Bir döneme ismini veren Köprülü Mehmed Paşa kimdir?
Osmanlı'nın en güçlü sadrazamı Köprülü Mehmed Paşa, imparatorluk tarihinde daha önce benzeri görülmemiş uygulamalara imza attı. Aldığı önlemlerle devleti tekrar eski gücüne döndüren Köprülü Mehmed Paşa, 17. yüzyılda devlet idaresinin ön saflarında yer aldı; 6 sadrazam ve birçok devlet adamı yetişen Köprülüler ailesinin de kurucusu oldu. Peki, Köprülü Mehmed Paşa sadrazamlık görevini kabul etmek için hangi şartları ileri sürmüştü? Ölüm yıl dönümünde hayatı hakkındaki bilgileri derledik.
Önceki Resimler için Tıklayınız
◾ Sadrazam senelerdir devam eden birçok isyana son verdi. Anadolu'da geniş çaplı teftiş başlatarak durumu şüpheli görülen asker ve ulemalar yakalattı. Köprülü sert tedbirlerle devlet otoritesini yeniden kurdu.
◾ Gerek onun gerekse oğlu Fazıl Ahmed Paşa'nın icraatlarıyla Osmanlı, kendisini toparlamış ve sitemin tekrar işler hale gelmesiyle İkinci Viyana Seferi'ne kadar yaklaşık çeyrek asır 16. yüzyıldaki güçlü görüntüsüne geri döndü.
◾ Köprülü Mehmed Paşa, 85 yaşına geldiğinde yaşlılığı iş görmesine engel olmaya başladı. Padişaha, kendisine halef olarak Halep beylerbeyliğine tayin edilen oğlu Fâzıl Ahmed Paşa'yı telkin etti. IV. Mehmed bunu kabul etti. Fazıl Ahmed Paşa, İstanbul'a babası öldüğü gün geldi.
◾ Bu durum Osmanlı tarihinde bir ilkti. Padişah göreve atayacağı kişiyi kendi isteklerine göre değil, eski sadrazamın telkinine göre seçiyordu. Sadrazamlık babadan oğula geçiyordu.
◾ Köprülü sülalesinden birçok devlet adamı çıktı. Köprülü ailesi Çandarlılarla birlikte Osmanlı tarihimizde en çok sadrazam çıkarmış ailedir.
◾ Köprülü ailesinden 6 sadrazam çıktı. Köprülü Mehmet Paşa, Fazıl Mustafa Paşa, Amcazade Hüseyin Paşa, Merzifonlu Kara Mustafa Paşa'dan başka Köprülüzade Fazıl Mustafa Paşa'nın oğlu Numan Paşa da 2 ay sadrazamlık yaptı.
◾ Köprülü ailesinden daha sonra sadrazamlığa ulaşamasa da birçok paşa ve devlet adamı çıktı. Fazıl Mustafa Paşa'nın diğer oğulları Abdullah Paşa, Esad Paşa; Numan Paşa'nın oğulları Hafız Hacı Ahmed Paşa, Abdurrahman Paşa; Merzifonlu Kara Mustafa Paşa'nın oğulları Maktulzade Ali Paşa ve kızından torunu Kaymak Mustafa Paşa bunlardandır.
◾ 20. yüzyıl Osmanlı tarihçiliğinin önemli isimlerinden M. Fuad Köprülü de bu ailedendir.
◾ Murat Bardakçı, oldukça ileri yaşta sadrazamlığa getirilmesinden sonra aldığı tedbirlerle devleti dağılmaktan kurtarmış ve ailesi de önemli hizmetlerde bulunmuş olan Köprülü Mehmed Paşa'nın devlete verdiği önemli hizmetlerin yanı sıra çok sayıda hayır eseri de yaptırdığını belirtir.
◾ Bunlardan bazıları; Bozcaada'da, Yanova'da, Rudnik'te, Turhal'da, Vezirköprü'de, Lefke'de, Antalya'da, Şam'da, Gümüşhacıköy'de, Bolu'da, Sapanca'da ve Balkanlar'da yer alan çok sayıda han, cami, mescid, mektep, çeşme, köprü ve değirmenlerdir. Buralara gelir getirmesi için yine bir hayli han, hamam, dükkân ve değirmen vakfetmiş, sahip olduğu birçok köy ile tarım arazisinin gelirini de hayır eserlerine bırakmıştı.
