Arama
Maddeler ile Osmanlı’nın istihbarat birliği: Akıncılar
Akıncılar, savaş sırasında asıl ordudan birkaç günlük mesafede önde gider, gittiği noktalarda istihbarat toplar, ordunun geçeceği yol, köprü ve geçit gibi yerleri güvenlik altına alırlardı. Sınır güvenliğinin sağlanması ve Osmanlı'nın batı yönlü ilerleyişinde büyük rol oynayan Akıncılar hakkında merak edilenleri derledik.
Osmanlılarda Akıncılar, tüm faaliyetlerini padişah namına yapıyordu. Padişah, feth olunan yerlerde onlara dirlikler tahsis edebiliyor, akıncı beylerine bazı hallerde bu dirlikleri, "mâlikâne"ye dönüştürme izni veriyordu. Selçuklular devrinde olan "kılıç hakkı"na Osmanlılar sınırlama getirmişti. Bu sınır, her şeyin padişah adına yapılıyor olmasıydı.
Akıncı teşkilâtın temelinin Osman Bey zamanında Köse Mihal tarafından atıldığı kabul edilmektedir. Orhan Gazi zamanında daimi piyade ve süvari birliklerinin kuruluşuna kadar askerlik hizmetlerini Akıncılar yapmıştı. Akıncılığın bir ocak şeklinde kurumlaşmasını Gazi Evrenos Bey'in yaptığı düşünülmektedir. Sultan I. Murad devrinde Yeniçeri Ocağı'nın kurulmasından sonra Akıncılar, sınır boylarına kaydırılmıştı.
Padişahlar, Osmanlı devlet merkezini sürekli, uçlara yakın şehirlere taşıyorlardı. Edirne, Rumeli fetihlerinin merkeziydi. Akıncı beylerinin başlarına toplanan binlerce Akıncı'yı, Anadolu'dan gelen Türk yiğitleri oluşturuyordu. Bunlar, akıncı beyinin veya padişahın yaptığı fetihlerle ele geçirilen yeni arazilerde tımarlı sipahi oluyor, onların yerine de yeni gönüllüler geçiyordu.
Hudutlarda akıncı beylerinin emrinde hem kadrolu akıncı erleri hem de sıra bekleyen, yâni mülâzım, gönüllüler bulunuyordu. Akıncıların teşkilât yapıları çok dinamikti. Kurumsal yapıları akıncı kanunuyla tesis edilmişti. Daimi ordu birliklerine mensup değillerdi, belli bir maaş ve kışlaları yoktu, vergiden muaftılar, bazılarının timarları vardı.
Akıncılar, Mihallı, Turhanlı, Evrenos-oğlu, Malkoç-oğlu akıncıları gibi mensubu bulundukları akıncı kumandanlarının isimleriyle anılırlardı. Akıncı olabilmek için genç, güçlü ve "ehl-i hâl ve'l-akt" olmak gerekirdi. Bunun için de köy imamı veya kethüdasını ya da güvenilir birisini kefil göstermek icap ederdi.