Osmanlı'nın müverrih şeyhülislamı: Hoca Sadeddin Efendi
Hoca Sadeddin Efendi, Osmanlı'nın en önemli tarihçilerinden biriydi ve uzun süre şeyhülislamlık yaptı. Yazdığı eserlerle kendisinden sonra gelen müverrihlere büyük tesirlerde bulundu. Şehzade Murat ve III. Mehmet'in hocalığını yapan Sadeddin Efendi, "Hace-i Sultani", "Reis-ül Ulem" ve "Câmiu'r-Riyâseteyn" unvanlarının da sahibiydi. Devlet idaresinde etkili olan şeyhülislam, mevlit için gittiği Ayasofya'da vefat etti. Peki, Hoca Sadeddin Efendi Haçova Savaşı'nın seyrini nasıl değiştirdi?
Önceki Resimler için Tıklayınız
🔸 Kısa zaman sonra Osmanlı askerleri mağlup olmak üzereyken zafer kazandı. Hoca Sadeddin Efendi, burada kazanılan zafer neticesinde etkisini artırdı. Fakat bu etki uzun sürmedi, saray entrikalarından dolayı görevinden azledildi.
🔸 On ay gibi kısa bir süre sonra Sultan III. Mehmed, Hoca Sadeddin Efendi'yi şeyhülislamlık makamına getirdi. Padişah hocalığı ile şeyhülislâmlığı aynı anda yürüttüğü için "câmiu'r-riyâseteyn" unvanıyla anılmaya başlandı.
🔸 Hoca Sadeddin Efendi, 2 Ekim 1599 tarihinde III. Murad için Ayasofya'da okunacak mevlide gitmek üzere evinde abdest alırken fenalaştı.
🔸 Yine de camiye gitti ve orada vefat etti. Cenaze namazı ise Fâtih Camii'nde kılındı ve Eyüp'te kendisinin yaptırdığı darülkurra haziresinde defnedildi.
🔸 Şeyhülislam olan Hoca Sadeddin Efendi aynı zamanda büyük bir tarihçi olarak da bilinirdi. Tâcü't-tevârîh adlı eserinde Osmanlı'nın kuruluşundan Yavuz Sultan Selim'in sonuna kadar geçen sürede yaşanan tarihi olayları anlattı.
🔸 Bu eseri Maarif Nâzırı Nevres Paşa tarafından iki cilt halinde yayımlandı. Döneminde kısa sürede büyük bir ilgi gören Tâcü't-tevârîh'e birçok zeyiller (ilaveler yapılarak tekrar yazma) yazıldı. Sonraki yıllarda Avrupa'da da şöhret kazanan tarih kitabının çeşitli tercümeleri yapıldı.
🔸 Hoca Sadeddin, Tacü't-Tevârih isimli, kendisinden sonraki tarihçilere büyük tesirlerde bulunmuş eserinde Osmanlı fetihlerini anlatırken "Türk yiğitleri", "Zaferleri gölge edinmiş Türk askerleri" gibi ifadelerle orduyu övmüştür.
🔸 Yazdığı önemli tarih kitabından biri de Selimname'ydi. Bu eseri babası Hasan Can'dan duyduklarına dayanarak kaleme aldı. On iki hikâyeden oluşan Selimname sonraki yıllarda Tâcü't-Tevârih'in sonuna eklendi.
🔸 Osmanlı devlet ricâlinden rivâyet edilen tarihî bilgileri, halkın anlayacağı şekilde kaleme aldı.
Kaynak: Sorularla Osmanlı İmparatorluğu- Erhan Afyoncu,
Hoca Sadeddin Efendi'nin hayatı ve eserleri- Abdurrahman Daş, İslam Ansiklopedisi
