Otlarıyla meşhur Girit mutfağı

Girit Adası, Akdeniz ve Ege'nin birleştiği stratejik bir konumda bulunan, tarihi değeri oldukça yüksek bir yer. Bundan ötürü tarihi süreçte devamlı güç savaşlarının merkezinde olmuştur. Girit, Akdeniz'de bulunan; Sicilya, Sardinya, Kıbrıs ve Korsika'dan sonra beşinci büyük ada olarak geçer. Burası, Mora Yarımadası ile Anadolu'nun güneyinde yer alan Toros sıradağları arasında bir bağlantı görevi görür. Şehirlerle özdeşleşen yemekler İbn Haldûn'un günümüzde çokça kullanılan 'Coğrafya kaderdir' sözü, adete Girit için söylenmiştir. Girit, büyük denizlerdeki önemli stratejik bir noktada bulunmasıyla, Osmanlı fethinden sonra Türk-İslam medeniyetinin etkisi altında büyük bir değişim geçirmiştir. Tarihi ada, dünyadaki pek çok güçlü devletin saldırılarına maruz kalmıştır. Girit Adası önce Minoslular, daha sonra Roma, Bizans, Arap, Venedik ve Osmanlılar tarafından fethedilmiş. İşte, bu farklı milletler kendi yemek kültürlerini bu eşsiz adaya getirmiş ve 'Girit mutfağını' oluşturmuşlardır. Farklı medeniyetler; asırlarca otları, deniz ürünlerini, etleri, altın sıvı olarak niteledikleri zeytinyağını eşsiz metotlar kullanarak sofralarına güzellik katmıştır. Selçuklular savaştan önce nasıl beslenirdi? Gelelim, bu güzel adanın mutfak kültürünün detaylarına. Dünya üzerinde en meşhur mutfaklardan birine sahip olan Girit; otları, zeytin yağlıları, zeytin, incir, susam, üzüm ve deniz ürünleriyle biliniyor. Bu kültürde otların yanı sıra kuzu etiyle yapılan yemekler de bir o kadar sevilmekte. Yunanistan ile Türkiye arası yaşanan mübadele sonrası Giritli Türk halk; Ege, Akdeniz ve Anadolu'ya yerleştiklerinde o güzel yemek kültürlerini de getirerek bulundukları her yörede farklarını ortaya koymuşlardır. Uzun senelerden beri en sağlıklı mutfakların başında gelen Girit mutfağı, ülkemizde bilhassa Ege ve Akdeniz'de yıllardır yaşatılmaya çalışılıyor. Daha çok Ege'de bu mutfağın varlığı hissedilmekte. Giritli halkın en önemli adetlerinden biri cumartesi ve pazar günleri kuzu etini fırında pişirmeleri bir diğeri de portakal; zeytin, üzüm gibi ürünlerin festivallerinin yapılması Akdeniz'de bir Türk adası: Girit Girit'in iklim ötürüsü oldukça zengindir bundan ötürü verimli topraklarda çeşit çeşit otlar yetişir. Madımak ve evelik otları en çok sevilenler arasındadır. Otlar hususunda pek çok püf nokta bulunuyor. Bunlar arasında en önemlisi otların genellikle çiğ tüketilmesi. Bir diğeri ise salça vs kullanılmaması onun yerine zeytinyağı kullanılması. Zeytinyağı haricinde limon ve koru suyu da yemeklerde tercih edilmekte. Girit mutfağının sembolik yemeği, kabak çiçeği dolması.Türk, Yunan ve Kıbrıs mutfaklarının vazgeçilmezi olan bu yemeğin yapılışı yöreye göre değişir. Genellikle temmuz ayında; Ege ve Akdeniz'de sabahın erken saatlerinde toplanır. Çiçekler sabah toplanır bunun sebebi, çiçeklerin tam olarak açık olduğu ve ısıdan dolayı yıpranmadığı zamanın sabah saatleri olması. Dolma için meyvesiz çiçekler seçilir, dikenli yeşil taç yaprakları sökülür. İç kısımları ayıklanarak çiçekleri yıkanır ve ardından süzülür. Sonrasında iç harcı hazırlanır. Ege'nin en sevilen yemeklerinden biri olan kabak çiçeği dolması, B1, C vitaminleri, potasyum, fosfor, çinko, nişasta ve protein minerallerini içermesinden dolayı oldukça sağlıklıdır. Girit Kuşatması'nın 24 yıl sürmesinin sebepleri Girit'in bir diğer simgesel lezzetlerinden biri Girit ezmesi. Hem sağlıklı hem de unutulmaz lezzetlerden biri olan bu ezme, aperatif ve ana yemeklerin yanında sunulmakta. Bu eşsiz meze; zeytin, ceviz, sarımsak ve çeşitli baharatlarla harmanlanarak hazırlanıyor. Ülkemizin farklı yerlerinde yapılan Girit ezmesinin geleneksel yorumun yanında modern yorumları da bulunuyor. Girit mutfağında enginarın yeri de kabak çiçeği kadar önemli. Enginarın yanı sıra; iğne yapraklı otlar, arapsaçı (rezene), dereotu, roka gibi aromalı otlar; turp otu, cibes, radika, ebegömeci, iğnelik, gelincik, sarmaşık, tilkimen ya da tilkişen (yabani kuş konmaz), dağ sarımsağı (körmen), yabani soğan, labada, pazı, semizotu, hardalotu gibi haşlamalık ve kavurmalık otlar çok seviliyor. Ege ve Akdeniz bölgesinde enginarın; sapından, yaprağına, çanağından, çiçeğine kadar her yerinden faydalanır. Bilhassa Girit mutfağında ise bu sebzenin dolması yapılır. Akdeniz'de Haç ve Hilal kavgası Girit mutfağın başta da bahsettiğimiz gibi daha çok sebze ağırlıklı. Çok fazla etli yemekler bulunmuyor. Fakat bulunanlarda da hep kuzu eti kullanılmakta. Girit usulü terbiyeli Arap saçı da bahsettiğimiz bu türe örnek. Kuzu eti kullanılarak yapılan bu yemekte de Girit'in vazgeçilmezlerinden olan hem zeytinyağı hem de limon kullanılıyor. Sonuç olarak Girit lezzetleri, oldukça zengin ve harmanlanmış bir mutfağı bizlere sunmakta.

Otlarıyla meşhur Girit mutfağı

İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK DİĞER MAKALELER

İslam mimarisinin kıblesi: Kabe

Din ve Şiddet

Ekrem Demirli ile Sahih-i Buhari Dersleri: İlim Bölümü 23-26. Bablar - 21. Bölüm

Karıncalar Diyarı Vâdi en-Neml ve Hz. Süleyman’ın Bir Mucizesi Daha

FİKRİYAT GÜNDEM

İngiliz Aktivist Ruth Herbert, Filistin İçin Yürüdü: "İnsanlığımız Filistin ile Sınanıyor"

Semender nesiller

Tarihimizde unutulmayan uçak kazaları

Jew York tarihe karışıyor