İlk İslam Üniversitesi'ne ev sahipliği yapan Harran

Harran'ın en dikkat çekici özelliği Orta Çağ'da İslam'ın bilim ve düşünce merkezi hâline gelmiş olması. Buradan yetişen matematikçiler, filozoflar, tabipler, astronomlar, Abbâsîler'in ilk döneminde tercüme ve telif hareketinde önemli rol oynamışlar. Pek çok eseri Yunanca ve Süryânîceden Arapçaya çevirmişler, yeni kitaplar yazmışlar. Bu âlimler arasında bilhassa Sâbit b. Kurre ile oğlu Sinân, torunu İbrâhim ve Bettânî'nin adlarını burada zikretmek gerekir.

Tarihi geçmişi İslam öncesine dayanan dünyaca ünlü "Harran Okulu" Abbasi halifesi Harun Reşid zamanında daha da gelişerek ününü yaymaya devam etmiş.

İlk çağ hellenizminin İskenderiye'deki bilim ve felsefe okulu dağıtılınca buradaki alimler Hz. Ömer zamanında 7. yüzyılın ilk yarısı Antakya ve Harran'daki okullara yerleşmiş.

İslamiyet'ten önce varlığı bilinen Harran Okulu, İslami dönemde de ününü devam ettirmiş. Harran'daki İslam Üniversitesi'nde Sabiiler, Hristiyan ve Müslümanlardan oluşan aydın gruplar birtakım araştırmalar ve gözlemler yapmışlar. Harran Okulu'ndaki Sabii alimlerinden büyük kısmı ise sonradan Müslüman olmuş. VII. yüzyıl sonrası ile VIII. yüzyılın ilk yarısında Harran Okulu'nda tercüme işi hızlanmış. İlk çağ Yunan bilginlerinin eserleri Arapçaya tercüme edilmiş. Harran, tercümelerin merkezi durumuna gelmiş.

Cumhuriyet devrinde Harran, Urfa vilâyetinin Akçakale ilçesine bağlı bir köy olmuş. İlk Çağ'dan beri varlığı bilinen ve II-III. (VIII-IX.) yüzyıllarda ilim ve sanatta doruk noktasına ulaşan Harran Okulu'nun adını yaşatmak gayesiyle Şanlıurfa'da kurulan bir üniversiteye Harran Üniversitesi adı verilmiş.