Aşık edebiyatı hakkında bilinmesi gereken terimler
Aşık edebiyatı, halk diliyle ve hece vezniyle meydana getirilen, saz eşliğinde söylenen şiirlerden oluşan geleneksel edebiyatımızın adıdır. Aşık edebiyatını, sade bir dil kullanarak şiirlerini daha çok hece vezniyle yazan ve saz çalarak yurdu dolaşan aşıkların eserleri oluşturur. İslamiyet öncesi sözlü edebiyat geleneğinin bir devamı olan, temsilcilerinin adları ve yaşadıkları çağlar belli olan aşık edebiyatı hakkında bilinmesi gereken terimleri derledik.
Önceki Resimler için Tıklayınız
Semai, halk şiirinde hecenin sekizli ölçüsü ile koşma biçiminde düzenlenen ve özel bir ezgi ile söylenen şiirlerdir. Semâi sözcüğü Arapçadır. Bir kurala bağlı olmadan işitilerek öğrenilen anlamındadır.
Gönül gurbet ele çıkma
Ya gelinir ya gelinmez
Her dilbere meyil verme
Ya sevilir ya sevilmezYöğrüktür bizim atımız
Yardan atlattı zatımız
Gurbet ilde kıymatımız
Ya bilinir ya bilinmezBahçemizde nar ağacı
Kimi tatlı kimi acı
Gönüldeki dert ilacı
Ya bulunur ya bulunmaz
(Erzurumlu Emrah)
Âşık karşılaşmalarında çok önemli bir bölüm olan bu bölümde, iki âşık birbirini bilgi ve sanat yönünden çeşitli konularda çok zor ayaklara baş vurarak sınava tabi tutarlar.
Bir kimseyi yermek ya da toplumun bozuk yönlerini eleştirmek amacıyla yazılan şiirlerdir.
Bir vakte erdi ki bizim günümüz
Yiğit belli değil mert belli değil
Herkes yarasına dermân arıyor
Devâ belli değil dert belli değilFark eyledik âhir vaktin yettiğin
Merhamet çekilip göğe gittiğin
Gücü yeten soyar gücü yettiğin
Papak belli değil kürt belli değil
(Ruhsâtî)
