◼ İslâm bilim ve düşünce tarihinde hiçbir bilgin onun kadar etkili olamadı, geleceği şekillendirmede hiç kimse onun kadar sıra dışı bir tesir gösteremedi, hiç kimse aynı anda yazdığı tüm alanlarda başat ve kurucu eserler ortaya koyamadı.
◼ 1149 - 1210 yılları arasında yaşayan Ebu Abdillah Fahrüddin Muhammed b. Ömer b. Hüseyin er-Razi et-Taberistani'den ya da daha çok bilinen ismiyle Fahreddin er-Razi'den bahsediyoruz.
Taberistan neresi?
İran topraklarındaki Mazenderani Gülistan ve Gilan eyaletlerinin oluşturduğu tarihi bölge.
ÇINARIN KUVVETLİ BİR DALI: FAHREDDİN ER RAZİ
◼ Öyle büyük bir düşünür olarak görüldü ki yazdığı her eser, dile getirdiği her konu, tartıştığı her husus, sahasının vazgeçilmez meselesi haline geldi. Fahreddin er-Razi'nin çalıştığı alanlar araştırmacıların mutlaka uğrak noktası oldu.
◼ Tefsiri, dirâyet metoduyla yazılan en önemli tefsir kabul edildi. Usûl ve fürû alanındaki eserleri asırlarca okundu-okutuldu. Fahreddin er-Râzî'nin yazdığı eserler arasında en önemli eseri ise metafiziğin yüce meselelerini ele aldığı el-Metâlibü'l-Âliye mine'l-İlmi'l-İlâhî adlı eseridir.
Metafizik nedir?
Fizik ötesi varlıklar metafizik olarak anılır.
◼ Râzî, İslâm'ın yeryüzünde var oluşundan itibaren derin ve ciddi tartışmalarla şekillendirdiği yedi asırlık kadîm mirasını özetlediği bu eserinde, Tanrı'nın varlığından ilâhî sıfatlara, âlemin yaratılışından varlık teorilerine, psikoloji, nübüvvet, özgürlük gibi kadîm felsefenin ve nazarî ilimlerin en önemli konularını 'kurucu düşünür' üslûbuyla ele alıyor.
◼ Fahreddin er Razi, zekâsı ve hitabet yeteneği ile öne çıkan bir İslam düşünürüdür. İslami ilimlerin tüm dallarının yanında astronomi, fizyonomi, matematik ve tıp gibi ilimlerle de ilgilenen Razi, deyim yerindeyse "çift kanatlı" bir âlimdir. Bu hasletleri kendisinin 12. asra damga vurmasına sebep olmuştur.
Bilgi Notu
İbn- Ebi Usaybia "Uyunu-l Enba" adlı eserinde Razi'nin yolculuk halinde dahi kendisine 300 kadar talebesinin eşlik ettiğini dile getirmektedir.
◼ Yaşantısına pek çok risale ve müstakil kitap sığdıran Fahreddin er-Râzî, İslam düşüncesinin macerasını önemli ölçüde etkilemişti. Razi aynı zamanda Gazzali ve Cüveyni ile Sünni Kelam anlayışını da etkileyen yegane isimdi.
◼ Razi ilimler noktasında o denli müstesna bir mevkidedir ki onu yok sayarak bir ilim mirası, ilmi bağıntı kurmak mümkün değil. Dini ilimler ve ana sorunları ilk kez bir alimde bu denli temsil edilmiş oldu.