Kapora Nedir ve Nasıl Geri Alınır?

🔶 Soru: Kapora almak caiz midir?

🔶 Cevap: Kapora bir mala müşteri olan kişinin henüz satış sözleşmesini tamamlamadan malı alacağı vadiyle ürünü bekletmesidir. Bu bekletmeye karşı da satıcı bazen maddi bir karşılık alır.

🔶 Bunun caiz olup olmayışı veya böyle bir kaporanın alınması durumunda alım satım yapılmaması durumunda İslam alimleri arasında görüş ayrılıkları var. Günümüzdeki Müslümanların çoğunluğunun mensubu olduğu Hanefi mezhebine göre kapora alınabilir.

🔶 Ama kapora alındıktan sonra satış gerçekleşirse kapora satış bedelinden düşülür. Eğer satış gerçekleşmezse kaporayı alan ve satıcı durumunda olan kişi onu iade eder. Hanefi mezhebinin bu görüşüne göre hareket ettiğimiz zaman kaporanın pek bir kıymeti kalmıyor.

🔶 Çünkü müşteri satıcının malını bekletiyor. Bir miktar kapora veriyor ama eğer satın almazsa o taktirde parasını geri alıyor. Dolayısıyla bir yaptırım söz konusu oluyor.

🔶 Hanefilerin dışındaki bazı mezhepler kapora almanın caiz olduğunu müşteri eğer satın almayı vadettiği malı satın almaktan vazgeçerse o kapora olarak verdiği paranın yanacağını söyleyenler de var. Din işleri yüksek kurulu da genelde bu ikinci görüşe göre fetva veriyor. Çünkü aksi taktirde kaporanın hiçbir kıymeti kalmıyor.

https://www.instagram.com/p/Cg-A8rTjJHl/

TİCARET MALLARININ ZEKATI VAR MIDIR?

Caiz nedir?

💠 Geçip gitmek, mümkün, geçerli ve serbest olmak gibi anlamlara gelen caiz kelimesi, cevâz kökünden türemiş bir isim olup İslam hukukunda bir söz ve davranışın dini veya hukuki esaslara uygun olduğunu, yapılmasının serbest olduğunu belirtmek için kullanılır.

💠 Kur'an-ı Kerim'de birtakım eylemlerin serbest olup yasak veya günah olmadığı değişik ifade biçimleriyle belirtilmişse de bunun için caiz kelimesi kullanılmaz. Hadislerde ise kelime terim anlamıyla yer alır. İlk devirlerden itibaren İslam alimleri tarafından çok yaygın bir şekilde kullanılan caizin (caiz olur, caiz olmaz) giderek İslam hukukunun belli alanlarında farklı kullanım ve anlamlar kazandığı görülür.

Kapora nedir?

💠 Arapça'daki karşılığının "arabûn, urbûn, urbân, urubûn, rabûn" şeklinde çeşitli telaffuzları varsa da ilk iki okuyuş daha yaygındır. Aslı muhtemelen Ugaritçe "teminat" anlamındaki arbn olan kelimenin Fenikece'si arab, Akkadca'sı urubânu, İbrânîce'si arbon, eski Ârâmîce'si arabâdır.

💠 Kelimenin İtalyanca'sı caparra olup Türkçe'ye kaparo şeklinde kullanılır. Arapça'daki müskân da aynı anlamda kullanılır.

💠 Kur'an'da genelde ticaretin ve hukuki işlemlerin, özelde ise alım satımın esasına ilişkin bazı açıklamalar bulunsa da kaparolu satış konusuna temas edilmez. Hadis kitaplarında hem cevazı (İbn Ebû Şeybe, V, 7) hem de caiz olmadığı (el-Muvaṭṭaʾ, "Büyûʿ", 1; Müsned, II, 183; İbn Mâce, "Ticârât", 22; Ebû Dâvûd, "Büyûʿ", 67) yönünde rivayetler yer aldığından bu satım türünün sünnetteki hükmü de açık değildir.

💠 Müşterinin akidden vazgeçmesi durumunda kaporanın kendisine iade edilmesi şartıyla sözleşmenin cevazında ihtilaf yoktur. Ancak bu şartla yapılan sözleşmenin sıhhati için muhayyerlik süresinin belirlenmesi gerekli görülür. Alıcının sözleşmeden vazgeçmesi durumunda verdiği kaporanın yanması, yani satıcının mülkiyetine geçmesi şartıyla akidleşmesi ise, sahabe döneminden itibaren din adamlarının çoğunluğu tarafından caiz görülmez.

📌Muhayyerlik nedir?

Bir akdi geçerli kılma ya da feshetme konusunda tercih hakkının bulunmasıdır.

💠 Kapora şartının sebepsiz zenginleşme değil beklemenin karşılığı ya da akidden caymayı önleyici yaptırım niteliği taşır.

💠 Şüphesiz günümüz İslam ülkelerinde bu eğilimin hakim olmasında ve bu yönde kanunlaştırılmaya gidilmesinde toplumsal ihtiyaç ve davranışın zorlamasının sebebi vardır.

💠 Kaporalı satışın mal ve döviz fiyatlarında ani ve önemli değişmelere açık ekonomilerde akidden vazgeçilmesinin satıcıya vereceği zararı azaltıcı veya telafi edici bir rol üstlenmesinin, böylece ticari hayata belli bir güven ortamı oluşturmasının da payı vardır.