İlk kağıt fabrikasını kuran İbni Fazıl kimdir?

Yayınlanma Tarihi: 24.06.2020 08:32 Güncelleme Tarihi: 06.05.2022 12:30

On yedi yıl boyunca Abbasilerin vezirliğini yapan İbni Fazıl, devlete çok büyük hizmetlerde bulundu. Hiç şüphesiz, en büyük başarısı ve hizmeti, Bağdat'ta açtığı, dünya tarihinin ilk kâğıt fabrikasıydı. 12 asır önce kurulan bu fabrika ile adını dünya tarihine altın harflerle yazdırdı. Peki, kağıdın tarihi serüveni neydi? İbni Fazıl, dünyaya tarihinin çehresini nasıl değiştirdi?

9/13

17 yıl vezirlik yaptı

Halife Hadi, Harun Reşid'i veliahtlıktan çıkarmaya teşebbüs ettiğinde buna mani oldu. İbni Fazıl, 780 yılında divan başkanlığı yaptı. Harun Reşid halife olduktan sonra vezirliğe getirildi ve kendisine geniş yetkiler verildi. 17 yıl boyunca vezirlik makamında bulunan İbni Fazıl, devlete oldukça büyük hizmetlerde bulundu.

10/13

17 yıl Abbasi devletinde vezirlik yapan İbni Fazıl, dünyanın ilk kâğıt fabrikasını kuran kişi olarak tanındı. Fabrika üretime geçtikten sonra Halife, papirüsü yasaklayıp Müslümanların ürettiği kâğıtların kullanılmasını emretti. Böylece geniş bir kullanım alanı sağlandı.

11/13

Kitapların yaygınlaşması müstensih (kitap kopya edenler), verrak (kitap malzemeleri satan, cilt yapanlar) gibi çeşitli mesleklerin ortaya çıkmasını sağladı. Önemli İslam tarihçisi Ahmet İbn Vahid el Yakubî 9. yüzyılda Vaddah mahallesinde yüzden fazla kitapçı dükkânı olduğunu bildirdi.

12/13

Fazl bin Yahya Bermekî ailesinin en hoşgörülü üyesiydi. Horasan valiliği sırasında yaptığı imar çalışmaları ve tarım alanındaki faaliyetleri sayesinde herkesin sevgisini kazandı. Bilim tarihi araştırmacısı Will Durant Medeniyet Tarihi adlı eserinde ilk kâğıt fabrikasını İbni Fazıl tarafından Bağdat'ta kurduğunu ve Avrupa'ya yüzlerce yıl sonra geçtiğini açıkça belirtti.

"Kâğıt imalat metodu Müslümanlar tarafından Sicilya ve İspanya'ya sokuldu. Oradan Fransa ve İtalya'ya geçti. Milattan sonra 105 tarihinden itibaren Çin'de kullanıldığını gördüğümüz kâğıdı, 707 tarihinde Mekke, 800 tarihinde Mısır, 950'de İspanya, 1100'de Bizans, 1102'de Sicilya, 1228'de Almanya ve 1309'da da İngiltere'de görüyoruz."

13/13

Paris İslam Enstitüsü'nün eski profesörlerinden Jacques Risler "La Civilisaton Arabe" eserinde "İslamiyet'in Avrupa'ya getirdiği en hayırlı nimetlerden biri de kâğıt olduğunda şüphe yoktur." İslam ve dünya tarihinin önemli isimlerinden olan İbni Fazıl, 805 yılında vefat etti.