Osmanlı başkenti Edirne’nin tarihi camileri

Edirne camileri 🔷 Osmanlı Devleti'nin üçüncü padişahı olan II. Murad tarafından 1361 yılında fethedilen şehir, İstanbul'un fethi olan 1453 yılına kadar devlete başkentlik yaptı. Başkentlik süreci şehre pek çok eser kazandırdı. 🔷 Cihan Devleti'nin 92 yıl başkentliğini yapan Edirne'de 32 adet tarihi cami bulunur. İstanbul'un başkent olmasıyla kuruluş devrinde yapılan bu camiler arka planda kaldı. Mimar Sinan'ın ustalık eseri olan Selimiye Camii ise halen kentin tartışmasız en büyük gözdesi... Edirne'nin tarihine ışık tutan fotoğraflar Eski (Ulu) Camii 🔷 İçerisinde büyük hat yazıları yer alan cami, Yıldırım Bayezid'in oğlu Emir Süleyman tarafından 1403 yılında yapımına başlansa da devletin Fetret Devri'ne girmesi nedeniyle cami inşası 1414 yılında Çelebi Mehmet tarafından tamamlanır. 🔷 Şehrin ilk ulu camisi olma özelliğini taşıyan Eski Camii, içerisinde barındırdığı Rükn-i Yemani adı verilen Kâbe'den getirilen taş nedeniyle günümüzde özel olarak ziyaret edilir. 🔹 Camide II. Murad tarafından Edirne'ye davet edilen Hacı Bayram-ı Veli'ye ait vaaz kürsüsü yer alır. Büyük isme hürmeten o gün bugündür kürsü kullanılmaz. 100'ün üzerinde belgeyle Hacı Bayram-ı Veli Selimiye Camii 🔷 Osmanlı döneminin en büyük ve en gözde eserlerinden biri olarak günümüze ulaşan Selimiye Camii, II. Selim tarafından Mimar Sinan'a yaptırılır. Yapımı 6 yıl süren cami, 1575'te ibadete açılır. 🔷 Mimar Sinan'ın 'ustalık eserim' olarak ifade ettiği bu büyük yapının her bir parçası özel anlam taşır. Tek kubbesi Allah'ın (CC) birliğini, pencerelerin 5 kademeli oluşu İslam'ın beş şartını, 4 vaaz kürsüsünün 4 mezhebi, külliyedeki 32 kapının 32 farzı, arka minaredeki 6 yolun imanın 6 şartını temsil ettiği söylenir. Osmanlı'nın mimari şaheseri: Selimiye Camii'nin bilinmeyenleri 🔷 Edirne'nin her yerinden görünen caminin burada yapılmasının nedeni, II. Selim'in şehri çok sevmesi ve o dönemde büyük camilere sahip olan İstanbul'un yeni bir ibadet mekânına ihtiyacının olmaması olarak gösterilir. 🔷 İznik çinileri ile süslenen caminin kubbesinin desteksiz ayakta durması ve depremlere karşı dayanaklı oluşu bugünkü mimar ve mühendislere dahi ilham olur. Türk - İslam mimarisinin zirvesi: Selimiye Camii Üç Şerefeli Camii 🔷 II. Murad döneminde inşa edilen cami, padişahın özel isteği ile yapılır. Sultan, dönemin en ünlü mimarı Müslihiddin Ağa'dan bayram namazını resmeden bir cami yapmasını ister. Caminin bu sebeple iki rekat bayram namazını temsilen iki sütun üzerinde yükselen ve dokuz tekbiri temsilen de 9 kubbeden oluştuğu rivayet edilir. 🔷 Caminin yapımı 1437'de başlar ve 10 yıl sürer. Adını aldığı şekliyle dört minaresinde de üç şerefe bulunur. Osmanlı'da padişahların yaptığı camiler sadece ibadet mekânı değil içinde barındırdığı mektep, aşevi, çeşme, kütüphane gibi mekanlarıyla bir külliyedir. Üç Şerefeli Camii de külliye biçiminde yapılan camiler arasındadır. Edirne'deki Üç Şerefeli Camisi farklı yapısıyla ön plana çıkıyor 🔷 Camide yer alan dört minare de farklı zamanlara aittir. Yapıya adını veren zigzaglı minare camiyle beraber inşa edilirken, baklava desenli minare Peykler Medresesi'nin yapımı sırasında Fatih Sultan Mehmed döneminde, yivli minare I. Ahmed zamanında, burmalı minare ise III. Mustafa'nın padişahlığında eklendi. 🔷 Caminin doğusunda bulunan iki medreseden birini II. Murad, diğerini ise oğlu Fatih Sultan Mehmed yaptırır. Cami ile iç içe inşa edilen medreselerde örnek alınan mimari Mescid-i Nebevi'dir. Mescid-i Nebevi hakkında 20 ilginç bilgi Muradiye Camii 🔷 Edirne'yi ihya ve imar eden II. Murad'ın yaptırdığı Muradiye Camii, sadeliği ve içindeki çinileriyle oldukça dikkat çeker. 1426 yılında inşası biten cami ile birlikte mevlevihane, imaret, çeşme ve mektep yapılır. Fakat mevlevihane günümüze ulaşmaz. 🔷 Camide 'renkli sır' tekniği ile yapılmış Türk çini sanatının eşsiz örnekleri yer alır. Cami üç kubbeye sahiptir. II. Murad kimdir? Gazi Mihal Camii 🔷 Nehirleriyle de meşhur Edirne'nin camileri ferahlığı ve sükûnetiyle dikkat çeker. Tunca Nehri'nin kenarında bulunan Gazi Mihal Camii, II. Murad döneminde adını aldığı kişi tarafından 1421 yılında inşa edilir. 🔷 Osman Gazi döneminden beri Rumeli'nin fethinde büyük yararlılık gösteren akıncı ailesinden Gazi Mihal Bey'in türbesi caminin haziresinde yer alır. Bu mabed, yan taraflarında yer alan tabhaneleri ile zaviye-cami usulünün günümüze ulaşan ilk örneğidir. 🔸 Tabhane nedir? Osmanlı döneminde güç bulma evi (dinlenme yeri) anlamına gelen bir kurumdur. Bu kurumda yoksul, hasta, yorgun, iş arayan, aç kalmış vb. kimseler barınmakta idi. Osmanlı'nın en önemli hayır kurumlarından imarethaneler Hersekzade Ahmed Paşa Camii 🔷 Keşan ilçesinde yer alan cami, XVI. yüzyılın başlarında Sadrazam Ahmet Paşa tarafından yaptırılır. Caminin bir benzeri yine aynı paşa tarafından Yalova'da yaptırılır. 🔷 Kare plana sahip cami, kurşun kaplı kubbesi ve kalem işlemeleri ile Osmanlı mimarisinin güzelliğini gösterir. Meşhur seyyah Evliya Çelebi, bu camiden 'aydınlık ve güzel bir yapı' olarak bahseder. 2022 Ocak ayında restorasyona alınan cami 2 yıl boyunca ibadete kapalı olacak. Osmanlı'nın az bilinen meslekleri İpsala Alaca Mustafa Paşa Camii 🔷 Ne zaman ve kim tarafından yapıldığı net olarak bilinmeyen caminin II. Murad döneminde yapıldığı tahmin edilir. Osmanlı'dan günümüze İpsala'da kalan tek mabeddir. 1356 yılında Osmanlı sınırlarına dahil edilen İpsala ilçesi, devlete at yetiştiren bir bölge olarak bilinir. 🔷 Osmanlı akıncılarından biri olan Alaca Mustafa, sadaka-i cariye eseri olarak bu camiyi yaptırır. Tek kubbeli ve tek minareli olan caminin yapımında Keşan taş ocaklarından çıkarılan taşlar kullanılır. Cami Edirne döneminin diğer ibadethanelerinde olduğu gibi Osmanlı kuruluş döneminin de sadeliğini yansıtır. Vakıflar ve bitmeyen iyilik II. Bayezid Camii 🔷 Tunca Nehri'nin kıyısında bulunan başka bir cami de II. Bayezid Camii'dir. Padişahların yaptığı diğer camiler gibi burası da 1488 yılında külliye biçiminde inşa edilir. Tıp medresesi, imaret, darüşşifa, hamam, mutfak gibi alanlar bulunur. 🔷 Sütunsuz ve kemersiz bir yapı olan II. Bayezid Camii içerisinde aynı zamanda Osmanlı cami mimarisinde yapılan ilk mahfil yer alır. Her köşesi ayrı güzellikler taşıyan cami; mermer minberi, ağaç işlemeli kapısı ve hünkâr mahfili ile kendine hayran bırakan bir güzelliğe sahiptir. Adım adım tarih: II.Bayezid Külliyesi Beylerbeyi Camii 🔷 Bir başka II. Murad dönemi camisi de 1429 yılında Rumeli Beylerbeyi Sinaneddin Yusuf Paşa tarafından yaptırılan bu mabed ile birlikte medrese, imaret, hamam ve türbedir. 🔷 Gazi Mihal Camii'ne benzetilen bu ibadethanenin içerisinde zaviye mekanı bulunur. Tek minaresi, sadeliği ve sükuneti ile ilk dönem Osmanlı camileri özelliklerini taşır. Osman Gazi Orhan Gazi'ye ne öğüt verdi? Mezit Bey Camii (Yeşilce) 🔷 II. Murad döneminde Sancak Beylerinden Mezid Bey tarafından 1441 yılında yaptırılır. İnşasında taş ve tuğla kullanılan camiye inşa edildiği dönemde harim içinin çini, minaresinin sırlı tuğla kaplı olması sebebiyle yapıya Yeşilce Camii de denilir. İkinci Murad'ın Peygamberimize hürmetini gösteren vasiyeti Yıldırım Camii 🔷 Cami, imaret ve şehzadeler türbesinden meydana gelen caminin yapımı 3 yıl sürerek 1400 yılında tamamlanır. Evliya Çelebi'nin Yıldırım Bayezid'in kızı Küpeli Sultan'ın bir küpesini satarak camiyi yaptırdığına dair bir rivayet aktarması nedeniyle yapı halk arasında Küpeli Cami olarak da bilinmektedir. 🔷 Dikdörtgen planlı, şadırvanlı avlu içinde yer alan cami, küçük bir kubbenin etrafına beşik tonozlu dört eyvandan teşekkül eder. Sadeliği ve sakinliği ile Edirne tarihine zenginlik katan eserler arasındadır. İslam mimarisi nedir?