Kitap Dedektifi: Üsküp ve Filistin Defteri
Kitapları konuştuğumuz programımız Kitap Dedektifi'nin yeni bölümünün konuğu Halil İbrahim İzgi. Filistin Defteri ve Üsküp Defteri eserlerinde gönül coğrafyamızın görünmez bağlarına temas eden İzgi, davamızı hatırlatıyor: "Bizim sadece dijitale bırakacak bir davamız, bir hafızamız yok, olmamalı. Biz sosyal medya üzerinden paylaşım yapıyoruz, dolayısıyla biz üzerimize düşeni yaptık. Böyle bir şey yok."
Soru: Filistin Defteri ve Üsküp Defteri kitaplarınıza neden defter adını verdiniz, defter tutmak sizin için nerede duruyor?
Halil İbrahim İzgi:
Defter tutma aslında hep pek çoğumuzun hayatında var. Yemek tarifleri de defterlere yazılır, hatıraları defterlere yazar, ödevlerimizi de defterlere yazarız. Aslında temel olarak unutmamak için yazdığımız bir şeydir defter ve yazarak öğreniriz. Daha sonra bu defterler temize geçirilir bazıları da raflara kaldırılır. Benim için Filistin Defteri özellikle böyle başladı. Hiç kimse okumasa bile sadece kendim hatırlamak için olsa bile 2008 yılından itibaren Filistin üzerine düzenli olarak yazmaya başladım. Bunlar bazı aralıklarda daha sıktı bazılarında ise aralar açılıyordu. Ama Filistin hakkında yazmaktan vazgeçmemeye çalıştım. Çünkü hafıza-i beşer nisyan ile malüldür. Sansür bugün işte dijital araçlardaki hafıza silinmesi gibi gösteriliyor ama insanın kendi zihni de yanılıyor, hatırda kalmıyor satırda kalıyor diyebiliriz. Dolayısıyla bu yönüyle defter tutmak çok çok önemli.
Soru: Üsküp Defteri ile Balkanlar'dan tüm mazlumlara ulaşmaya çalışıyorsunuz, bir balkan güncesi tutma fikri nereden geldi, orada neler gördünüz?
Halil İbrahim İzgi:
Balkanlar demek biz demek. Baktığımızda coğrafyanın değişebileceğini ama insan özünün, ruhunun aynı kalacağını değerlerle hele ki belli dünyaya bakış değerleri ile bir araya geldiysek mesafelerin, dillerin ve yüzyılların hatta önemli olmayabileceğini görmüş oldum. Turgut Cansever şöyle der: Denizli'deki bir pencerenin ölçüsüyle Mostar'daki bir pencerenin ölçüsü yüzyıllar boyunca aynı kalmıştır. Medeniyet budur. Aynı pencereden, aynı ölçülerden dışarı bakmaktır. Tabii ki kastettiği fiziki bir penceredir ama bunun manevi tarafa bir yansıması vardır. Neler var? Tabii sıklıkla acılarla hatırlıyoruz, yüreğimiz yanıyor. Bizim akrabalarımız yani yakın akraba anlamında kimse olmadığı halde neden benim yüreğim yanıyor, neden ciğerim yanıyor, neden tanımlayamadığım bir şekilde içime bazı duygular yerleşiyor? Bunu anlamak için ilk önce iz sürmek gerekiyor. Kimi diyor ki işte "evladı fatihan", kimi başka türlü işte oradaki bir minareyi görünce Türkiye'ye benzetiyor, bir çarşıyı görünce benzetiyor. Bunlar doğrudur, kıymetlidir de ama bunun ötesinde de neler var? Aslında Filistin ile ben Saraybosna'yı bağlayan Balkanlar'ı bağlayan, Rumeli'yi bağlayan yani bizim Vilayet Şam ile Kudüs-ü Şerif ile Saraybosna'ya bağlayan, Üsküp'ü bağlayan neler var diye düşünmeye başladım. Çünkü yüzlerce yıl bir hikaye yaşandıysa birlikte muhakkak bunun karşılığında da bazı şeyler yaşanmış olmalı diye düşündüm. İlk romanım "cüda" böyle ortaya çıktı. Gazi Hüsrev Bey Camii'nin avlusunda Gazze için Filistin bayrağı sallayan ve yardım toplayan insanları gördüğümde şunu dedim: Acaba Saraybosna'yla Filistin'in arasında bir bağ var mıdır? Bu bağ beni Bosna'dan Filistin'e göçmüş olan Arap Boşnakların, Buşnakların hikayesine götürdü ve oradan da bir roman ortaya çıktı. Dolayısıyla aslında gezdiğim yerler zannediyorum deneme olsun, roman olsun, kurgu olsun, hatırat olsun tüm bunlarda buralarda gezmeyi buranın hikayelerini anlamaya çalışmayı, hikayelerden parçaları nasıl bulabilirim ve bizi birleştiren ve yüzyıllar boyunca barış içinde yaşamamızı sağlayan neymiş bunu anlamaya çalışma yürüyüşleri diyebilirim aslında tüm bu yazı ve okuma serüvenleri hakkında.
Editör: Bekir Salih Yaman
Kurgu ve Kamera:Serkan Hervenik
💠💠💠
FİKRİYAT.COM SOSYAL MEDYADA!
Fikriyat'ı aşağıdaki sosyal medya adreslerinden takip edebilirsiniz;
👉 YOUTUBE 🔔
👉 Fikriyat.com mobil uygulamasını ise buradan indirebilirsiniz.
