Süheyl Ünver'in İstanbul'u kaydettiği defteri
Ord. Prof. Dr. Ahmet Süheyl Ünver ( 1898 – 1986), olağanüstü bir çalışkanlıkla ömrünü tıp, sanat ve kültür tarihimize adamış, dünümüzü bugüne bağlayan mühim ve müstesna kişilerdendi. 88 yıllık ömrünün yaklaşık 75 yılını okuyup yazarak araştırma yapmak, ders vermek, hekimlikte bulunmak, resim yapmak, tezhip çalışmak, hat çekmek ve arşiv oluşturmakla geçirmişti. Süheyl Ünver Hoca'nın Süleymaniye Kütüphanesi'ne bağışladığı hazineyi meraklıları bilir. Bu defterler arasında öyle biri vardır ki adeta yüzyıl başı İstanbul'unun kayıt defteridir. Defter-i Meşâhir.
Önceki Resimler için Tıklayınız
Yirminci yüzyıl İstanbul kültür ve sanat hayatının sembol isimlerinden Süheyl Ünver Hoca'nın Süleymaniye Kütüphanesi'ne bağışladığı hazineyi meraklıları bilir. Muhtelif konularda tuttuğu yüzlerce defter dosyadan oluşan bu arşiv, İstanbul araştırmaları için sürprizlerle dolu, vazgeçilmez bir kaynaktır.
Bu defterler arasında öyle biri vardır ki adeta yüzyıl başı İstanbul'unun kayıt defteridir. Ünver Hoca'nın 1920-22'de tamamlayıp koleksiyonuna kattığı deftere dair söylenecek çok fazla söze gerek yok. Defterin başında yer alan ön söz ve sonrasında "hatıra" olarak yazı, şiir ve resimle deftere katılanların isimlerini sıralamak yeterli olacaktır.
"Bismillahirrahmanirrahim. Sûret-i tertîbini birçok tecâribden sonra ancak düşünebildiğim bu hatıra defterine yazı veya resim lütfedeceklerden yalnız şunu rica ve bilhassa istirhâm edeceğim ki şahs-ı hakîrâneme tevcih-i hitâb olunup da hakk-ı âcizânemde bir şey yazılmasın. Zira bu evlâd u ahfâda bek kıymetdâr bir yadigar olarak kalacaktır. Ben ve hepimiz arzu ederiz ki onlar bu satırları okuduktan sonra ahlâken ve irfânen büyük istifâdeler temin etsinler. Herkes kendi meslek-i dini, ilmi, fenni, ahlâkı ve terbiyesine göre umûmî bir sûrette ve bir faziletli ihtiva eden satırlar lütfederlerse son derece minnettar kalacağım. Buna ayrıca arzı-ı şükrân ederken bu minnet ü şükrânı en ziyade bu güzel satırları okuyacaklar ve evlâd u ahvâd tekrîmlerle arz edecek ve bu sûretle yazı lütfedeceklerin ulüvv-i kadr-i vâlâlarını isabet eyleyeceklerdir. Ve minallahi't- tevfîk.
Fi 22 Şabanü'l muazzam 1338 ve fi 11 Mayıs 1336 (1920).
Darülfünun Tıp Fakültesi son sınıfından
Şemsü'l- Mekâtib ve Mekteb-i Güzîn muallimlerinden Süheyl."
Defterde yer alan isimler, sırasıyla:
Veliahd-ı âlî-yi saltanat Abdülmecid Efendi Hazretleri, Üsküdar Mevlevihanesi post- nişini Ahmet Remzi (Akyürek) Efendi, Ressam Mahmud Bey, Yıldız Kütüphanesi hafız-ı kütübü Kalkandelenli Sabri Efendi, Ressam Üsküdarlı Ali Rıza Bey, Tuğrakeş Recai Efendi (Hattat), Muallim Beşiktaşi Vehbi Bey, Evranoszade Sami Bey, Meşâyıh-ı Kâdiriyyeden Tevfik Efendi, Bezm-i âlem Valide Sultan Hastanesi Ser-tabibi Neşet Osman Bey, Azerbaycan mümessili Vezirli Yusuf Bey, Hattat-ı Kütüb İsmail Efendi (İsmail Saib Sencer), Şekercizade Hafız Hayreddin Efendi, Müzehhib Yeniköylü Nuri Bey, Hattat Hacı Hasan Rıza Efendi, Divan-ı Hümayun Tuğrakeşi Rıfat Efendi, Abdülaziz Mecdi (Tolun) Efendi, , Meşâyıh-ı Nakşiyyeden Küçük Hüseyin Efendi, Sahib-i mecmua Yaşar Şadi Bey, Eftalüddin ( Tekiner) Bey'in perderi Cevad Bey, Hâşim el Mekki Bey, Reis'ül- hattatîn Hacı Kamil (Akdik) Efendi, Doktor Hacı İhsan Bey, Şehzade Ertuğrul Efendi'nin Muallimi Mehmed Emin Bey, Adana Müftüsü Zahir Efendi, Hattat Mehmed Hamdi Efendi, Ayandan Hamdi Efendi, Hattat Nuri (Korman) Efendi, Ressam Bahriyeli Ali Sami (Boyar) Bey,
Müzehhib Bahaeddin (Tokatlıoğlu) Efendi, Doktor Besim Ömer (Akalın) Paşa, Hattat Üsküdarlı Hafız Necmeddin (Okyay) Efendi, Muharrir Ahmed Rasim Bey, Talik Muallimi Hattat Hulusi Efendi, Darülmuallimin Muallimlerinden M. Cevdet Bey, Şeyhülislam-ı esbak Cemaleddin ( Ürgüplü) Efendi, Uşşakizade Halid Ziya, Hattat Mehmed Efendi, Ressam Şevket (Dağ) Bey, Darülmuallimin El İşleri Muallimi Celal Bey, Tahirü'l-Mevlevi Müze-i Hümayun Müdürü Halil (Edhem) Bey, Müze-i Hümayun hafız-ı kütübü Mistakidis Efendi, Üsküdarlı Şair Talat Bey, Köprülüzâde Mehmed Fuad Bey, İrani Rızâzâde Şefik Bey, Şair Kesriyeli M. Sıdkı (Akozan) Bey, Şair-i azam Abdülhak Hamid (Tarhan) Bey, Miralay Salih Bey, Ressam Cevad (Gökdeniz) Bey, Muallim Siraceddin Bey, Tatbikat Müdürü İhsan Bey, Doktor Milaslı İsmail Hakkı Bey, Polis Müfettişi Ahmed Cemal Bey, Doktor Hacı Kemaleddin Bey, Doktor Mazhar Osman Bey,
Ispartalı Hakkı Bey, İhtifal müessisi Mehmed Ziya, Rauf Yekta Bey, Doktor İbrahim Bey, Hattat İlmî Efendi, Hattat Eyüblü Cemal Efendi, Yümnizade Hüseyin Tahsin Bey, Babanzade Ahmed Naim Bey, Hattat Hafız Necmeddin Bey, Hüseyin Şem'i Bey, Doktor Abdullah Cevdet Bey, Hattat Şeyh Ferid Bey, Fotoğrafçı Hikmet (Koyunoğlu) Bey (Mimar), Doktor Asaf Derviş Paşa, Esseyyid Mehmed Said Paşa, Mahkeme-i Temyiz azasından Nazif Bey, Nazmi Efendi, Nafia Nezareti mümeyyizi Tahsin Bey, Nureddin Rüşdi (Büngül) Bey, Ebulhayr Efendi, Hattat Sadeddin Efendi, Maarif Müdürü Safvet Bey, Doktor H. Saib Bey, Şair Halil Nihad (Boztepe) Bey, Doktor Galip Hakkı Bey, Tırnoylu Hafız Mevlevi Vehbi Dede, Hoca Behçet Efendi, Muallim Osman Nuri (Ergin) Bey, Muallim Nizameddin Rıfat Bey, Kadızade Şeyhi Naci Bey, Süleyman Şevket (Tanlı) Bey, Üstad-ı âli-şân Ali Emirî Efendi Hazretleri.
