İlk Dünya haritasını çizen el İdrisi İstanbul’u nasıl anlattı?
Doğu ile batının kesişim noktası olan İstanbul, yabancı seyyahların gözde şehriydi ve kaleme alınan eserlerde İstanbul'dan daima övgüyle söz edildi. O seyyahlardan biri de ilk Dünya haritasını çizen Müslüman âlim Şerif el İdrisi'ydi. İdrisi, bin yıl önce coğrafi incelemeler yapmak amacıyla seyahate çıkmış; İstanbul'a geldiğinde "Bütün Doğu Roma İmparatorluğu'nda İstanbul'la kıyaslanabilecek başka bir şehir yoktur" sözleriyle şaşkınlığını dile getirmişti.
Önceki Resimler için Tıklayınız
İdrisî, bilimsel çalışmalarını Sicilya kralının hizmetinde gerçekleştirmiş; o dönemde İslam dünyası coğrafya ve botanik ilimleriyle pek ilgilenmemişti.
İdrisî eğitimini Kurtuba'da tamamladıktan sonra coğrafi incelemeler yapmak için seyahatlere çıktı.
Sicilya kralının isteği üzerine başka coğrafyacı âlimlerle birlikte gümüş bir yer küresi maketi yaptı. Bu küre ne yazık ki günümüze kadar ulaşmadı.
Ancak İdrisî'nin başkanlığındaki bu ekip maket çalışmasının ardından, yer haritasında belirtilen yerleri anlatan bir coğrafya kitabı yazdılar.
Kitâbü Ruger veya Kitâbü nüzhet ül-müştâk fî ihtirâk el-âfâk adıyla anılan bu eser bir önsözden sonra, iklimlere göre Batıdan Doğuya doğru dünya ülkelerinden bahseder.
Yer adlarından bazıları Batlamyus'un coğrafya kitabından alınmıştır. Eser, zamanın bilinen bütün dünya ülkelerinden bahseder. Kitaptaki haritalar ise o zamana göre çok doğru ve ayrıntılıdır.
Birçok araştırmacının dikkatini çeken Nüzhet ül-Müştâk eseri ise coğrafi bölgelere göre düzenlenmiş ve üzerinde buna göre tercümeler ve çeşitli araştırmalar yapılmıştı.
Kitap Pierre-Amedee Jubert tarafından Fransızcaya tercüme edildikten sonra 1836 yılında yayımlandı.
İdrisî'nin bizzat İstanbul'a gelmediği öne sürülse de onun İstanbul hakkındaki ayrıntılı anlatımı bu fikri çürütür.
İdrisî, "Bütün Doğu Roma İmparatorluğu'nda büyüklük bakımından İstanbul'la kıyaslanabilecek başka bir şehir yoktur" diyerek İstanbul'a gidip hayran kaldığını belirtir.
