bazı küçük şeylerin edebiyatça ehemmiyeti pek büyüktür."

Öyküdeki konu kısıtlamasını kaldıran Sezai, "güzel yazılmak şartıyla" en küçük şeylerin bile edebiyatta mühim bir yer tutacağını dile getirdi. Sezai, divan edebiyatında hikâye türünün yerine gelebilecek mesnevilerimizde, halk hikayelerinde ya da geleneksel hikayeciliğimizde olduğu gibi konu sınırlamalarından uzaklaşması gerektiğini düşündü. Eser pek çok açıdan Poe'nun sistemleştirdiği öykü türüne yaklaştı.

Ömer Seyfettin'in Türk hikayeciliğine yaptığı katkılar nelerdi?

Sami Paşazade Sezai'den sonra Ömer Seyfettin, Sait Faik Abasıyanık, Memduh Şevket Esendal, Refik Halit Karay, Sabahattin Ali, öykünün Türk edebiyatında bir edebî tür olarak yerleşmesinde yoğun emek sarf etmişler ve kısa öykünün yaygınlaşmasına zemin hazırlamışlardı.

Sait Faik'i iyi bir hikayeci yapan nelerdi?

Peki kısa öykü türü tam olarak ne anlama geliyordu? Öyküden ayrılan yönleri nelerdi?

  • 5
  • 16
EDEBİYATIMIZDA KISA ÖYKÜ
EDEBİYATIMIZDA KISA ÖYKÜ

Dünya edebiyatında "flash fiction" veya "short-short story" tanımlanan küçük-kısa öykü, Türk edebiyatında "küçürek öykü", "minimal öykü", "çok kısa öykü", "öykücük", kısa kısa öykü" olarak adlandırıldı. Prof. Dr. Ramazan Korkmaz, bu tanımlamalar için ayrıca yeni bir kelime türetmiş ve bu tür öyküleri "küçürek öykü" olarak adlandırmıştı.

Kısa öyküde farklı tanımlamalar ekseninde adlandırmalar ortaya atılmış olsa da bu türün az sözcük içermesinde görüş birliği sağlanıyordu. Kısa öykü tür olarak romandan ziyade anlam ve dil bakımından şiire daha yakındı.

2024 Fikriyat. Tüm hakları saklıdır.
BİZE ULAŞIN