Batı’nın talan ettiği asırlık miraslar
Asırlara tanıklık eden coğrafyamız, 1800’lerden itibaren Anadolu’ya gelen Fransız, Alman, İngiliz; tarihçi, arkeolog ve mühendislerin yaptığı çalışmaların gölgesi altında kaldı. Yüzlerce tarihi eserin kaçırılmasına engel olamadı. 200 yıldır yapılan kazılarla çalınan eserlerimizin izi ABD ve Avrupa'ya kadar uzandı.
Türkiye'den kaçırılan tarihi eser sayısı: 150 bin
Irak işgali sürecinde kaçırılan tarihi eser sayısı: 15 bin
Irak Kütüphanesi'nden kaçırılan el yazmalı eser sayısı: 82 bin 258
Türkiye'den kaçırılan yüzlerce eser Avrupa ve ABD'deki müzelerde sergileniyor. Yurt dışındaki müzelerde bulunan tarihi eser sayısı yaklaşık 80 bin civarında. Özel koleksiyonlar ve müze depolarıyla birlikte Türkiye'den kaçırılan toplam tarihi eser sayısı ise yaklaşık 150 bin civarında. Tarihi eserlerimizin iade operasyonlarının sürmesinin yanı sıra, Kültür ve Turizm Bakanlığı çatısı altında önemli faaliyetler gerçekleştirilmeye devam ediliyor. Kaçakçılığa karşı önlemler halen alınmakta.
Bugüne kadar tanıklık edilen bu durum artık net bir şekilde 'suç' teşkil ediyor. Türkiye'nin kaçakçılıkla mücadele alanında attığı adımlar dikkati çekiyor. 2863 no'lu Kültür ve Tabiat Varlıkları'nı Koruma Kanunu'nda düzenlenen konuda 'gümrük kaçakçılığı' karşıtı önlemler yer alıyor. Sanat tarihi açısından belge niteliği taşıyan ve ait oldukları döneme ait sosyo-kültürel seviyeyi yansıtan eserler bu kapsamda değerlendiriliyor.
Kaçırılan ve müzelerde sergilenen bazı tarihi eserler:
Eserler çalındığında izlenen yol haritası şöyle:
Çalınan eserlere ait envanter fişleri ve İngilizce çevirileri dijital ortamda hazırlanıyor. Hazırlanan bilgiler, emniyet birimleri, İnterpol, gümrükler, valilikler, müzeler, Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla yurtdışı temsilciliklerine ve ilgili medyaya gönderiliyor. Bulunan eserler olduğunda, arattırmanın durdurulması için yeniden ilgili birimler haberdar ediliyor ve eserin geri alınması sağlanıyor.
200 YILLIK KÜLTÜREL SOYGUN!
Irak, 2003'te ABD işgaline uğrayınca ülkedeki birçok kütüphane ve müze yağmalandı. Bazıları da yok edilmeye çalışıldı.
2011'de Suriye'de iç savaş başladı. 2015'te bölgede hâkimiyet kuran terör örgütü DEAŞ, antik kentleri, manastır ve kiliseleri yok etti. Tarihi eserleri yağmaladı.
2003'te Irakta 'ki kütüphanelerden çalınan bazı nadir eserler İsrail Milli Kütüphanesi'nde ortaya çıktı. Son olarak 2017'de Hobby Lobby isimli ABD şirketinin kaçırdığı birçok tarihi eser ele geçirildi.
Afganistan'da ise, ABD'nin işgali sırasında nadide eserlerin bulunduğu birçok müze çatışmaların tam ortasında kaldı. Birçok tarihi eser yağmalandı. Müze binaları zarar gördü. Yurtdışına yasadışı yollarla satıldı.