Osmanlı'da hapishaneler ve mimarileri
Modern anlamda hapishane, Sanayi Devrimi ile beraber Avrupa'da ortaya çıkan bir cezalandırma biçimi yapısıdır. Osmanlı Devleti'nde ise Tanzimat Fermanı sonrası tüm alanlarda olduğu gibi Avrupalılaşmanın bir sonucu olarak teşkilatlı bir hal alır. Osmanlı'da önceden suçluların bekletildikleri mahbesler, suçluların ıslah edildiği hapishanelere dönüştürülür.
İlk hapishane
📌 Kökeni Arapça olan hapishane kelimesi, alıkoyma, bir yere kapayıp dışarı çıkarmama ve zapt etme manalarını ifade eder. Hapis kavramı ise suçlunun yargı kararıyla bir yere kapatılarak özgürlüğünün kısıtlanması anlamındaki bir hukuk terimidir.
📌 Şehirlerde ilk hapishanenin kuruluşu 1555 yılında Londra'da kurulan hapishaneye tarihlenir. Londra'yı Amsterdam, Bremen, Lyon, Madrid gibi Avrupa şehirleri takip eder. Amerika ise ilk olarak 1773 yılında hapishane ile tanışır.
📌 Avrupa'da hapishaneler 18. yüzyılda daha düzenli bir hale gelir. Batı'daki bu hapishaneler çeşitli reformlar ve düzeltmelerle biçimlenir ve zamanla dünyaya yayılmaya başlar.
📌 Avrupa ve Amerika'da hapishanelerde reformlar yapılarak özgürlüğü sınırlandırma yöntemleri değişikliğe uğrar. 19. yüzyılın sonlarına doğru birçok Batı Avrupa ülkesinde ıslah evleri fabrikalarla ilişkilendirilir ve mahkumlar; üniforma, ayakkabı, sepet yapımlarında çalıştırılarak üretime katkı yapmaları sağlanır.