Edebiyatın yazın ustası: Melih Cevdet Anday
İster Yaşar Tellidede deyin ister Niyaz Niyazoğlu; kısaca M. C. A; yani Melih Cevdet Anday, şiirin kural dışı şairiydi. Şairliğinin yanı sıra tiyatro oyunu, roman, deneme ve makale de kaleme aldı. İlk dönem şiirlerinde kısa üçlüklerde yaşama sevinci, savaş karşıtlığı ve aşk temalarını işleyen Anday , "Rahatı Kaçan Ağaç" şiiriyle duygudan düşünceye yöneldiği döneme geçerek dünya sorunlarını işlemeye başladı. Türk şiirinin büyük ustalarından, "Garip" şiir akımının son temsilcisi Anday'ı vefat yıl döümünde eserleri ile birlikte hatırlıyoruz.
Giriş Tarihi: 28.11.2018
10:18
Güncelleme Tarihi: 28.11.2020
14:19
Edebiyatın yazın ustası Melih Cevdet Anday
Şairliğinin yanı sıra tiyatro oyunu, roman, deneme ve makale yazarı olan Anday , 13 Mart 1915'te dünyaya geldi. Ankara Gazi Lisesi'nden 1936'da mezun olan Anday'ın aynı yıl "Ukde " isimli şiiri Varlık Dergisi'nde yayımlandı. Melih Cevdet Anday , lisenin ardından Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'ne girdi ancak tamamlamadan ayrıldı. Oktay Rifat ve Orhan Veli okul arkadaşlarıydı. Sosyoloji öğrenimi için 1938'de Belçika'ya giden şair, iki yıl sonra İkinci Dünya Savaşı çıkınca yurda döndü.
ŞİİRİN KURAL DIŞI OZANINDAN 25 ALINTI
Edebiyatın yazın ustası Melih Cevdet Anday
Soldan sağa; Orhan Veli Kanık, arkadaşları Şinasi, Oktay Rıfat ve Melih Cevdet Anday.
Usta edebiyatçının şiirleri Ses, Yaprak, Yeditepe, Papirüs, Yeni Ufuklar, Yeni Dergi, Soyut, Ataç, Dönem, Yön adlı dergilerde okurla buluştu. Anday ile lise arkadaşları Orhan Veli ve Oktay Rifat "Garip Akımı"nı başlattı ve 1941'de "Garip " isimli şiir kitabını çıkardı. Veli ve Rifat ile aynı şiir çizgisinde yürüyen Anday, duygu bakımından arkadaşlarından ayrıldı.
Hasan Ali Yücel'in tavsiyesiyle Milli Eğitim Bakanlığı Neşriyat Müdürlüğü'ne memur olarak atanan Anday, 1942'den itibaren Ankara'da Milli Eğitim Bakanlığı Yayın Müdürlüğü'nde danışmanlık, Ankara İl Halk Kütüphanesi'nde memurluk ve çevirmenlik yaptı. Daha sonra İstanbul'a yerleşen Anday, 1953-1954 arasında "Akşam " gazetesinde sayfa sekreteri olarak çalıştı ve gazetenin sanat-edebiyat sayfasını hazırladı.
Edebiyatın yazın ustası Melih Cevdet Anday
Başarılı yazar, 1958-1964 yıllarında Tercüman, Büyük Gazete ve Cumhuriyet gazetelerinde yazılarını kaleme aldı. İstanbul Belediye Konservatuvarı Tiyatro Bölümü fonetik-diksiyon öğretmenliğine 1954'te başlayan Anday, 1977'de emekli oldu. 1964-1969 yıllarında TRT Yönetim Kurulu üyeliğinde bulunurken, 1979'da ise UNESCO Genel Merkezi Kültür Müşaviri olarak Paris'e gitti.
Şiirlerinde yaşama sevinci ve aşkı işledi
İlk dönem şiirlerinde kısa üçlüklerde yaşama sevinci, savaş karşıtlığı ve aşk temalarını işleyen Anday, "Rahatı Kaçan Ağaç" şiiriyle duygudan düşünceye yöneldiği döneme geçerek dünya sorunlarını düşünür. "Yan Yana" ve "Telgrafhane" şiirleriyle toplumcu şiire yönelen usta şair, 1963'te kaleme aldığı "Kolları Bağlı Odysseus" ve "Ölümsüzlük Ardında Gılgamış" şiirleriyle ise mitolojik unsurlara ve tarihe yönelerek, evrensel değerleri ve Anadolu'daki eski uygarlıkları işler.
"Her mesleğin kural dışı insanları var." diyen Füsun Akatlı şairin farklı dönemlerini nitelerken şu değerlendirmeyi yapıyor: "Melih Cevdet edebiyatımızın kural dışı bir ozanıdır . 1940'lı yıllardan, 'Garip' hareketinin şairlerinden biri olarak başladığı şiir serüveni, şiirimize Rahatı Kaçan Ağaç'tan Teknenin Ölümü'ne, Kolları Bağlı Odyseus'tan Göçebe Denizin Üstünde'ye, Tanıdık Dünya'dan taptaze bir şiir damarından fışkıran son iki kitabı Güneşte ve Yağmurun Altında'ya, başyapıt niteliğinde eserler kazandırarak sürüp gitmiştir."
Anday, eserlerinde kendi adı haricinde Yaşar Tellidede, Niyaz Niyazoğlu, A. Mecdi Velet, M. C. A., H. Mecdi Velet, Yaşar Tellidere, Gani Girgin, Zater, Yaşar Tellioğlu adlarını da kullandı.
Orhan Veli ve Oktay Rifat ile kaleme aldığı Garip adlı şiir kitabının dışında 1946'da "Rahatı Kaçan Ağaç ", 1952'de Telgrafhane , 1956'da "Yanyana ", 1962'de "Kolları Bağlı Odysseus ", 1970'te Göçebe Denizin Üstünde ", 1975'te "Teknenin Ölümü ", 1978'de "Sözcükler ", 1981'de "Ölümsüzlük Ardında Gılgamış ", 1984'de "Tanıdık Dünya ", 1989'da "Güneşte ", 1995'te ise "Yağmurun Altında " adlı şiir kitaplarını okuyucuyla buluşturdu.