Osmanlı’nın cömert hanımlarının iyilik serüvenleri
8 bin 500 yıllık tarihe sahip olan İstanbul'un hanımefendileri, hayırseverlik anlayışıyla güçleri ve zenginlikleri ölçüsünde insanların yardım çağrısına koşmuşlar, böylece şehrin zenginleşmesine olduğu kadar medeniyetin birikimine de katkıda bulunmuşlardır. Sizler için Osmanlı'nın üç cömert hanımının iyilik serüvenini derledik.
Önceki Resimler için Tıklayınız
Kamer Hatun, Yavuz Sultan Selim'in sütannesidir. 1511'de Beyoğlu Tarlabaşı'nda bir cami yaptırmıştır. Bu cami 19. Yüzyıl başlarında harap bir hale düşmüştür. Kamer Hatun Camii, 1911'de Evkaf Nezareti'nde görevli İnşaat ve Tamirat Müdürü Mimar Kemalettin Bey tarafından yeniden tasarlanmıştır. Yapının çıkıntısının üzerinde bulunan kitabeden anlaşılmaktadır. Mihrap çıkıntısının hemen önünde Kamer Hatun'un mezarı bulunmaktadır. 19. yüzyılda yeniden yapıldığında bu cami artık minyatür ölçeği ile çok katlı konut blokları arasına sıkışmıştır. Değişen veya Batılılaşan, şehirleşen toplumun yeni düzeni içinden geçmişle bağına atıf yapar niteliktedir.
Yeni Valide Camii ve Külliyesi'nin inşası amacıyla, külliye planı içerisinde yer alan Müslim ve gayrimüslimlere ait olan tüm mekanlar, fark gözetilmeksizin Turhan Valide Sultan Vakfı'na istibdal yoluyla dahil edilmiştir. İstibdalin gerçekleşebilmesi için zorunlu bir madde olarak, tespit edilmiş olan mülk yerin daha elverişli olması şartı vardır. İstibdal, karşılıklı takas anlamındadır. Diğer bir deyişle, vakıf olan bir malın, mülk olan bir başka mal ile değiştirilmesidir.
1662 yılında, Yeni Valide Külliyesi planı içerisinde bulunan Kamer Hatun Vakfı'na ait beş kapılı yahudihane ve bunların altında bulunan dükkanlar yerine Galata Karaköykapısı'nda Mariya Kilisesi verilmiştir. Yine vakfın gelir kaynağı olan diğer yahudihaneler, Kumkapı Nişancıpaşa'da Ayanikola Ermeni Kilisesi ve iki Yahudi mabedi ile değiştirilmiştir. Bu belgeler, Kamer Hatun'un vakfının gelir kaynaklarını ve bulundukları yerleri bize vermektedir.
Sakine Hatun, 1514'te ölen Defteremini İlyaszade'nin kızıdır. Sakine Hatun'un vakfı, İstanbul'da Topkapı surları dışında İlyaszade Mahallesi'ndedir. İlyaszade Şücaeddin Camii, imam meşrutası, sebil ve türbeden oluşan bu yapı topluluğu, İstanbul Vakıflar Sicil Defteri'ne Sakine Hatun adına tescil edilmiştir. Sakine Hatun'un vakfının en önemli özelliği, caminin yanında bulunan sebilden verilen buz gibi tatlı su ile mermerden yapılan sofra ve üzerinde sabit bir tuzluğun bulunmasıdır.
