Osmanlıca dersleri- Vav okutucusu

Balkanlardan Hindistan'a, Kuzey Afrika'dan Endonezya'ya kadar uzanan Osmanlıca, bir ilim, irfan ve medrese diliydi. Osmanlı coğrafyasında kullanılan bu Türkçeye, halkın adına atfen de "Osmanlı halkının dili" manasında Osmanlıca denildi. Her dilin kendine özgü simgeleri, sembolleri veya sesleri bulunur. Bu yüzden de Arap alfabesine birkaç harf ilave edilerek kullanılmaya başlanılan Osmanlıcadaki kelimelerin ünlü harflerin gösterimiyle Arapça ve Farsça kelimelerdeki ünlü harflerin gösterimi birbirinden farklıdır. Osmanlıcadaki ا ٬ه و٬ى okutucu harfler, önüne geldikleri harfleri a, e, o, ö, u, ü, ı, i sesleriyle okutur. Peki, Osmanlıcada o,ö, u, ü seslerini hangi okutucu harf karşılar? Fikriyat Akademisi olarak hazırladığımız Osmanlıca derslerinde bu hafta, vav okutucusunu sizlere aktaracağız.

Yayınlanma Tarihi: 26.02.2019 15:59 Güncelleme Tarihi: 01.03.2019 09:43

Arapçanın bir tek yuvarlak ünlüsüne (u ve ü) karşılık Türkçede dört yuvarlak ünlü bulunur: o, ö, u, ü

Ancak vav harfinin kelime başında bu sesleri karşılayabilmesi için kendisinden önce bir elif harfinin yazılması gerekir. Vav okutucusunun kelime başında karşıladığı seslerle ilgili örnek sözcükler:

اوراق : Orak

اوران : Oran

اويوق : Oyuk

اوطور : Otur

اولوم : Ölüm

اويغون : Uygun

اوزكون : Üzgün

اورته : Orta

اوركو : Örgü

اود : On

KELİME ORTASINDA

Kelime ortasında o,ö, u , ü sesleri و harfiyle karşılanır. Vav okutucusunun kelime ortasında karşıladığı seslerle ilgili örnek sözcükler:

يوران : Yoran

چوراق : Çorak

يورت : Yurt

قوروم : Kurum

طوقوز : Dokuz

طاووق: Tavuk

بوران : Boran

صابون : Sabun

قارپوز : Karpuz

باسطون : Baston

Buradaki tablolarda vav okutucusunun kelime sonunda karşıladığı seslerle ilgili örnek sözcükler gösterildi.

قوزو : Kuzu

سورو : Sürü

قورقو : Korku

دولغو : Dolgu

دويغو : Duygu

صورغو : Sorgu

چوزكو : Çözgü

بورغو : Burgu

يورو : Yürü

دوغرو : Doğru

AZ KULLANILAN BİR KURAL

Çok yaygın olmasa da kelime başında ö-ü seslerini göstermek için hemzeden de yararlanıldı.

ئولو : Ölü

ئورتو : Örtü

ئوتو : Ütü

ئوركو : Örgü

HARFLERİ AYIRT ETMEK İÇİN İPUCU

Bu ünlüleri ayırt etmek için özel bir işaret kullanılmaz. Dört ünlünün de aynı harfle yazılması okumada güçlük doğursa da bazı harfler bize yardımcı olur. Bu harfleri bilmek bize zorluk gibi gözüken durumları ortadan kaldırır. Bu yüzden dikkat etmemiz gereken bazı hususlar bulunur.

Omanlıcada kullanılan Türkçe kelimelerde aynı sesi ifade etmekle birlikte birisi kalın diğeri de ince sesleri ifade eden toplamda 12 harf bulunur. Bu harfler:

ق، ط، ص،غ، خ، ك، ت، ه، د، س، گ

BU BİLGİ BİZİM NE İŞİMİZE YARAYACAK?

Bu on iki harften herhangi birisi kelime içerisinde kullanıldığında vav okutucu harfi karşıladığı 4 sesten ikisini elemiş olacağız. Kelime içerisinde bu on iki harften kalın olanlardan bir harf gelmişse o, u; ince harflerinden biri gelmişse ö, ü sesleriyle okunmalıdır.

Kalın k ile kelime örnek kelimeler:

قارپوز : Karpuz

قوم : Kum

قابوق : Kabuk

İnce k ile kelime örnek kelimeler:

كورلك : Körlük

كوپرو : Köprü

كوفته : Köfte

Kalın t (ط) ile kelime örnek kelimeler:

طوقوز : Dokuz

باسطون : Baston

طاووك : Tavuk

İnce d (د) harfi ile kelime örnek kelimeler:

دودوك : Düdük

دومن : Dümen

دوقتور : Doktor

İnce t (ت) harfi ile kelime örnek kelimeler:

تورپو : Törpü

توركچه : Türkçe

ته مپو : Tempo

Kalın s (ص) harfi ile kelime örnek kelimeler:

اصول : Usûl

صالون : Salon

فاصوليه : Fasulye

İnce s (س) harfi ile kelime örnek kelimeler:

سوگوت : Söğüt

سوركو : Sürgü

سوز : Söz

Kalın ğ (غ) harfi ile kelime örnek kelimeler:

كوراوغلى : Köroğlu

غربت: Gurbet

آغير : Ağır

İnce ğ (گ) harfi ile kelime örnek kelimeler:

گوچبه : Göçebe

گوڭول : Gönül

گوملك : Gömlek

Kalın h (خ) harfi ile kelime örnek kelimeler:

خاظره : Hatıra

ماخصوص : Mahsus

خوش : Hoş

İnce h (ه) harfi ile kelime örnek kelimeler:

هوركوج : Hörgüc

هنوز : Henüz

هولاندا : Hollanda

ŞİMDİ SIRA SİZDE!

Öğrendiklerinizi test etmek için buradaki görselde yer alan kelimeyi okumayı deneyin, cevabı kontrol ederek öğrendiklerinizi pekiştirin.

.

OKUMA PARÇASI

Daha fazla örnek okuma metinleri için tıklayın.

X
Sitelerimizde reklam ve pazarlama faaliyetlerinin yürütülmesi amaçları ile çerezler kullanılmaktadır.

Bu çerezler, kullanıcıların tarayıcı ve cihazlarını tanımlayarak çalışır.

İnternet sitemizin düzgün çalışması, kişiselleştirilmiş reklam deneyimi, internet sitemizi optimize edebilmemiz, ziyaret tercihlerinizi hatırlayabilmemiz için veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız.

Bu çerezlere izin vermeniz halinde sizlere özel kişiselleştirilmiş reklamlar sunabilir, sayfalarımızda sizlere daha iyi reklam deneyimi yaşatabiliriz. Bunu yaparken amacımızın size daha iyi reklam bir deneyimi sunmak olduğunu ve sizlere en iyi içerikleri sunabilmek adına elimizden gelen çabayı gösterdiğimizi ve bu noktada, reklamların maliyetlerimizi karşılamak noktasında tek gelir kalemimiz olduğunu sizlere hatırlatmak isteriz.