Mevlana’yı minyatürlerle anlatan yazma eser

Yayınlanma Tarihi: 22.04.2019 16:57 Güncelleme Tarihi: 22.04.2019 17:27

Ord. Prof. Dr. Süheyl Ünver, New York Morgan Kütüphanesi'nde Mevlana'yı minyatürlerle anlatan bir yazma eser buldu ve onun siyah- beyaz kopyasını ülkemize getirdi. Aynı eserden bir kopya da Topkapı Sarayı'nda bulunuyor. Ancak, 16'ncı ve 17'nci yüzyıl Türk Minyatür sanatına kaynak olabilecek bu minyatürlerin sanatkârı bilinmiyor. İşte, Sevakıb-ı Menakıb adlı o eser…

5/48

Mevlâna hakkında çok önemli bilgiler veren, ondan menkıbeler anlatan üç kaynak eser günümüze ulaşmıştır. Bunlardan bir tanesi, Mevlâna'nın sağlığında yakın müridi Mecdüddin Feridun Sepilsâlâr'ın yazdığı Farsça, Risal-i Sipehsalar be Menâkıb-ı Hûdavendigâr; diğeri, Mevlâna'nın oğlu Sultan Veled ve onun da oğlu Arif Çelebi'nin yakın dervişi Ahmed Eflâkî'nin Menâkıb-ül Arifîn adlı eseridir. Üçüncü kitap ise Sultan Veled'in İbtidânâme adlı manzum mesnevisidir.

6/48

Bu önemli üç kaynaktan ziyade Mevlâna'yı mekıbevi olaylar içerisinde anlatan mensur veya manzum eserler de yazıldı. Bunlardan bir tanesi, Hemedanlı Muhammed Celâleddin oğlu Abdulvahab'ın Farsça olarak yazdığı, Sevâkıb-ı Menâkıb adlı eseridir. Hemedanlı Abdulvahab bu eserini, Eflâkî'nin Menâkib'ül Arifîn adlı eserinden faydalanarak hatta onu özetleyerek 1540 yılında yazmıştır.

7/48

Onun ölümünden sonra, Konya Mevlâna Dergâhı dervişlerinden Mesnevihan Mahmud Dede, Abdulvahab'ın Sevâkıb-ı Menâkıb adlı eserini Türkçeye çevirdi, 1588 yılında İstanbul'a gelerek eserini Üçüncü Murad'a takdim etti.

8/48

Mevlâna'yı 29 minyatür sahnesinde gösteren bu padişah nüshası, bugün New York'taki Morgan Library'de 476 numarada kayıtlıdır. 1959 yılında bu kütüphanede incelemeler yapan Ord. Prof. Dr. A. Süheyl Ünver, bu minyatürlü eseri görmüş ve Konya- Mevlâna Müzesi Müdürlüğüne bir mektupla bildirmişti.

Bu çok önemli yazmanın Mevlâna Müzesi İhtisas Kütüphanesi için bir mikrofilmin sağlanmasını ve her türlü masrafın karşılanacağı müdürlük tarafından cevap olarak Ünver'e gönderildi. Prof Ünver'in unutulamayacak çabalarıyla mikrofilm, siyah-beyaz olarak sağlandı. Bugün Mevlâna Müzesi arşivinde saklanıyor.

Topkapı Sarayı Müzesindeki 1588 tarihli nüshadaki minyatürler ve bu minyatürlerin açıklamaları 1973 yılında Sevâkıb-ı Menâkıb Mevlâna'dan Hatıralar adı ile Ord. Prof. Dr. A. Süheyl Ünver tarafından yayımlandı.

9/48

Mevlana’yı minyatürlerle anlatan yazma eser

Terceme-i Sevâkıb-ı Menakıb'ın 1588 tarihli bir diğer nüshası da İstanbul- Topkapı Sarayı Müzesi Revan Köşkü Kütüphanesi'nde 1479 numarasında kayıtlıdır. 27x16 santimetre boyutunda, 289 yapraklı bu yazmanın içerisinde Mevlâna ile ilgili 22 minyatür yer alıyor.