İran'da dini lider Ayetullah Ali Hamaney'in ekonomik taleplerle başlayıp rejim karşıtı gösterilere dönüşen gösterilere dair ilk değerlendirmesinde "Düşmanlarımız karışıklık çıkarmak istiyorlar" açıklaması, dış destekli muhalif örgütleri akıllara getirdi.
İran Milli Güvenlik Yüksek Konseyi Sekreteri Ali Şemhani'nin doğrudan ABD, Suudi Arabistan ve İngiltere'yi işaret ederek bir "vekâlet savaşı" yaşandığını duyurmasının ardından Lübnanlı El Ahd gazetesi de söz konusu dış mihrakların gösterileri rejim karşıtı isyana dönüştürmek adına başta Halkın Mücahitleri olmak üzere pek çok yapıyı kullandığını yazdı.
400 AJAN GÖZALTINDA
Ülkedeki gözaltı sayılarına ilişkin kamuoyuna bilgi veren İçişleri Bakanlığı İran dışından provokatörlük yapmak için 400 kişiyi yakaladıklarını kaydederken, Burucerd'de yakalananlardan birinin Avrupa vatandaşı olduğu bildirildi. Konu hakkında açıklama yapan kentteki yerel yargı yetkilisi Hamidreza Abolhassani "Gözaltına alınan kişi Avrupalı istihbarat kurumlarınca eğitilmiş ve eylemcilere liderlik ediyordu" dedi.
Tahran yönetimi, çeşitli dini ve etnik azınlıkların yaşadığı yerlerde sokakları savaş alanına çeviren İranlı muhalif örgütlerin Washington ve Riyad tarafından yönlendirildiğini düşünüyor. İstihbarat raporları ve Batı medyasında çıkan haberler iddiaları doğrularken, örgütlerin aktif olduğu bölgelerde güvenlik güçlerinin öldürülmesine kadar varan eylemler şüpheleri daha da artırıyor. İşte ABD, İsrail ve Körfez ülkeleri tarafından örtük ya da açık bir biçimde desteklenen o örgütler.
PJAK VE İKDP
- Terör örgütü PKK'nın İran kolu PJAK 2003'te İran'daki Kürt nüfusun yoğun olduğu bölgelerde kuruldu.
- 2007'de Time dergisi, ABD'nin örgütü İran'a dair istihbarat toplamak için kullandığını yazdı.
- Suriye'de iç savaş patlak verince PJAK'lı teröristler, ülkenin kuzeyindeki PYD mevzilerine geçti.
- İran'da Kürtlerin yoğun olarak yaşadığı bölgelerde aktif siyaset yapan Mesud Barzani kontrolündeki İran KDP'si, ABD işgali sonrası Erbil ile Bağdat'ın uzlaşmasıyla silahlı mücadeleyi bıraktı.
- İKDP, Barzani'nin referandum hezimeti sırasında krizde Erbil'in eline koz geçmesi için 2017'de Tahran yönetimine karşı yeniden silahlı mücadele kararı aldı.
- PJAK ve İKDP, gösterilerin ardından 'İran'ı yangın yerine çevirme çağrısı' yaptı.
NİZAL HAREKETİ
- Ahvaz'ın özgürlüğü için Arap Mücadele Hareketi (NİZAL), 1999'da Ahvaz bölgesindeki ayrılıkçı Araplar tarafından kuruldu.
- 2005'te silahlı mücadeleye başladı. 2006'da ilk bombalı saldırısını düzenledi, 9 kişi öldü 45 kişi yaralandı.
- İran istihbarat raporları, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin Irak üzerinden bu örgüte silah sağladığını tespit etti, Riyad'ın Nizal'e yılda 50 milyon dolar yardımda bulunduğu iddia edildi.
- Örgütün lideri 2017'de Hollanda'nın Lahey kentinde evinin önünde suikasta uğradı.
- Nizal, gösteriler sırasında Ahvaz'daki Araplardan "Pers yayılmacılığına karşı çıkmalarını" talep etti.
HALKIN MÜCAHİTLERİ
- İran'da Şah rejimini devirmek için 1965'te kurulan Halkın Mücahitleri, İslam devriminden sonra Tahran tarafından kovuldu. Irak-İran savaşında Saddam'ın yanında yer alıp Bağdat'a yerleşen örgüt, ABD'nin Irak'ı işgali sonrası ilk kez CIA ile temas kurdu.
- 2009'da Avrupa Birliği Konseyi, 2012'de ise ABD tarafından terör örgütü listesinden çıkarıldı.
- 2007-2012 yılları arasında örgüt, İsrail'in emriyle, İran›ın nükleer faaliyetlerinde çalışan beş bilim insanına suikast düzenledi. ABD'nin hazırladığı Stuxnet ve Natanz virüslerini bir militanı aracılığıyla İran'ın nükleer tesislerine bulaştırdı.
- 2016'da Suudi Prens Türki El Faysal, Halkın Mücahitleri toplantısına katılarak örgüte destek vereceklerini açıkladı. Bir sene sonra, Cumhuriyetçi Senatör John McCain örgütün kaçak lideri Meryem Rajavi ile Arnavutluk'ta bir araya geldi.
- Gösterilerde ilk günden itibaren sokakta olan örgüt, muhaliflerden Tahran yönetimine karşı "saldırılarını artırmasını" istedi.
ENSAR'ÜL FURKAN
- Belucistan bölgesinde faaliyet gösteren El Kaide bağlantılı Ensar'ül Furkan, Hareket el Ensar ile Hizb el Furkan'ın birleşmesiyle
kuruldu.
- İran istihbaratı, örgütün Pakistan üzerinden Suudi Arabistan tarafından desteklendiğini öne sürdü.
- Örgütün lideri Celil Kanberzehi, 2017'de Kasr Kandak Dağı'nda öldürüldü.
- Gösteriler başladığında örgüt, eylemcilere destek için Belucistan'da bir petrol boru hattını havaya uçurdu.
İran'ın çeşitli kentlerinde sokakları dolduran hükümet destekçileri, "Kahrolsun fitneciler" sloganıyla rejim karşıtlarına tepki gösterdi.
İRAN HALKI DEVRİME SAHİP ÇIKTI
Meşhed'de başlayarak ülkenin dört bir yanına yayılan hükümet karşıtı gösteriler hafiflerken, bu kez de sahneye hükümet yanlıları çıktı. Star'ın haberine göre ülkede son günlerde meydana gelen hükümet karşıtı gösterileri ve sokak olaylarını protesto etmek için İran yönetiminin halkı daveti üzerine Ahvaz, Abadan, Gorgan, İylam, Erak, Hurrem Abad, Kirmanşah, Buşehr kentlerinde destek mitingi düzenlendi.
İslam devrimine sahip çıkan İranlı göstericiler, "Kahrolsun ABD", "Kahrolsun Suudi Arabistan" ve "Kahrolsun fitneciler" şeklinde sloganlar attı. Binlerce İranlının devletine sahip çıktığı mitingler sırasında devlet televizyonuna konuşan Devrim Muhafızları Komutanı Muhammed Ali Caferi, "Bugün fitnenin sona erdiği gündür" diyerek rejim karşıtı kalkışmanın bastırıldığını ifade etti. Caferi, en az 23 kişinin hayatını kaybetiği olaylardan Washington, Tel Aviv ve Riyad'ı sorumlu tuttu.
ABD'DEN DESTEK SÖZÜ
Öte yandan, kalkışmaya başından beri açık bir şekilde destek veren Washington yine göstericilere sahip çıktı. Twitter'dan açıklama yapan ABD Başkanı Donald Trump, "Yozlaşmış hükümetlerini geri almaya çalışan İran halkına büyük bir saygı duyuyorum. Zamanı gelinde ABD'den büyük bir destek göreceksiniz" dedi. Beyaz Saray 'İran'ın teröre destek veren ülke olmaktan çıkmasını istediklerini' belirterek rejim değişikliğine işaret ederken, ABD Dışişleri ise süreci yakından takip ettiklerini duyurdu.