Öfkenin beslediği zulüm!

Cengiz adının kökeni 🔸 Moğol yazı dilinin kökeni, Doğu Moğol diline aittir. Cengiz adı da bu dilden gelir. Cengiz isminin, 'deniz' anlamına geldiği ve Moğolca'da bulunan, 'tengiss' kelimesinden evrildiği görüşü yaygındır. Moğolca Cengiz Han'ın hayatı 🔸 Temüçin adıyla bilinen Cengiz Han, 1155 yılında Moğolistan ve Rusya sınırında yer alan, Doğu Sibirya'daki Onon Nehri civarında bulunan, Deli- Ün Boldok'ta dünyaya gelir. Elinde kan pıhtısıyla doğduğu rivayet edilen Çingiz için, ilerde birçok mazlumun ahını alacağı rivayeti yaygınlaşır. Onon Nehri 🔸İyice güçlenmeye başlayan Cengiz, içinde biriken öfke ve kin duygularıyla düşmanlarına türlü türlü eziyetler uygular ve onları mağlup eder. Temuçin 1206 yılında Nayman Tayang Han, Ong Han ve Kutuku - Beki, bozkırın önde gelen liderlerini mağlup eder ve tüm Moğolları tek çatı altında toplar. Ong Han kimdir? 🔸 Temuçin, topraklarına yakın olan toplulukları, kavimleri ve devletleri bir şekilde kendine tâbi kılar, bu fermanına uymayanların topraklarını işgal eder, yakar, yıkar ve ah alır. 🔸 Tarihte önemli bir yere sahip olan Hıtaylar başta olmak üzere; İdikut Devleti'ne, Kırgızlara, Harezmşahlara, Tangutlara seferler düzenler ve kendine bağlar. Bilhassa Harezmşahlara karşı yaptıkları tarihe kara leke olarak kayıtlara geçer. Harezmşahlar kimdir? 🔸 Kazakistan'ın en güzide şehri Otrar, Moğollar tarafından yağmalanır ve bu olay, Türkistan coğrafyasını derinden sarsar. Yaşadığı dönemde ordusuyla adından olumsuz manada söz ettiren Temuçin, Moğol İmparatorluğu'nun ilk hükümdarı olur. Tangutlar kimdir? 🔸 Cengiz Han'ın evliliklerinden dört oğlu ile beş kızı olur. En büyüğü Cuci Han, Çağatay Hanlığı'nı kuracak olan Çağatay Han, Çingiz'in ölümünden sonra tahta geçen üçüncü oğlu ise Ögeday Han, en küçük oğlu ise Tuluy'dur. 🔸 Temüçin öldükten sonra Moğol Devleti'nin düzeni bozulur, Cengiz Han'ın oğulları ve torunları arasında değişen hükümdarlık varlığını uzun yıllar koruyamaz. Bunun en önemli ve en gerçekçi sebebi ise yazılı ve düzgün bir devlet sistemleri olmamasından kaynaklıdır. Cuci Han kimdir? 🔸 Çingiz, hiçbir dini kabul etmez ve bilhassa Türkleri ve İslam coğrafyasını kana bular. İnsanları vahşice katleder. İbnü'l Esir, her yeri yıkan ve hiçbir şeye saygısı olmayan Moğollardan ve istilalarından bahseder. Hz. Âdem'den o zamana kadar insanlığın mâruz kaldığı en büyük felâketin Moğol istilâsı olduğunu dile getirir ve şunları ekler: 🔸 'Keşke annem beni doğurmasaydı da tüyler ürpertici zulüm ve katliamları görmeseydim!' der. Cengiz Han'ın orduları istilâ ettikleri İslâm ülkelerinde taş üstünde taş bırakmazlar. Kadın ve çocuklar dâhil herkesi vahşice öldürdüler. Moğol askerleri, İslâm kültür ve medeniyetinin en önemli merkezlerini de tahrip ettiler. Kütüphaneler ve ibadethaneler başta olmak üzere adeta bir milleti tarihe gömdüler.' https://www.instagram.com/p/ChXAZ1rDwL7/ 🔸 Devlet yapısında sadece Moğol gelenek ve görenekleri hakim olur, Moğol İmparatorluğu kurduğu teşkilât ilkel prensiplere dayandığı için ölümünden sonra ancak kırk yıl devam eder. Buna rağmen soyunun hâkim olduğu coğrafya üzerinde Cengiz Han'ın etkileri uzun yıllar gözlemlenir. 🔸 Kendisinin kuvvetli iradesi, oğullarının hiçbirinde olmadığı için ölümünden sonra ailesinin devleti beraber yönetmesini ister. Sağlığı yerindeyken oğlu Ögeday'ı veliaht tayin eder. 🔸 Moğol İmparatorluğu'nun hukuk ve askerlik işlerini düzenleyen kanunlar 'Cengiz Han Yasası' olarak bilinir. Yasaların tamamını, Cengiz Han'ın kendisi yazmayıp halkı tarafından anlatılarak gelecek nesillere aktarılır. 🔸 Moğol hazinesinde saklanan yasayı uygulama görevini de bu kanunları en iyi bilen oğlu Çağatay'a verir. Birçok bölgede halk bu kurallara göre yaşar.'Cengiz Han Yasası' bir kitap halinde tam olarak zamanımıza ulaşamasa da Moğol tarihine dair eserler, bilhassa Moğolların Gizli Tarihi, Câmiʿu't-tevârîh, Târîh-i Cihângüşâ ve Ebü'l-Ferec Tarihi gibi eserlerde yer alır. Cengiz Han yasaları gerektiğinde çok acımasız bir şekilde uygulanır. 🔸 Cuci erken yaşlarda dünyadan göçtüğü için tahtı oğlu Batu Han'a kalır. Altın Orda Devleti'nin esasını teşkil eden Ak Orda, Batu Han tarafından kurulur. Tuluy'un oğlu Mengü Han ile Kubilay Han, Ögeday'dan sonraki iki nesil içinde büyük hanlığı onlardan almayı başarmışlardır. Altın Orda Devleti: Moğollar hakkında bazı görüşler 🔸 Cengiz Han yasa maddelerine kattığı yorumla dünyayı fethetme maksadını açıklar: 'Benimle olmayan, bana karşı demektir. Ben yenilmez savaşçılarımın önünde savaşırım. Bütün dünya bana baş eğmedikçe, savaşı bırakmayacağım. Moğolların Han'ı yer'in sahibidir. O kılıcını kuvvetiyle hükmediyor. Moğolların vazifesi, benim emrime hazır olmaktır. Buyruklarıma itaat etmektir. Benim istediğim kişiyi öldürmektir.' 🔸 Prof. Dr. Laszlo Rasonyi şu çarpıcı tespiti yapar: 🔸 Prof. Dr. Philip K. Hitti ise şunları söyler: