Suriye'nin kalbinde bir Mossad ajanı: Eli Cohen’in casusluk hikayesi

➜ Eli Cohen, İskenderiye, Mısır'da doğup Siyonist eğitim alan Shaul ve Sophia Gindi-Cohen çiftinin yedi çocuğundan biriydi. Ailesi, Suriye Halep'ten Mısır'a göç etmişti. ➜ Rambam Yahudi Lisesi'nde eğitim aldı ve öğrencilik yıllarında 'Maccabi' gençlik hareketine katıldı. Liseyi bitirdikten sonra İskenderiye Üniversitesi'nde Elektronik Mühendisliği okudu. İSRAİL'İN KURULUŞUNUN ARKA PLANI ➜ Mısır'da, Kral Faruk'un darbeyle devrilmesi sonucu yönetim milliyetçi bir iktidarla değişmişti. Yeni gelen iktidar, Siyonist gayeleri olan Mısır'daki 80 bin Yahudi topluluğunu gelecek konusunda endişelendirmişti. Kral Faruk kimdir? ➜ Susannah Operasyonu'nun temel amacı; stratejik noktalara saldırarak Mısır'ı uluslararası arenada zor duruma düşürmekti. Bu kapsamda, ABD ve İngiliz yerleşkelerine bombalı saldırılar düzenlendi. Hedef, dünyanın önde gelen güçlerinin Mısır'a yönelik tepkisini çekmekti. ➜ Ancak operasyonlarda görev alanlar bir süre sonra ifşa oldu ve yakalanan kişiler idam edildiler. Operasyonda yer alan kişilerden biri de Eli Cohen'di, ancak deşifre olmadı ve Süveyş Kanalı krizi sırasında, 1956'da İsrail tarafından hızlı bir şekilde ülkeden çıkartıldı. 'İSRAİL DEVLETİ PROJESİ'NİN ORTAYA ÇIKIŞI ➜ Eli Cohen, Arapça, İbranice, İngilizce ve Fransızca'yı akıcı bir şekilde konuşabiliyordu. 1960 yılında Cohen, Mossad Genel Müdürü Meir Amit'in özel ilgisiyle Mossad'a alındı. Mossad'ın altı aylık yoğun bir eğitim sürecinden geçti. ➜ Eğitim; silah kullanma becerileri, topografi, sabotaj, sorgu teknikleri, radyo iletimi ve kriptoloji gibi bir dizi alanda uzmanlık kazanmasını içeriyordu. ➜ Eli Cohen, Mossad'ın 6 aylık eğitim sürecini hızlı bir şekilde tamamladıktan sonra artık yeni bir kimlik ve yeni bir geçmiş hazırlanmasını bekliyordu. ➜ Eli Cohen artık Kemal Emin Sabit'ti. Kemal Emin Sabit, Beyrut'ta doğmuş, Müslüman bir ailenin çocuğuydu ve aslen Suriyeliydi. Ailesiyle birlikte yürüttüğü tekstil işi büyümüş ve bu işi geliştirerek Arjantin'e kadar uzanmıştı. ➜ Kemal Emin Sabit ve ailesi Orta Doğu'da tırmanan gerilim nedeniyle 19. yüzyılın sonlarına doğru Güney Amerika'ya göç eden Suriyeli ailelerden biriydi. ➜ İşte Eli Cohen, yeni bir kimlik edinip Kemal Emin Sabit olmuş ve Arjantin'e gitmişti. Mossad'ın Suriye'ye göndermek için yetiştirdiği ajan için her şey tamamdı ancak Arjantin'den onu Suriye'ye götürecek, hiçbir şüphe uyandırmayacak bir sebep gerekiyordu. İSRAİL YIKILMAK İÇİN KURULDU ➜ Msır'da geçirdiği sallantılı dönemin ardından Arjantin'e giden Cohen, burada tekstilin yanında çeşitli işlerde de çalışmaya başladı. Arjantin'de önemli sayıda Suriyeli vardı bunlar arasında üst düzey bürokratlar ve Suriye zenginlerinin de arasında bulunduğu hatırı sayılır bir 'Suriye diasporası' vardı. ➜ Arjantin'de geçirdiği 3 aylık süre içerisinde İspanyolca öğrenmiş ve çok iyi seviyede bildiği Arapçasını Suriye aksanını da ekleyerek geliştirmişti. ➜ Arjantin'de bulunan Suriyeli Araplarla yakın olmak maksadıyla çeşitli restoranlara, kültür-sanat etkinliklerine ve politik kulüplere ziyaret gerçekleştiriyor ve çevre ediniyordu. Daha sonra, Arap cemiyetlerindeki kurumlara hatırı sayılır miktarda bağışlar yaparak adını hızlı bir şekilde Suriyeli Araplar arasında yayılmasını sağladı. Diaspora ne demek? Uzun bir zamandan beri bir kavmin, ulus veya inanç mensuplarının ana yurtlarından koparak başka yerlerde azınlık olarak yaşamaları ve orada oluşturdukları komüniteye verilen isimdir. ➜ Arjantin'de bulunduğu süre zarfında artık Suriye Diasporası tarafından kabul gören ve şöhreti günden güne artan Cohen ya da namı diğer Kemal Emin Sabit, Suriye Büyükelçisinin verdiği bir davete adını listeye yazdırmayı başarmıştı. Önemli bürokratlarla bir arada olma fırsatı yakalamış ve Suriye askeri ataşesi Amin el Hafız ile tanışmıştı. ➜ Davette kısa zamanda Hafız'ı kendisine hayran bırakmış ve ondan Suriye'ye gitmesi için bir davet almıştı. Eli Cohen'in Arjantin'de geçirdiği süre boyunca beklediği fırsat sonunda eline geçmişti. Aldığı bu davetin hemen ardından Suriye'ye doğru yola çıktı. ➜ İlk olarak Şam'a giden Cohen, Arjantin'deki Suriyeli Arap dostlarının yazdıkları referans mektupları sayesinde kısa sürede hem ticari çevrelerin hem de Suriye yüksek sosyetesinin güvenini kazanmış, üst düzeyden hükümet yetkilileriyle temas kurmuş ve askeriyeden birçok generalle tanışmıştı. SİYONİZMİN BAŞKENTİ TEL AVİV NASIL KURULDU? ➜ 1960'ların başında Suriye, Arap dünyası içerisinde İsrail'e olan tutumu en sert olan ülkelerin başında geliyordu. İsrail-Suriye ilişkilerinin tansiyonunun sürekli yüksek seyrettiği bir dönemde Golan Tepeleri iki taraf arasında gerilimi daha da arttırmıştı. ➜ Suriye, Golan Tepeleri'nin yüksek mevzilerinden İsrail'e havan atışları yaparak stratejik üstünlüğünü göstermek konusunda geri durmuyor, İsrail ise buna misilleme olarak Suriye tarafına çeşitli zayiatlar veriyordu. Bunun yanı sıra Suriye, İsrail'in en önemli su kaynaklarından biri olan Ürdün Nehri'nin yatağını değiştirme planları yapmaktaydı. ➜ İsrail, Suriye'nin bu tutumu karşısında Şam'da görev yapacak, özel operasyonlarda kullanılmak üzere üst düzey ajan arayışına girdi. Bu görev için, daha önce Mısır'da pek çok başarılı operasyona katılan ve hem İsrail Savunma Bakanlığı'nın hem de Mossad'ın güvenini kazanmış Eli Cohen'den daha uygun bir aday yoktu. Bu sebeple, çeşitli eğitimlerden geçirdikleri, yeni bir geçmiş ve yeni bir kimlik verdikleri bu casusun ele geçireceği gizli bilgi ve belgelere ihtiyaç duyuyorlardı. ➜ Eli Cohen, Suriye hükümeti ve ordusuyla artık iyiden iyiye yakındı ve her sabah saat 08.00'de İsrail'e bilgi ve belgeleri göndermeye başlamıştı. Bu belgeler içinde en dikkat çekici bilgi Cohen'in erken öngörüsüyle, orduda artan bir gerilim ve Baas'ın yükselişi ile alakalıydı. Bu nedenle, Eli Cohen, Baas partisine sürekli cömert bağışlar yaparak parti içinde nüfuz elde etmeye çalışıyordu. ➜ 8 Mart 1963 tarihinde, Suriye ordusu askeri bir darbe yaptı ve yönetimi de Cohen'in öngördüğü gibi Baas Partisi'ne verdi. Eli Cohen'in Arjantin'deyken yakın ilişkiler kurduğu askeri ataşe General Emin el-Hafız önce Savunma Bakanı ardından da parti içinde bir darbeyle devlet başkanlığına kadar çıkmıştı. Eli Cohen de Suriye Savunma Bakan Yardımcısı olmuş ve hemen hemen her toplantıya sorgusuz sualsiz girebilmenin yolunu bulmuştu. SİYASETİN GÖLGESİNDEKİ SOYKIRIM: BATI'NIN İKİ YÜZLÜLÜĞÜ ➜ Kemal Emin Sabit, Suriye hükümeti ve çevreleriyle olan güçlü iletişimi ve savunma bakanlığındaki gücünü kullanmaktan hiçbir şekilde geri durmuyordu. Suriyeli yetkililerle olan bağlantıları, elde ettiği bütün gizli bilgileri Mossad'a gün günü raporladı. Özellikle savunma bakanlığındaki görevi nedeniyle Şam'a yerleşmiş ve müstakil konutunda Mossad'la haberleşmek için etkili bir iletişim ağı kurmuştu. Bu iletişim ağından telsizle bilgi aktarımı yapıyordu. ➜ Eli Cohen'in ajanlık faaliyetleri, Suriye'nin yapacağı hamlelerin İsrail tarafından önceden bilinmesine neden oluyor, Suriye'nin yaptığı her operasyonun başarısızlıkla sonuçlanmasına neden oluyordu. Özellikle Golan Tepeleri hakkında İsrail'e gönderdiği gizli bilgi ve belgeler neticesinde İsrail birçok Suriye yerleşkesi ve askerini bertaraf etmişti. Ürdün Nehri yatağının değiştirilmesi için gizli yürütülen çalışmaların yapıldığı alanlar da İsrail tarafından nokta atışı bir şekilde vuruluyordu. ➜ Bir gün, yine her zamanki gibi sabah saatlerinde topladığı istihbarat bilgilerini İsrail'e iletirken, Suriye ordusunda geniş çaplı bir değişim söz konusuydu. Aldıkları her kararı bir gün sonra gazetelerde görmeye ve askeri operasyonlarda sürekli başarısız olmaya neden olan bir istihbarat açığı olup olmadığı konuşuluyordu. ➜ Ülkenin son derece çağın gerisinde kalmış askeri iletişim sistemi, Ocak 1965'te yaşanan büyük bir değişimle titiz bir şekilde güncellendi. Yeni iletişim cihazları, eskimiş teknolojinin yerini alacak şekilde Sovyetler Birliği'nden getirilmişti. Ancak bu devasa güncelleme için, ülke genelindeki iletişim 24 saatliğine durduruldu. O gün, sessizlik hakimdi; bütün ülke adeta nefesini tutmuştu. Ancak sessizlik, nöbetçi telsiz subayının dikkatini çeken tuhaf bir sinyalle bozuldu. ➜ Ordu içindeki bir karargahta fark edilen bu sinyal, şüphe uyandırdı. Casus sinyalin izini sürmeye çalışan istihbarat subayları, sinyal kesilmeden önce yeri tespit etmişti ancak bunu önemsemediler; çünkü sinyal Kemal Emin Sabit'in evinin olduğu yerden geliyordu. Böyle bir bilgiyle ne yapacağını şaşıran istihbarat subayı, durumdan emin olmak adına beklemeye başlamıştı. ➜ Kemal Emin Sabit, bu durumun farkında değildi. Günlük rutini içinde ilerlerken, akşamüstü yine telsizinin başına geçtiğinde, artık gönderdiği sinyalle ifşa olmaktan kurtulamayacak ve ülkenin tamamen sessizliğe gömüldüğü o günün akıbetini değiştirecek bir gerçekle yüzleşecekti. ➜ Ertesi sabah askerlerin evine yaptığı baskın sonucunda Kemal Emin Sabit yani İsrail istihbarat örgütü Mossad ajanı Eli Cohen deşifre olmuştu. Evinde yapılan aramada pek çok gizli belge ve bilginin bulunması tüm hükümet yetkililerini şoka uğratmıştı. ➜ Şam'da bulunduğu süre içerisinde her şeyi gün gün raporlamış ve stratejik yerleri fotoğraflamıştı. Suriye bürokrasisinin kalbine kadar girmiş, Suriye Savunma Bakan Yardımcısı olmuş Kemal Emin Sabit bir Mossad ajanıydı. Bu olay, dünyada çokça ses getirmişti. Eli Cohen uzun süren sorgulama döneminde her şeyi itiraf etmişti. Askeri mahkemede yargılanan Cohen, idama mahkum edilmişti. ➜ İsrail hükümeti, Eli Cohen'i idamdan kurturabilmek için birçok devleti ve tanınmış simayı arabuluculuk için kullanmış ancak başarılı olamamıştı. Mossad Ajanı Eli Cohen 18 Mayıs 1965 yılında canlı yayında idam edildi. ➜ İdamdan 2 yıl sonra gerçekleşen 6 Gün Savaşları'nın İsrail lehine sonuçlanmasında Eli Cohen'in yıllarca sızdırdığı bilgi ve belgelerin payı oldukça fazlaydı. Golan Tepeleri ve pek çok askeri yerleşke hakkında sızdırdığı bilgiler savaş sırasında İsrail tarafından kullanılmıştı. Editör: Halil İbrahim Kutlu

Suriye'nin kalbinde bir Mossad ajanı: Eli Cohen’in casusluk hikayesi

Eli Cohen kimdir?