Arama
Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatı
Cumhuriyet'in ilanının ardından başlayan Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatı, ilk yıllarında kendisinden önceki milli edebiyatın etkilerini taşır. Sanatçılar, savaştan çıkmış bir milleti, yeni inkılapları ve Anadolu'yu toplumcu bir gerçeklikle gözler önüne serer. Zaman geçtikçe birbirinden farklı pek çok edebi topluluk oluşarak edebiyatımız entelektüel zenginlik kazanır. Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatının 1923 ile 1950 yılları arasındaki serüvenini sizler için derledik.
🔸 Cumhuriyet'in ilanının akabinde gerçekleşen Latin harflerine dayalı yeni alfabenin kabulü Cumhuriyet Dönemi Edebiyatı'nın başlangıcı kabul edilir. Milli Edebiyatçılar, Beş Hececiler ve bağımsızlar olarak nitelendirilen yazar ve şairler yazın hayatlarını Cumhuriyet Dönemi'nde de sürdürmüşlerdir.
🔸 Cumhuriyet'in ilanıyla İkinci Dünya Savaşı yılları arasında sanatçılar gerçekçi ve toplumcu eserler vermişlerdir. Eserlerdeki temalar savaştan çıkmış bir milletin birliğini yansıtmak maksadıyla Anadolu insanının yaşayışı üzerine yönelir.
🔸 Anadolu'nun doğal güzellikleri, kültürü, Türk tarihi ve Atatürk ile ilgili konular ele alınmıştır. Döneme Öz Türkçecilik anlayışı hakim olduğundan eserlerde sade bir dil kullanılmıştır.
🔸Cumhuriyet edebiyatında Anadolu'yu tanıma çabası dönemin ana gayesi olmuştur. Romanda ve öyküde gözlemci bir bakışla toplum sorunları ele alınmıştır.
*Öz Türkçecilik nedir?
Dilde yabancı kökenli kelimeler yerine Türkçe kökenli kelimeler kullanmayı savunan bir harekettir.
🔸 Yeni inkılapları tanıtarak benimsetmek görevini Cumhuriyet dönemi sanatçıları üstlenmiştir. Bu dönemde yazarlar kısmen siyaset ile halk arasında bir köprü vazifesi görmüştür.
🔸 Türk Dil Kurumu'nun kurulmasının ardından süregelen dilde eski ve yeni tartışmaları sona ermiştir. Cumhuriyet Devri'nin ilk yıllarında çoğunlukla halk edebiyatı nazım biçimleri ve hece ölçüsü kullanılmıştır. 1940'dan sonrasında ise serbest şiir yaygınlaşmaya başlamıştır.
Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatında roman ve öykü
🔸 Bu dönem sanatçıları, romanlarında Cumhuriyet inkılaplarını ele alır. Yazılan romanlar, ülkenin geçirdiği toplumsal, tarihi ve kültürel değişimleri gözler önüne serer.
🔸 1923 -1950 arasında roman, farklı biçim ve tekniklerle gelişerek Türk edebiyatındaki varlığını sürdürmüştür. Bu yıllarda yazılan romanlara Yakup Kadri'nin "Yaban", Reşat Nuri Gültekin'in "Yaprak Dökümü", Peyami Safa'nın "Dokuzuncu Hariciye Koğuşu", Sabahattin Ali'nin "Kuyucaklı Yusuf", Abdülhak Şinasi Hisar'ın "Fahim Bey ve Biz, ve Ahmet Hamdi'nin "Huzur" adlı eseri örnek teşkil eder.
🔸 Cumhuriyet Dönemi'nin ilk yıllarında daha çok gözlemci gerçekçiliğe dayalı, yeni kurulan rejimi destekleyen romanlar yazılmıştır. Yazarlar, yakın geçmişte Millî Mücadele'de çok önemli bir etkiye sahip olan Anadolu insanını ve taşrayı realist bir gözlemle anlatmışlardır.
🔸 Bu dönemde inkılapların yayılışı, taşraya giden aydın kesmin hissettikleri, sanayileşmenin etkileri, yoksul insanların yaşam savaşı, köyden kente göç gibi yeni konular ele alınmıştır.