Kur’an-ı Kerim’i doğru anlamak için bilinmesi gereken 23 kavram

Sözlükte ayet "açık alâmet, işâret, emâre, iz ve nişâne" demektir. Çoğulu ay ve ayattır. Allah'ın varlığına delâlet eden şeylere ve peygamberlerin hak olduğunu ispat eden mucizelere de ayet denir. Kur'ân'da bu kelime; aynı temel anlamları içerecek şekilde mucize (Bakara, 2/211; Mü'min, 40/78), alâmet (Bakara, 2/248), ibret (Nahl, 16/11), acâib iş (Mü'minûn, 23/50), delil (Rûm, 30/20-25; İsrâ, 17/12) ve Kur'ân ayeti (Nahl, 16/101) karşılığı olarak kullanılmıştır.
Kur'ân, surelerden, sureler de ayetlerden oluşmuştur.

Âyet, sonu ve başı belli olan, uzun veya kısa, bir harf veya birkaç kelime veya cümleden oluşan Allah'ın sözlerine denir. Her âyet, Kur'ân'dır. Anlamlı en kısa âyet bir kelime olan ve "yemyeşil" anlamındaki "müdhâmmetân" dır (Rahmân, 55/64). En uzun âyet ise bir sayfadır (Bakara, 2/282). Fâtiha suresinin başındaki besmele dâhil, Kur'ân da 6236 ayet vardır. Diğer surelerin başlarındaki ayetler, sureleri birbirinden ayırmak için konulmuştur, o sureden birer ayet değildir.

Ayetlerin son kelimelerine kendisinden sonra gelen ayeti ayırdığı için "fâsıla" (çoğulu) denir. Ayetlerin surelerdeki dizilişi vahiy ile belirlenmiştir. Ayetlerin bir kısmı Mekke'de bir kısmı da Medine'de inmiştir. Manalarının anlaşılırlığı bakımından ayetler muhkem ve müteşâbih kısımlarına ayrılmakla birlikte sağlam ve güzel olma bakımından bütün ayetler, muhkem ve müteşâbihtir. İlk inen ayetler, Alâk suresinin ilk beş ayetidir. Son inen ayetler hakkında görüş birliği yoktur. Bakara suresinin 278 ve 281, Nisâ suresinin 176, Tevbe suresinin 128-129, Nâs suresinin 1-3 ve Mâide suresinin 3. ayetlerinin son inen ayetler olduğu söylenmektedir.

Hayatımıza rehberlik edecek 20 ayet

Hizb kelimesi sözlükte bölük, grup anlamına gelir. Terim olarak Kur'ân'ın bölümlere ayrılması demektir. Sahabe döneminden beri Kur'ân-ı Kerim'i düzenli ve devamlı okuyan Müslümanlar, günlük okunacak bölümleri, surelerin uzunluklarını göz önüne alarak ayırmışlar, bu ayırmaya "tahzîb" (bölümlere ayırmak), her bölüme de "hizb" demişlerdir.

İlk bölüm üç suredir: Bakara, Al-i İmran ve Nisa.

İkinci bölüm beş suredir: Mâide, En'âm, A'râf, Enfâl, Tevbe.

Üçüncü bölüm yedi sûredir: Yunus, Hûd, Yusuf, Ra'd, İbrahim, Hıcr, Nahl.

Dördüncü bölüm dokuz sûredir: "İsra, Kehf, Meryem, Tâhâ, Enbiya, Hac, Müminûn, Nûr, Furkan.

Beşinci bölüm on bir sûredir: Şuarâ, Neml, Kasas, Ankebût, Rum, Lokman, Secde, Ahzâb, Sebe', Fâtır, Yâsîn.

Altıncı bölüm 13 sûredir: Sâffât, Sâd, Zümer, Mü'min, Fussılet, Şûrâ, Zuhruf, Duhan, Câsiye, Ahkâf, Muhammed, Fetih, Hucûrât.

Peygamber Efendimiz, yirmi üç yıllık peygamberlik hayatının on üç yılı Mekke'de, on yılı ise Medine'de geçmiştir Tefsir ilminde üzerinde ittifak edilen kanaate göre, Peygamberimizin Medine'ye hicret etmesinden önceki on üç yıl içersinde Mekke'de indirilen surelere Mekkî sureler, Mekke toprağında indirilmiş olsa bile hicretten sonra indirilen surelere ise, Medenî sureler adı verilmiştir.
Mekke'de indirilen sureler, denilebilir ki, önemli bir eğitim öğretim programını içermektedirler. Bu dönemde, emsalsiz bir eğitimci olan Hz. Peygamber'in uyguladığı mükemmel bir eğitim öğretim programıyla inananlar, insanî kimliklerinde yüceltilmiş ve onların İslam ile özdeşleşen mümin kişilikleri derece derece geliştirilip inşa edilmiştir. Bu dönemde en fazla ve sık olarak hak-batıl, iman-küfür, tevhid-şirk, adalet-zulüm, güzel ahlâk- kötü ahlak, yükümlülükler-sorumluluklar, sevap-ceza, cennet-cehennem konuları üzerinde durulmuş ve müminlerin Hakk'a bağlılık, gerçek iman ve İslam, tevhid bilinci, hukuka saygı, adalet, güzel ahlâk, görev ve sorumluluk bilincinin kabullenilip özümseilmesiyle yepyeni bir toplum, İslam toplumu ortaya çıkartılmıştır.

Medine'de indirilen surelerle de sahabedeki bu insanî kimlik ve mümin kişilik, ortamın ağır şartları ve ahkam ayetleriyle daha da pekiştirilip sarsılmaz hâle getirildi.

Fikriyat'ın Kur'an-ı Kerim uygulamasında yer alan sureleri dinlemek için tıklayın

Sözlükte sağlam, esaslı ve dayanıklı anlamına gelen muhkem, terim olarak, manası kolaylıkla anlaşılan, harici bir yoruma ihtiyaç göstermeyen ve tek anlamı olan, ne anlama geldiği, ne anlatmak istediği ilk bakışta anlaşılan, manası açık ve net olan, niteliği ve içeriği belli olan Kur'ân'ın sarih lafızlarına ve ayetlerine denir.

Secâvend, ilâvet sırasında mana açısından vakfetmenin gerekli veya isabetsiz olduğu yerleri belirtmek üzere konan işaretlere verilen isimdir.

Fikriyat'ın Kur'an-ı Kerim uygulamasında yer alan seçkin hafızlardan mealleri dinlemek için tıklayın