Urla Tahaffuzhanesi: Osmanlı Devleti'nde bir sağlık tesisi

Osmanlı İmparatorluğu, açtığı çığırlarla dünyadaki pek çok devlete öncü olmuştur. Bunu Urla'daki tahaffuzhane ile örneklendirebiliriz. Devlet-i Aliyye'nin Anadolu'da hüküm sürdüğü yıllarda, bulaşıcı hastalıklar yaygındı. Devlet, topraklarını deniz yoluyla gelecek hastalıklardan korumak adına İzmir'in Urla ilçesine bağlı olan bir adayı, karantina adasına dönüştürmüştür. Rusya'nın doğusunda bir yerleşim yeri: Kamçatka Krayı Bu yer, Karantina Adası ismi almış. Zamanla ise Urla Tahaffuzhanesi olarak anılmaya başlanmıştır. Tahaffuzhane; yolculuk esnasında yolcuları ve personeli arasında bulaşıcı hastalık görülen gemilerin karantina sürecini geçirmeleri için kullanılan sağlık kuruluşlarıdır. Burada hastalara karşı, gerekli sağlık önlemleri alınır ve hastaları bulaşıcı hastalıklardan kurtarmak adına birtakım çalışmalar yapılırdı. Urla Tahaffuzhanesi, Osmanlı İmparatorluğu'nun bulaşıcı hastalıkla mücadelesinin sembolü haline gelmiştir. 1823 yılında evvela Osmanlı Devleti tarafından temeli atılmıştır. Devlet-i Aliyye'nin ilk karantina bölgesini burada kurmuş, 1865 senesinde ise Fransızlar burayı modernize ederek tekrar inşa etmiştir. Hızır Reis'in mirası: Güvercinada Kalesi 1823 yılında İzmir'in Urla ilçesinde başlayan bu süreç ve inşa edilen tahaffuzhane, tüm dünyada bulaşıcı hastalıklarla mücadelede önemli bir adım olmuş ve büyük bir örnek teşkil etmiştir. Kent merkezine 40 kilometre mesafede bulunan Urla Tahaffuzhanesi, bilhassa deniz yoluyla gelecek insanlarda görülen bulaşıcı hastalıklar için vardır. Çünkü o yıllara bakıldığında, başka ülkelere seyahatte deniz yolu tercih edilmekteydi. Burası, 1800'lü yıllara göre çok daha ileri bir teknolojiye sahipti. Avrupa o yıllarda; çiçek, uyuz, Kara Ölüm veya Kara Veba olarak anılan veba hastalığıyla mücadele halindeydi. Deniz yoluyla başka memleketten gelen insanları ve Avrupa'ya giden Türk vatandaşlarını gözetim altında tutmak için böyle bir fikir akıllara gelmişti. O dönemle için Avrupa'nın aklına dahi gelmeyen ihtiyacın Devlet-i Aliyye'nin aklına gelmesi ve bunun için harekete geçmesi oldukça kıymetli. Topkapı Sarayı'nda gizli kalmış bir hazine: III. Ahmed Kütüphanesi Urla Tahaffuzhanesi 323 bin metrekarelik bir alana kurulmuştur. Kurulduğu dönemde gelişmiş bir teknolojiye sahip olan bu ada, dünyada ilkler arasına girmiştir. Amerika'daki 'Ellis Adası' ile Hırvatistan'daki 'Zupa Dubrovacka Adası' ile birlikte dünyadaki 3 ada tahaffuzhanesinden biridir. Ellis Adası Ellis, New York'un Hudson Nehri ağzında yer alan bir adadır. Öne çıkan özelliği ise 1 Ocak 1892-12 Kasım 1954 tarihleri arasında şehre gelen göçmenler için kullanılmıştır. Urla Tahaffuzhanesi, hem Anadolu'dan hem de Balkanlardan hacca gideceklerin durağı olması bakımından kutsal toprakları da hastalıklardan korumaktaydı. Aynı şekilde hac ibadetini yapıp ülkeye dönen hacıların da ilk durağı burası olmaktaydı. Vatandaşlar gemiden indirilerek filikalarla bu adaya taşınır. Burada banyo imkanı sunulur ve kıyafet ile eşyalarda buharlı kazanlarda strelize edilirdi. Aynı zamanda vatandaşlar doktor kontrolünden geçerse yollarına devam ederdi. Antalya'da düğmeli yapılar: Akseki Evleri Gelenler arasında hasta olanların tedavisi de yine bu adada yapılmaktaydı. Hastalar belli bir süre karantina altında tutulduktan sonra Osmanlı topraklarına girmesine izin veriliyordu. Kıyafetlerin '360 derece dönen dolaplarda sterilize edilmesi, 120 derecede buharlı strelize makineleri ve sabunlarla strelize edilmiş suyla duş alma imkanı' o yıllarda eşine benzerine rastlanmayacak seviyede bir gelişmişliğin göstergesiydi. Karantina Adası ve içinde bulunan yapı olan Urla Tahaffuzhanesi yıllarca Osmanlı İmparatorluğu'na hizmet etti. Burası; ilerleyen yıllarda ise inşa edilen Urla Devlet Hastanesi'ne de uzun seneler hizmet etmeye devam etti. Hastanenin de yapılan yeni binaya taşınmasının ardından tarihi ada, halk sağlığı ve uluslararası alanda eğitim merkezi olarak varlığını sürdürmüştür. Şimdilerde ise müze olacağı konuşulan bu yapıyı, gidip görmeniz mümkün. İstanbul'un gözde kasırları Karantina Adası'nın başkahramanı olan Urla Tahaffuzhane binası, sağlık amacıyla var olması haricinde mimari açıdan da dikkat çekmekte. Yapı, kuzey-güney doğrultusunda planlanmış ve uzun bir görüntüsü vardır. Binanın girişinde büyükçe bir üçgen alınlık kısmı yer alır. İç kısmıysa 4 bölüme ayrılmış bu bölümler; soyunma odası, giysi toplama bölümü, özel duş odasıyla kazan dairesidir. Binanın yatay ve sağ-sol kanatlara doğru uzamsal olarak tasarlanması yine 'bulaşıcı hastalıkların yayılmasını önlemek' amacı taşır.

AKADEMİK

İLAHİYAT

Kur'an

TARİH

EDEBİYAT

SİNEMA

MÜZİK

EĞİTİM

FELSEFE

SOSYOLOJİ

PSİKOLOJİ

GALERİ

LİSTELER

FİKRİYAT TV

ESMA-İ HÜSNA

İSLAM

MÜZİK

FİKRİYAT AKADEMİ

Urla Tahaffuzhanesi: Osmanlı Devleti'nde bir sağlık tesisi