Medineli hanım sahabilerden Havle bint Sale'be, kendisi gibi Hazrec kabilesine mensub Evs bin Sâmit ile evliydi. Kocası, Uhud, Hendek gibi birçok savaşta Hz. Peygamber (SAV) ile birlikte müşriklere karşı mücadele verdi.
🔶 Ardında bıraktığı uzun yıllar Evs'i yordu, iyice yaşlandırdı. Artık huysuz ve geçimsiz bir ihtiyardı. Olur olmaz her sebepten tartışma çıkarıyordu. Bir sebeple hanımı Havle'ye kızdığı günlerden biriydi. Öfkesine öyle yenik düştü ki hanımına "Sen bana annemin sırtı gibisin" diyerek bir telaşla evinden çıkıp gitti. Çok geçmeden sakinleşen ve öfkeyle Havle bint Sale'be'ye söylediklerinden pişman olan Evs, evine döndü.
🔶Havle ile yeniden bir araya gelmek istiyordu ama evliliklerinin geçerliliği şüpheliydi artık. Çünkü cahiliyeden kalma çirkin bir adet olan zıhârla hanımını kendisine haram kılmıştı.
🔶 Zıhâr, yani hanımını annesi gibi dinen evlenmesi mümkün olmayan bir kadına benzetmek cahiliye Araplarının boşamak istedikleri eşlerine reva gördükleri onur kırıcı bir cezaydı. İslam'dan sonra ilk kez karşılaşılan bu kötü muamele Havle'yi oldukça incitti.
🔶 Allah ve Resulü (SAV) haklarında bir hüküm vermedikçe kocası Evs ile evliliğini sürdüremeyeceğine karar verdi. Çok geçmeden Resulullah'a (SAV) gitti ve olanları anlattı. Evs'in uğruna gençliğini feda etmiş, onun çocuklarını dünyaya getirmişti. Kendisinin de yaşlılığa adım adım yaklaştığı böyle bir zamanda kocasının yaptığı çok ağrına gitmişti. Hz. Peygamber (SAV), Havle'ye "Amcanın oğlu Evs artık çok yaşlı bir adam, onun hakkında Allah'tan (SAV) sakın!" dediyse de ayrılmaları gerektiğinden farklı bir hüküm veremiyordu.
🔶 Havle bint Sale'be, olanları kabullenemiyordu. Onca yıl sonra, bir başına çocuklarına nasıl bakacaktı? Evlatlarını, kendi alsa aç kalacaklar, babaları alsa perişan olacaklardı. Yüce Allah (CC) hakkında bir hüküm bildirinceye kadar yalvarmaktan vazgeçmedi. "Allah'ım! Şikayetimi sana arz ediyorum. Peygamberinin (SAV) dilinden bana hüküm bildiren bir vahiy indir" diye dua etti.
🔶 Havle'nin mücadelesine şahit olan Hz. Aişe ve Resulullah'ın (SAV) diğer ev halkı, bu sözleri işitince ağlamaya başladılar. Yedi kat göğün ötesinden derdinin dermanı olacak bir hüküm gönderilmesini bekliyordu ısrarla, Havle...
🔶 Sonunda Cenab-ı Hak, onun mücadelesini örnek gösterdiği bir sûre ile karşılık verdi, bu azimli bekleyişe... "Allah (CC), kocası hakkında seninle tartışan ve Allah'a (CC) şikayette bulunan kadının sözünü işitmiştir. Allah (CC) sizin sürdürdüğünüz konuşmayı zaten işitmekteydi. Şüphesiz Allah (CC) hakkıyla işitendir, hakkıyla bilendir."
🔶Surenin devamındaki ayetlerde, zıhâr yapan erkeğin hanımına karşı çok çirkin ve asılsız bir söz söylediği ancak kefaret ile yeniden bir araya gelebilecekleri bildiriliyordu.
🔶 Hz. Peygamber (SAV), Havle dönmek istediği takdirde Evs'in bir köle azad etmesi gerektiğini söyledi. Ancak onun azad edecek bir kölesi yoktu. O takdirde Resulullah (SAV) peş peşe iki ay oruç tutması gerektiğini bildirdi. Lakin Evs, o kadar yaşlanmıştı ki oruç tutmaya gücü yetmezdi. Öyleyse altmış fakiri doyurması gerekiyordu. Ancak Evs fakir bir adamdı, onu bile karşılayabilecek durumu yoktu. Bunun üzerine Hz. Peygamber (SAV), Havle'ye kocası adına fakirlere dağıtması için bir sepet hurma vereceğini söyledi. Sıkıntısının çözümsüz olmadığını gören Havle çok sevindi. Ferahlamıştı, artık. Bir sepet hurmayı da kendisinin vereceğini söyledi.
🔶 Her şeye rağmen Havle'nin kocasına destek olması Allah Resulü'nü (SAV) oldukça memnun etti. Havle'ye "İsabetli davrandın, çok iyi yaptın" diyerek bundan sonra da kocasının iyiliğini istemesi tavsiyesinde bulundu.
🔶 Haklı mücadelesinden vazgeçmeyerek şikayetini Rabbi'ne duyuran ve zıhâr gibi cahiliyeden kalma çirkin bir muameleyle kadınlara yapılan haksızlığın Allah (CC) katında karşılıksız bırakılmayacağının canlı örneğini teşkil eden Havle bint Sale'be, yaşlılığında da saygı gösterilen hanımlardandı. Hz. Ömer (RA) onunla her karşılaştığında konuşmaya özen gösterirdi. Halifeliği zamanında bir gün yanında bazı kimseler olmasına rağmen Havle ile konuşmaya dalmıştı. İçlerinden biri bu yaşlı kadın yüzünden Hz. Ömer'in (RA) insanları ihmal etmesine anlam veremedi. Bunun üzerine Hz. Ömer (RA) "O kadının kim olduğunu biliyor musun? O, yedi kat gökler ötesinden şikayetini Allah'a (CC) duyuran kadındır." dedi ve kendisiyle akşama kadar konuşacak olsa bile namaz dışında hiçbir şey için onun yanından ayrılmayacağını ifade etti.
GECEYİ SECDESİYLE AYDINLATAN SAHABİ: ABDULLAH BİN ÖMER (RA)