Söyleyişteki basitlik ve kapsamlı anlatım: Sehl-i mümteni
Söyleyişteki basitliği ve kapsamlı anlatımı ile söylenilmesi kolay göründüğü halde taklit edilmek istendiği zaman güçlüğü ortaya çıkan sözleri meydana getiren sanat, sehl-i mümteninin, baş niteliği sadeliktir. Bu sadelik nedeniyle ilk bakışta söylenmesi kolay gibi görünür. Sizler için, elde edilmesi hemen hemen imkânsız kolaylık anlamına gelen sehl-i mümteniyi ve örneklerini derledik.
Önceki Resimler için Tıklayınız
Sahaflar Şeyhizâde Esad Efendi'ye göre ise bu özellikteki ifadelerde Arapça ve Farsça kelimelerin yerine Türkçe kelimeler kullanılarak dilin sade olmasına çalışılmalı, kolay ve özlü bir anlatımla halkın anlayabileceği ibare ve ifadeler ortaya konmalıdır; bu tür eserlere sehl-i mümteni denilebilir.
Burada sehl-i mümteninin çoğunluk tarafından anlaşılabilme özelliği öne çıkarılmakta ve bir bakıma dildeki sadeleşme ve edebiyattaki mahallîleşme akımının uzantısı olarak gösterilmektedir. Sürûrî de Bahrü'l-maârif adlı eserinde Türkî-i basît akımının temsilcilerinden Tatavlalı Mahremî'den sehl-i mümteni örneği olarak,
"Gördüm segirdir ol ala gözlü geyik gibi
Düştüm saçı tuzağına bön üveyik gibi" beytini verir ki burada da anlaşılır olma esas alınmaktadır.
