Fethin sembolü Ayasofya'ya yazılan 10 şiir
İstanbul fethinin sembolü olan Ayasofya, dünden bugüne şairlerimizin yürek yangınını tutuşturmuş, bu yangını dizelere aksettirmiştir. Ayasofya'ya dair yazılmış ilk şiirlerden birinin Taşlıcalı Yahya Bey'e ait olduğunu biliyor muydunuz? Ya da büyük dava adamı Osman Yüksel Serdengeçti'nin Ayasofya'nın bir cami olarak mabedlikten çıkarılıp müzeye dönüştürülmesine tepki olarak Ayasofya şiirini yazdığını? Sizler için, Ayasofya'ya yazılan 10 şiiri derledik.
Ayasofya ilk olarak ahşap çatılı bazilika tarzında bir kilise olarak I. Konstantin'in oğlu Konstantinus tarafından inşa edilmiş ve bu yapı 360 yılında tamamlanmıştı.
İlk yapıldığında "büyük kilise" anlamına gelen "Megale Ekklesia" olarak adlandırılan yapı, 430 yılından itibaren "kutsal bilgelik" anlamına gelen "Ayasofya" adı ile anılmaya başlandı.
Ayasofya'nın kaderi Fatih Sultan Mehmet'in İstanbul'u fethetmesi ile değişti. Peygamber Efendimizin hadislerinde müjdelediği o güzel komutan Fatih Sultan Mehmet'in ta kendisiydi.
Ayasofya, fethin en önemli sembolü haline gelmiş ve camiye çevrilmişti. Ancak, geçmişte 1204 yılında Latinler tarafından işgal edilen İstanbul, geniş çaplı yağma ve tahribatlara maruz kalmış, Ayasofya da bu yağmalardan nasibini almıştı.
Ayasofya minareleri, mimarbaşının yapıya yönelik yaklaşımın kalıplaşmış tasarımlardan ne kadar uzak olduğunu gösterir. Bu minareler, her yapıyı bânisine, işlevine, taşıdığı ruha, bulunduğu yere ve ihtiyaca uygun şekildebiçimlendiren usta mimarın, farklı yaklaşımlarının başarılı sonuçlarından biridir.
İstinat duvarlarıyla güçlendirdiği yapıya biçim çeşitliliği de sağlayan Sinan, kubbeyi taşıyan payelerle yan duvarlar arasındaki boşlukları kemerlerle besleyerek kubbeyi de iyice sağlamlaştırmıştır.
Ey bey-i harem hörmeti vey Mescid-i Aksa
Ya kıble-i alisin ü ya Ka'be'-i Ulya
Çak tarüm-i Çarüm gibi a'la tabakatın
Her tak-ı felek rif'ati mi'rac-ı Mesiha
Encüm adedi şem'-i kanadil ile her şeb
Gerdunun olur günbed-i hazrasını hemta
Tezyinn için tub-ı mualladur asılmış
Kındil-i zer endude-i mihr-i felek-ara
Latifi
Şahzade, Laleli, Haseki Sultan...
Hepsinin üstünde Süleymaniye...
Süleymaniyeden, Ayasofyadan
Yollar iner dal dal Yenicamiye.
Yelken yelken, seren seren geiler;
Yamaçta, kıyıda, yolda Camiler,
Bu Horasan, mermer kurşun dağları
Omuzunda taşıdığı çağları.
Taşıyacak daha çağlar boyunca
Ve yer çekmeyecek, yere koyunca.
Yolları arkada bırakan hızla;
Kanatlarımızla, atlarımızla
Aşarken toprağı, taşı, denizi
Bu kurşun memeler emzirdi bizi
Arif Nihat Asya
