Sosyal medyanın gençler üzerindeki etkileri
Ergenlik süreciyle birlikte çocukluktan yetişkinliğe geçiş uzun vadeli bir dönemdir ve bu dönem pek de kolay atlatılmaz. Ergenlerin akranlarıyla bağlantı kurma ihtiyaçları bazen onları katı bir hale getirebilir. Sosyal medya, gençlerin fikirleri, yaratıcı keşifleri veya dünya görüşleri için destek, rahatlık ve bir çıkış yolu bulmalarına yardımcı olabilir. Bir araştırma kapsamında, sosyal medya kullandıkları sırada gençlerin beyinleri incelendi. Bazı gelişmiş teknolojiler ve sosyal medyanın gençlerin yerinde durmasını sağlayan büyülü dünyası sayesinde, birtakım dikkat çekici bulgular elde edildi.
Çalışmaya 13-18 yaş arası 32 genç katıldı. Kendilerine, Instagram benzeri ancak daha küçük bir sosyal ağda yer alacakları söylendi. Gençlere bilgisayar ekranında 12 dakika boyunca kendi yükledikleri 40 fotoğraf da dahil olmak üzere 148 fotoğraf gösterildi. Bu fotoğraflara baktıkları sırada, beyin faaliyetleri, fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme (fMRI) kullanılarak analiz edildi. Her fotoğrafta, fotoğrafın aldığı beğeni sayısı da gösterildi. Gençlerin bilmediği şey, o beğenilerin gerçekte çevrimiçi 'arkadaşlar' tarafından değil, araştırmacılar tarafından oraya konulduğuydu. (Araştırmacılar deneyin sonunda beğeni sayılarına kendilerinin karar verdiğini katılımcılara açıkladılar.)
Araştırmanın diğer bir kısmı, gençlerin olağan (yiyecek ve arkadaş resimleri) ve tehlikeli (sigara, alkol ve provokatif kıyafetli gençlerin resimleri) fotoğraflara bakmalarını içeriyordu. Gençlerin bu fotoğraflar için 'beğen' butonuna tıklayıp tıklamamaya karar vermeleri gerekiyordu. Çalışmanın bu kısmı, verilen kararlar üzerindeki arkadaş etkisini inceledi.
Gençler, fotoğraflarının yanındaki 'beğeni' sayılarının arttığını gördüklerinde, beynin ödül merkezinin bir bölümü -nucleus accumbens- aydınlandı. Beynin bu bölgesi, çikolata yediğimizde ya da para kazandığımızda da harekete geçer. İstediğimiz bir şeyi aldığımızda, nucleus accumbens, davranışı pekiştirmek için dopamin salgılar. Dopamin salgısı öyle iyi hissettirir ki, bunu tetikleyen şeyi yapmayı sürdürmekten kendimizi alıkoymamız güç olur. Gençler açısından, bir fotoğrafta artan beğeni sayısıyla ortaya çıkan dopaminin tadına doyulmaz etkisi, kendilerini iyi hissettirecek bir sonraki sosyal medyanın peşine düşmeleri için yeterli olabilir.
Gençler beğenilerin arttığını gördüklerinde, beynin sosyal beyin olarak bilinen bölgeleri ve görsel dikkatle bağlantılı bölgeleri de harekete geçer. Bunun iyi bir sebebi var ve bu sebep ergenlik döneminde beyinde meydana gelen büyük değişimlerle ilgili: Ergenliğin önemli bir gelişimsel amacı da, aile grubundan nazikçe uzaklaşıp (her zaman nazikçe olmasa da!) akran grubuna doğru kaymanın sağlanmasıdır. Sosyal medya, akran ilişkilerini güçlendirmek, ait olunabilecek bir yer bulmak ve bu yere ait insanlarla tanışmak için fırsatlarla doludur.
Araştırmacılar ilginç bir bulguya daha ulaştı: Gençler bir fotoğrafı beğenip beğenmeyeceklerine karar verirken, fotoğrafın hali hazırda sahip olduğu beğeni sayısından büyük ölçüde etkilendi. Gençler, fotoğrafın olağan, tehlikeli ve hatta kendi fotoğrafları olup olmadığına bakmaksızın, beğeni oranı yüksek olan fotoğrafları beğenmeye eğilim gösterdiler.
