İslâm’ın Doğu Afrika’daki siyasi ve kültürel bilâdı: Harar
Harar, Doğu Afrika'da kurulmuş eski bir İslâm devleti olmasının yanı sıra bin yıllık geçmişiyle, İslam'ın Doğu Afrika'da siyasi ve kültürel bilâdını (şehir) yaptı. 10 yıl kadar Osmanlı Devleti'nin hâkimiyetinde kalmasına rağmen Osmanlı şehir mimarisinin esintilerinin görüldüğü şehirde, İslami gelenek de hâlâ devam ettiriliyor.
Önceki Resimler için Tıklayınız
Birincisi, bu, İslam'ın 5 şartı olmasından mülhem. İkincisi, Hararilerin geleneklerine göre, kadınların, erkeklerin, misafirlerin, yaşlıların ve çocukların yerlerinin ayrı oluşunu yansıtıyor. Bu vaziyet farklılaşmayı beraberinde getirmiyor, aksine ev ahalisini ve toplumu onore ve teşvik ediyor. Şöyle ki, ev ahalisinden veya misafirlerden Kur'an-ı Kerim bilmeyen ve İslami şartları özümsemeyen kişiler yerde oturmayı hak ediyor inancı var.
Ama öte yandan âlimlerin, hafızların evde oturdukları yerler ayrıcalıklı ve özelikle bu tür kimseler en üst köşede. Hafız olan kişiler çocuk bile olsa bu üst köşede oturtuluyor. Bahsedilen kültürden anlaşılacağı üzere ilim, irfan sahibi olan kişinin evdeki oturma düzenindeki yeri farklı oluyor. Bu durum, toplumun gençlerini ve çocuklarını bilgi edinmeleri konusunda ve İslamiyet'i en iyi şekilde bilerek özümsemeleri açısından teşvik ediyor. Aslında toplumun ilime verdiği değeri göstermesi açısından da ipucu veriyor. (Dünyabizim, İslam'ın Doğu Afrika'daki İlim ve Kültür Merkezi Harar)
OSMANLI TARİHİNDE İSLAMİYET VE DEVLET
Halil İnalcık
İslâmiyetle 9. yüzyılda tanışan Türkler, kendi devlet anlayışlarını İslam dünyasına taşıdı. Böylece devlet ve hukuk kavramlarında, bağımsız sivil otorite ve onun kanun koyucu gücü lehine büyük bir değişiklik ortaya çıktı. Şerîat ile yan yana bir sivil hukuk alanı gelişti. 11. yüzyılda El-Mâverdî ve Ebu Mansur el-Bağdadî başta, büyük fakihler İslâm toplumlarında bu ayrımın gerekliliği üzerine yazdılar, tartıştılar.
Osmanlı Devleti bu geleneğin bir parçasıydı. Yaygın popüler kanının aksine, her devlet gibi başlangıçta belli bir kalıpla kurulmuş, çöküşüne dek de bu kalıba harfiyen uymuş değildi. Halil İnalcık, Osmanlı tarihinin geçmişe uzanan köklerini de göz ardı etmeden, 600 yıl boyunca devlet ve İslamiyet arasındaki değişken ilişkinin bir dökümünü bu kitapta sunuyor. Kutadgu Bilig'deki devlet anlayışından başlayarak, Uc'larda bir yanda gâzî beylerle, bir yanda dervişlerle başlayan kuruluş öyküsünü anlatıyor. Devlet kurumsallaştıkça Uc'ların, gâzîlerin ve dervişlerin önemlerini kaybedişini, bu arada yeni kurumların ve anlayışların yükselişini gözler önüne seriyor. Fatih Kanûnnamesi'yle örfün hukuk alanına resmen girişinin, ulemanın devlet yapısındaki diğer unsurlardan giderek ayrışmasının uzun zamana yayılmış öyküsünü ayrıntılarıyla sunuyor. 17. Yüzyılda Avrupa'daki tasfiyeci akımlarla aynı sıralarda ortaya çıkan selefî Kadızâdelilerin hem toplum hem de devlet ve İslâmiyet üzerindeki etkilerini mercek altına alıyor.18. yüzyılda başlayan Batılılaşma eksenli modernleşme hareketinin Cumhuriyet'in kuruluşuna dek uzanan seyrini takip ediyor. Osmanlıların kuruluş yıllarından beri süren Hıristiyanlık İslâm tartışmalarını da bu çerçevede ele alıyor. Osmanlı Tarihinde İslamiyet ve Devlet kadim bir meseleyi, usta bir Osmanlı tarihçisinin kaleminden okumak isteyenler için.
99 SORUDA OSMANLI
Erol Özbilgen
Dr. Erol Özbilgen'in, Bütün Yönleriyle Osmanlı adlı hacimli eseri umulanın üzerinde ilgi görmüş ve kısa sürede temel başvuru kitapları arasında yerini almıştı. Bu hacimli ve kapsamı geniş eseri edinen okurlar, Osmanlı tarihine ilişkin en çok merak edilen temel hususları kapsayan, bir solukta okunabilecek ve neticesinde kendilerini Osmanlı hakkında ana hatlarıyla bilgi sahibi edebilecek bir kitabın varlığından da memnuniyet duyacaklarını muhtelif vesilelerle dile getirdi. Bunun üzerine Bütün Yönleriyle Osmanlı kitabı esas alınarak bu kitap ortaya çıktı. Kitap, ülke gündeminden neredeyse hiç düşmeyen ve giderek de popüler hale gelen Harem'den padişahların gündelik yaşamına, devlet teşkilatından ordunun yapılanmasına, devşirmelerden yeniçerilere, taşradan şehir yaşantısına kadar merak edilen tüm konuları genel okuyucuya yönelik formatta ele alıyor ve anlatıyor.
