Edip Cansever'in hayatındaki en önemli olay

"Okumaya, ciddi olarak okumaya 13-14 yaşlarımda başladım. O zamanlar kendime verdiğim bir söz vardı: Günde elli sayfadan az okumamak. Bu sözü eksiksiz gerçekleştirebildim mi, şimdi pek anımsayamıyorum. Boş günlerimde sık sık kütüphanelere giderdim. Çoğu kez eski yazın dergilerini karıştırır, notlar alırdım.

Lise yıllarında şairleri tanımaya başlamıştı. Şiir kitabı okuyordu. Klasiklerden çıkan kitapları da kaçırmazdı. Yunan klasiklerini yutarcasına okuyor, konuşmalarda Sokratesçilik yapıyordu."

"Okuldayken edebiyata karşı teşvik edenler oldu mu?" sorusuna Edip Cansever'in cevabı söyle olur:

"Olmadı. Hayatımda, ne okudumsa, ne yaptımsa hep kendim aradım, buldum ve yaptım. İlk karşıma çıkan kitabı okuyor, o kitapta adı geçen başka kitapları bulup okumaya çalışıyordum. Her kitap bende, bir başka kitabı okumak isteği ve ihtiyacını doğuruyordu. Yalnız lisedeki öğretmenlerden Salim Rıza Kırkpınar'ı burada teşekkürle anacağım. Sınıfta hep güzel şiirleri güzel bir şekilde okur ve bizi bunlara bağlamasını bilirdi. O bakımdan üzerimde iyi bir tesiri vardır."

Edip Cansever'in çocukluk yıllarının geçtiği Saraçhanebaşı'nda, Nigar Hanım adında ve evinde birçok kedi besleyen bir komşuları vardır. Nigar Hanım eşi ve iki erkek kardeşiyle yaşar. Kardeşlerden biri sonradan Cansever'in Kumkapı Ortaokulu'nda velisi olan Kenan Tanpınar, öteki de Ahmet Hamdi Tanpınar'dır. Küçük Edip'in unutamadığı bir şey komşu evin odalarından birinin kitaplarla dolu olmasıdır. Cansever'in Ahmet Hamdi'yle tanışıklığı bu komşuluktandır.

"Bitişiğimizde Nigâr Hanım oturuyor kocasıyla ve kardeşi Kenan Beyle. Nigâr Hanım, A. Hamdi Tanpınar'ın kız kardeşi. Tanpınar da orda oturuyor ama her zaman değil sanıyorum. Belki de yolculuklara filân çıkıyor arada. Bahçelerinde bir erik ağacı var. Mevsimi gelince ara yerdeki duvara çıkıp erik yoluyor ve bahçemize atıyorum."

Tanpınar 1940'lı yıllarda, bir çeşit pansiyon olan Narmanlı Yurdu'nda kalmaktadır. "Bir gün … Evet, bir gün Tanpınar şiirlerimi görmek istiyor. 17-18 yaşlarımdayım. Tünel'deki Narmanlı Yurdu'na gidiyorum. Bana kocaman bir çay fincanıyla kahve sunuyor. Gene kocaman masasına oturup gözlüğünü taktıktan sonra, hiçbir bıkma belirtisi göstermeden bütün şiirlerimi okuyor. Okuması bittikten sonra başını kaldırıp (iyice aklımda) ilk cümlesini söylüyor: 'Bu şiirler çok güzel, hepsi de güzel. Ama hiçbiri şiir değil!' Tabii bu yargı iyiden iyiye yadırgatıyor beni, yine de anlamış görünerek çıkıyorum dışarı."

Cansever oradan ayrılmadan önce Tanpınar şiirle ilgili başka sorular sorar, ortaya birçok resim serer, resme nasıl bakılması gerektiğini anlatır, Cansever'e resme önem vermesini söyler. Valery'den, müzikten söz eder. Ahmet Hamdi'nin pansiyonundan çıkan Cansever hemen oradaki Haşet Kitabevi'ne gider. "Bir sürü resim aldım, Valery'nin Melange'ını aldım."

Fransızca çalışmaya başlar. Bir gün Fransızca öğretmenine Valery okumayı ve çevirmeyi önerir. Ama öğretmen bir türlü çeviremez Valery'yi. "Hoca çeviremezse ben nasıl çevirirdim ilerde?" deyip bu işten vazgeçer. "O zamanlar nasıl anlayabilirdim ki, bizim hoca şiirceyi bilmiyor asıl."

Cansever "güzel ama şiir değil" sözüne mim koyar. Bir anlamda da bozguna uğramıştır. Ama genç yaşına rağmen, Ahmet Hamdi'yi yerli yerine koymasını da bilir. "Şu kadarını eklemek isterim ki, sonraları kitaplarını okumam bir yana, Türkiye'nin en kültürlü sanatçılarından biriyle karşılaştığımı daha o gün anlıyorum."