Arama
Fransız eğitimci İstanbul ve Abdülhamid'i nasıl anlattı?
Birçok medeniyete başkentlik yapmış İstanbul, Fatih Sultan Mehmet'in fethinden sonra Batı'nın daha da merakını uyandırdı. Birçok araştırmacı, seyyah ve yazar İstanbul'daki sosyal, siyasi ve ekonomik gelişmeleri yakından takip etmek istedi. Bunlardan bir tanesi de Fransız eğitimci Anna Paiz'di. Paiz, yazdığı bir mektupta İstanbul ve İkinci Abdülhamid hakkında neler söylemişti? Sizler için bu mektubun ilginç detaylarını derledik.
İstanbul, Müslümanlar tarafından fethedildikten itibaren Batılı yazar, seyyah ve araştırmacıların akınına uğradı. Özellikle seyahat imkanlarının ve matbuatın geliştiği 19'uncu yüzyılda daha da fazla ziyaretçiyi ağırladı. Bu dönemde yabancı ülkelerin İstanbul'a ilgi göstermesinin bir sebebi de siyasal ve ekonomik gücü giderek zayıflayan Osmanlı İmparatorluğu'nu eski gücüne kavuşturmak amacıyla girişilen iyileştirme adımlarını yerinde gözlemleme merakıydı.
Tanzimat'tan sonraki seyyah anlatılarına bakıldığında, önceki devirlerdeki masalımsı ve hayali tasvirlerin yerini, devlet ve toplum hayatını somut olarak betimleyen ve ıslahat düşüncesinin meydana getirdiği değişimi sorgulayan gerçekçi bir bakış açısının aldığı görülür.
Batılı siyaset ve kültür çevreleri 2. Abdülhamid dönemine özel bir ilgi besliyorlardı. Avrupa'nın Bâbıâli nezdindeki siyasal baskı ve müdahalelerinin arttığı, buna koşut giden etnik ve ayrılıkçı isyanların çoğaldığı, anayasal talepleri dillendiren iç muhalefetin güçlendiği bir ortamda tahta çıkan padişah, bütün bunlarla mücadele etmenin yanında, seleflerinin başlattığı kalkınma ve muasırlaşma ülküsünü hayata geçirmek suretiyle, iç muhalefeti olduğu kadar, gözünü imparatorluğun üzerinden ayırmayan Batı'yı da şaşırtmıştı.
Balkanlardan Arap yarımadasına kadar bütün memleketin, bugün dahi aynı veya farklı amaçlarla kullanılmakta olan hükümet konağı, kışla, gar, okul ve hastane binalarıyla donatıldığı, kara ve demir yollarıyla örüldüğü bu devirdeki sosyal ve ekonomik yatırımlar, eğitim alanındaki yenileştirme hamleleriyle taçlandırıldı.
2. Abdülhamid devrinin eğitim reformunun takipçilerinden birisi de Fransız eğitimci Anna Paiz'dir. Paris'te Encouragement au Bien (İyiliğe Teşvik) ve Sociéte d'Instruction et d'Education (Talim ve Terbiye Cemiyeti) adlı sivil toplum kuruluşlarının üyesi olan Matmazel Paiz, İstanbul'daki eğitim kurumlarının yapısını, müfredatını ve işleyişini incelemek amacıyla 1892 yılının sonlarında Türkiye'ye gelir, tanıklıklarını ustalıkla kaleme alarak Paris'teki derneğinin başkanına gönderir.