Osmanlı Devleti'nin son vakanüvisi: Abdurrahman Şeref Bey
Osmanlı Devleti'nde resmi tarihçiler için kullanılan bir unvan olan vakanüvisin son temsilcisinin Abdurrahman Şeref Bey olduğunu biliyor muydunuz? 18 Şubat 1925 tarihinde hayata veda eden Abdurrahman Şeref Bey'i ölüm yıldönümünde, Osmanlı Devleti'nin sonuna kadar devam etmiş ve daima saygınlığını korumuş bir memuriyetlik olan vakanüvislik özelliği ile birlikte hatırlıyoruz.
Önceki Resimler için Tıklayınız
Eğitimci olarak çalışma yaşamına başlayan Şeref Bey; Sırasıyla Mahrec-i Aklâm-ı Şâhâne, Mekteb-i Sultânî ve Dârülmuallimîn (Erkek Öğretmen Okulu)'de tarih-coğrafya öğretmenliği (1873-88) yaptı. 13 Nisan 1878 yılında Mekteb-i Mülkiye-i Şahane müdürlüğüne atandı ve bu okulda uzun süre hem müdürlük hem de öğretmenlik yaptı.
13 Şubat 1895'te Galatasaray Lisesi müdürlüğüne atandı, bu görevden 14 Eylül 1908 yılında ayrıldı. Daha sonra Defter-i Hakani Nazırlığı (Tapu Sicil Muhafızlığı) yaptı ve 15 Aralık 1908 yılında ise Ayan Meclisi (Senato) üyeliğine getirildi, ertesi gün Maarif Nazırı (Eğitim Bakanı) vekilliğine atandı. Abdurrahman Şeref ilk kez Hüseyin Hilmi Paşa Hükümeti'nde Maarif (1909-13) ve Evkaf (Vakıflar, 1918) nazırlıkları, Şurayı Devlet (Danıştay) başkanlığı, (1919) görevlerinde yer aldı.
Birkaç kez Maarif Nazırlığı yapan Şeref, 17 Mayıs 1909 tarihinden 1919 yılına dek sürdürdüğü vakanüvislik (tarihî olayları kaydeden kişi) görevine getirilmiş, asıl ünü de bu görevdeyken yapmıştı. Osmanlı Devleti'nin son vakanüvisi olan Abdurrahman Şeref, 27 Kasım 1909 yılında kurulan Tarih-i Osmani Encümeni'nin de ilk başkanıdır.
Abdurrahman Şeref, 1920'de Yeniden Maarif Nazırı (Eğitim Bakanı) oldu. Cumhuriyet ilân edildikten sonra, 1923 Genel Seçimleri ile İstanbul milletvekili olarak, İkinci Dönem Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne girmiş ve en yaşlı üye sıfatıyla başkan olarak Meclis'i açtı. Ayrıca Kızılay'a başkan seçildi. Milletvekilliği sırasında hastalanarak İstanbul'a döndü ve 18 Şubat 1925 yılında hayatını kaybetti.
Devlet adamlığından çok tarihçiliği ile ünlü olan Abdurrahman Şeref, uzun ve başarılı eğitimcilik yaşamı boyunca birçok nişan ve madalya ile ödüllendirilmişti. Asıl ününü, 1909 yılından 1 Kasım 1922'ye kadar, yani padişahlık yönetiminin kaldırılmasına kadar sürdürdüğü vakanüvislikle (tarihî olayları kaydeden kişi) üne kavuştu. Osmanlı vakanüvislerinin sonuncusu sayılan Abdurrahman Şeref'in eserlerinde güvenilir bilgiler verdiği, Osmanlı devletinin son dönemini anlatırken gerçekçi değerlendirmeler yaptığı kabul edilmiştir.
