Fahreddin er-Razi kimdir? Fahreddin Razi hayatı ve eserleri...
Üstün zekası, güçlü hafızası, etkili hitabeti ile "allame" unvanıyla bilinen Fahreddin er-Razi; kelam, fıkıh usulü, tefsir, felsefe, mantık, matematik gibi alanlarda çağının hemen bütün ilimlerini öğrenip, eserler vermiş çok yönlü bir alimdir. İyi bir hatip olduğu kadar hazırcevap oluşuyla da tanınır. Razi'ye göre en doğru tefsir, Kur'an'ın yine Kur'an'la yapılan tefsiridir. Eserleri ve tesirleriyle İslam düşünce tarihinde önemli yere sahip olan Fahreddin er-Razi hakkında bilgileri derledik.
Önceki Resimler için Tıklayınız
Eserleri ve tesirleriyle İslâm düşünce tarihinde önemli mevki işgal eden büyük bir şahsiyet olmasına rağmen Râzî değişik mezheplere mensup âlimlerce eleştirilmiştir. Râzî'yi eleştirenlerden biri de Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî'dir. Onun eleştirileri daha çok, dinî konularda gerçeği bulmak için kelâm metodunu kullanması noktasında toplanır.
Bu çalışmada orijinal metniyle birlikte tercümesine yer verilen el-Muhassal, Razi'nin yaşadığı döneme nispetle önceki ve sonraki alimlerin, filozofların ve kelâmcıların görüşlerinin özetini veren, başka bir ifadeyle kelam ve felsefenin temel meselelerini karşılaştırmalı inceleyen bir eserdir. Razi eserde "tahkik" denilen araştırma tarzının en güzel örneklerini verir. el-Muhassal bu özellikleriyle, 12. yüzyıldan sonra yazılan kelâm ve felsefe kitaplarının meselelerini büyük ölçüde belirlemiştir.
el-Muhassal ayrıca İslam inancının ana meselelerini içermesi bakımından ayrıcalıklı bir öneme sahiptir. İslam düşüncesindeki bilgi, yöntem, varlık ve fizik dünya tartışmalarını bütünüyle içerdiği gibi Allah'ın zatı, sıfatları ve fiilleri ile nübüvvet, ahiret ve imamet konularını da ele aldığı için eserde, İslam inancının ana ilkelerinin akli ve naklî delillerle nasıl temellendirildiği ayrıntılı bir şekilde verilir.
Eser, Fahreddin er-Razi'nin Mâverâünnehir bölgesine yaptığı seyahat esnasında, bölgenin önde gelen âlim ve düşünürleriyle başlıca fıkıh, fıkıh usulü, kelam, astronomi ve felsefe sahalarında ilmî meselelere dâir yaptığı münazaraları içerir. Dönemin önemli ilim merkezlerinden olan Buhara, Semerkant, Hocend, Benâkit, Gazne ve benzerlerinde gerek usul gerekse içerik açısından ilmin eriştiği yüksek seviyeye ışık tutar. İslam âlimleri arasında tartışmanın usul ve edebine bir örnek teşkil etmesi açısından da oldukça değerli olan eser önerme, eleştiri, ispat, ilke, ifade marifetlerini dil-mantık zemininde sergileyen şaheserlerden biri konumundadır.
Güven ve istikrarın hâkim; huzur ve ilmin zirvede olduğu dönemlerde tefsir ilminin imamı olarak kabul edilen; büyük âlim, mutasavvıf Fahreddin er-Razi tarafından kaleme alınan "Mefâtîhu'l-Gayb" isimli bu eser; yüzyıllarca Osmanlı medreselerinde okutulmuş, ayrıca İbn-i Kesir, Elmalılı, Ebu's Suud, Hulasatu'l Beyân gibi yakın tarihlerde yazılmış tefsirlerin de her yönden önemli bir kaynağı olmuştur.
