Yeterince şükrediyor muyuz?

Editör: Özge Özkul
📩 ozge.ozkul@fikriyat.com.tr

➡ Şükür, insanın kendisine verilen nimetlere karşı Allah'a teşekkür etmesidir. Basit olarak görünse de başlı başına bir yaşam biçimi, tutum, erdem biçimidir. Kişiliğin bir bölümünü de yansıtır. Yaşama değer katma anlamı da vardır. Allah Kur'an-ı Kerim'de birçok ayette Müslümanların verilen nimetlere şükretmeleri gerektiğini belirtir, eğer şükrederlerse nimetini artıracağına dair söz verir. Bu sebeple Peygamber Efendimiz ve sahabiler şükür ve şükretmenin önemi üzerinde ziyadesiyle durmuştur.

➡ Şükretmenin motive eden bir yanı da vardır. Elimizde olanlara, bize verilenlere şükrettiğimiz zaman, onların kıymetini de anlamış oluruz. Bu duygu ile etrafımıza olumlu duygulardan başka bir duygu vermemiş oluruz. Bizi gören ne kadar huzurlu olduğumuzu görür. Çünkü kendimizi iyi hissederiz. Teşekkür etmek dışa dönüklüktür, yani hediyeyi verene şükür, tevazu içerir, Allah'ın hikmeti olmadan var olmamızın ya da her ne isek o olmayacağımızın farkında olmaktır.

📚 Sınırlı dünyada sonsuzluğu idrak: Hamd, şükür ve dindarlık

➡ Kur'an-ı Kerim'de şükür, Allah'a olan yakınlığımızın ve teslimiyetimizin en önemli göstergelerinden biri olarak yer alır. Rabbimiz, birçok ayet-i kerimede kullarını şükretmeye davet eder:

Hani rabbiniz, 'Eğer şükrederseniz size (nimetimi) daha çok vereceğim, nankörlük ederseniz hiç şüphesiz azabım pek şiddetlidir!' diye bildirmişti." (İbrahim Suresi, 7. Ayet)

➡ Bu ayet, şükrün sadece manevi bir ibadet olmadığını, aynı zamanda Allah'ın lütuflarına kapı açan bir anahtar olduğunu bizlere gösteriyor. Şükretmek, bir Müslüman için yalnızca zor zamanlarda teselli aracı değil, hayatın her anında Rabbimize olan minnettarlığımızın bir ifadesidir.

📚 Şükür secdesi nasıl yapılır?

Verilen nimetlere şükretmek, Müslümanların ahlaki özelliklerindendir.

➡ İslam, şükrün sosyal yönüne de büyük bir vurgu yapar. Peygamber Efendimiz (sav) şöyle buyurmuştur: "İnsanlara teşekkür etmeyen, Allah'a da şükretmiş sayılmaz." (Ebu Davud, Edeb, 11). Yani, insanlara teşekkür ederek şükrün toplumsal boyutunu da yaşamak, Allah'a karşı olan minnettarlığımızın bir yansımasıdır.

➡ Bir Müslüman olarak, Allah'ın bize verdiği nimetleri her an hatırlamak ve bunlar için şükretmekle yükümlüyüz. Ancak şükür, sadece refah ve bolluk zamanlarına has bir ibadet değildir. Rabbimiz, bizi hem darlıkta hem de bollukta sabredip şükreden kullarından olmayı öğretmiştir.

➡ Hayatın zorlukları karşısında şükretmek, aslında bizi olgunlaştıran, ruhumuzu güçlendiren ve kalbimizi huzura erdiren bir süreçtir. Unutmayalım ki, her şey Allah'ın bir takdiridir. Yaşadığımız her deneyim, bize O'na yaklaşmamız için bir vesiledir.

➡ İslam, insanın dünyadaki yolculuğunda şükretmenin ne denli önemli olduğunu vurgular. Kur'an-ı Kerim'de şükür kavramı, 70'ten fazla ayette geçer ve Rabbimiz bizlere şükrün önemini tekrar tekrar hatırlatır. Allah, Nahl Suresi 18. Ayette şöyle buyurur:

"Allah'ın nimetini saymaya kalksanız başa çıkamazsınız. Allah gerçekten bağışlayıcıdır, merhametlidir."

➡ Bu ayet, bizlere her an şükredecek sayısız nimetin verildiğini gösteriyor. Ancak ne yazık ki çoğu zaman nimetlerin farkında olamıyoruz. İslam'da şükür, yalnızca verilen nimetlere teşekkür etmek değil, aynı zamanda bu nimetleri bilinçli bir şekilde kullanmak anlamına gelir. Peygamber Efendimiz (sav) de bizlere hayatın her anında şükretmenin önemini öğretmiştir. Örneğin, bir hadis-i şerifte şöyle buyurur: "Müminin durumu ne hoştur! Onun her hali kendisi için bir hayırdır. Bu da ancak mümine mahsustur. Ona bir iyilik erişse şükreder, bu onun için hayır olur; bir musibet erişse sabreder, bu da onun için hayır olur." (Müslim, Zühd, 64)

➡ Bu hadis, şükrün yalnızca refah anlarında değil, zorluk anlarında da hayati bir öneme sahip olduğunu gösterir. Şükretmek, Rabbimizin bize sunduğu nimetlerin farkında olmaktır. Nimetlerin farkına vardıkça hem dünyada hem de ahirette huzur buluruz. Unutmayalım ki, şükretmek sadece dilde bir teşekkürden ibaret değildir. Şükür, ruhumuzun derinliklerinde hissettiğimiz bir minnettarlık halidir. Bu yüzden, hayatımızın her anında şükretmeyi ve bu güzel hali başkalarına da yaymayı bir sorumluluk olarak görmeliyiz.

📚 Şükür nedir, nasıl yapılır? İslam'da şükretmenin önemi...

➡ Dr. Robert A. Emmons'un "Teşekkür Ederim" kitabında belirttiği gibi, şükretmek insanın psikolojik sağlığı üzerinde muazzam etkiler oluşturur. Emmons, şükrün insanları daha mutlu daha umutlu ve daha dirençli hale getirdiğini bilimsel araştırmalarla ortaya çıkarmıştır. Şükretmeyi hayatlarının merkezine alan bireylerin depresyon seviyeleri düşmekte, stresle başa çıkma becerileri artmakta ve yaşam sevinçleri yükselmektedir.

➡ Emmons'un yaptığı bir çalışmada, katılımcılara 10 hafta boyunca her gün minnettar oldukları üç şeyi yazmaları istenmiş. Sonuç olarak, bu katılımcıların ruh hallerinde belirgin bir iyileşme, uyku kalitesinde artış ve daha yüksek bir yaşam memnuniyeti gözlemlenmiş. Düşünün, sadece günlük birkaç dakika ayırarak yazılan basit bir "teşekkür listesi" dahi bu denli büyük etkiler oluşturabiliyor.

Bu bilgilerden hareketle, şükretmeyi yaşayış biçimi olarak idrak eden bireylerin hayatlarında neler olur, şöyle listeleyebiliriz:

1. Zihinleri daha dingin olduğundan, gece uykuları daha kaliteli ve dinlendirici olur.
2. Şükretmek, kortizol gibi stres hormonlarının seviyesini azaltır. Stres, kaygı ve depresyon gibi olumsuz duygularla daha iyi başa çıkarlar.
3. Teşekkür eden bireyler, çevreleri tarafından daha sevilir ve saygı görürler. Sosyal ilişkilerinde daha başarılı olurlar ve daha güçlü bağlar kurarlar.
4. Daha mutlu ve daha iyimser bir yaşam sürerler.
5. Fiziksel olarak daha sağlıklı olurlar ve daha az hastalanırlar.

Bu çalışmalardan çıkarabileceğimiz ders şu: Şükretmek beden sağlığımız için de ilaç gibidir. Aynı zamanda beyin kimyası üzerinde de olumlu etkileri vardır.