Küresel ahlaki uyanış

Gazze aynasında ahlakın dirilişinden söz edebilir miyiz? Ya da aynı dinden ve Müslüman olmadıkları halde insanların Gazze'de mazlumlara sahip çıkmasını nasıl izah edebiliriz? Burada karşımıza hilfu'l fudul modeli çıkmaktadır. Keza Hacerü'l Esved'in yerine konulması sırasında olduğu gibi bütün kabileleri devreye sokan Hazreti Peygamberin rehberliğini ve adalet anlayışını da akla getirmektedir. Burada vicdana dokunan ve temas eden bir adalet arayışı görmekteyiz. Kimileri başka itibarlara takılmadan Hıristiyanlık zemininde veya farklı zeminlerde Gazze halkına sahip çıkabiliyor. Daha önce taassup bu ahlaki ve vicdani sahiplenmeyi gölgeliyordu. Hala da taassubun tortuları tam olarak silinmiş değil. Lakin eskisi kadar kesif değil ve gölge de etmiyor. Kısaca insanlığı birleştiren idrak ve ahlak dirilişi yaşıyoruz.

Moritanyalı büyük İslam alimi Muhammed Hasan Vild Dedo'nun ifadesiyle demokrasi konusu insanlığın müşterekleri arasındadır. Bir medeniyetin tekelinde olmayıp; haramı helal, helalı haram yapmadıkça teknik düzeyde kalır. Buna ilaveten keza ahlak, vicdan ve adalet de insanlığın müşterekleri arasındadır. Bu değerlerin tabir caizse özerk yapıları vardır. İnsanlığın bu alanlarda ortaklığı bulunuyor. Elbette ahlak dinden bağımsız değildir belki ana rükünlerinden birisidir. Bununla birlikte din yanlış anlaşılırsa ahlak ve adaleti gölgeleyebilir. Çoğu kez öyle de olmaktadır. Kabile ayrım gözetmeden farklı bireyleri kanatları altında toplayabilir. Lakin taassupla meşbu kabilecilik ise diğer yapılarla bütünleşmeyi engeller. Ortak insani değerleri gölgeler. Hazreti Peygamber cahiliyet döneminde cari olan bir kurala, parolaya atıfta bulunur ve açıklık getirir. Aynı kalıp ifadeler İslam'da ruh değiştirmiştir. "Zalim de olsa mazlum da olsa kardeşine sahip çık" buyurur. Sahabeler 'Ey Allah'ın resulü mazlum kardeşimize sahip çıkmak boynumuzun borcudur ama zalime nasıl kol kanat gerer ve sahip çıkarız?' diye sorarlar. Bunun üzerine Peygamberimiz İslam'ın farkını ve ayrımını ortaya koyar: "Zalimin elinden tutup onu zulmünden vazgeçirmen, alıkoyman ona yardım etmektir..." Çağımızda benzeri bir söylemi Cezayir eski cumhurbaşkanlarından Huvari Bumedyen Filistin konusunda ortaya koymuştur. Zalim de olsa mazlum da olma Filistin halkının yanındayız. Burada 'zalim de olsa' ibaresi mübalağa için söylenmiştir. Farz-ı muhal makamındadır. Esas olan mazlumiyet halinde sahip çıkmaktır.

İçeriden tashih veya içeride regüle etmek ve düzene koymak müminlerin görevidir. Son sıralarda küresel çapta bir ahlaki ve vicdani uyanış göze çarpıyor. Bunun ana ekseni zulme batmış dünyada adalettir. Adalet vicdan ve ahlak gibi herkesi ilgilendirmektedir.

Nitekim Raşid Gannuşi'nin kızlarından olan Sümeyye Gannuşi küresel bir ahlakı uyanıştan bahsetmektedir. Mim dergisinin yayın yönetmeni olan Sümeyye Gannuşi bu hususta şunları söylemektedir: "Gazze'de soykırımın geniş kitleler tarafından telin edilmesi ve New York'da Zohran Mamdani'nin geniş kitleler tarafından seçilmesi kesinlikle ahlaki bir uyanışın habercisidir. Gençler, göçmenler ve çeşitli ırklar arasında ahlak yeniden ete kemiğe bürünüyor. Bu ahlaki diriliş geniş işçi kesimleri arasında yeni bir siyasi aktöre ve etkene dönüşüyor, bürünüyor... (https://www.facebook.com/photo/ ?fbid=859873373363904&set=a.304318318919415 )."

1970'li yıllardan itibaren dünyada bir İslami uyanış dalgası vardı. Bunu bastırmak için dünyanın bütün güçleri bir araya geldi. 1990'lı yıllarda bu dalga tavsadı. Şimdi küresel bir dalga ile karşı karşıya bulunuyoruz. Bu da ahlaki uyanış dalgasıdır.

Ahlaki ve vicdani uyanış dünyayı kurtaracak ve bizi sahili selamete çıkaracaktır.

Mustafa Özcan