Mescid-i Aksa'da saklı Selçuklu kitabesi

MÜSLÜMANLARIN İLK KIBLESİ: MESCİD-İ AKSA ◾ Müslümanların ilk kıblesi Mescid-i Aksa'yı barındırması sebebiyle Kudüs, İslamiyet'te hususi bir yere sahiptir. Mescid-i Aksa'nın Peygamber Efendimizin (SAV) kutlu Mi'rac mucizesine şahit olması bakımından ayrı bir kutsiyeti vardır. ◾ Peygamber Efendimiz (SAV), Mekke'deki Mescid-i Haram ve Medine'deki Mescid-i Nebevi'den sonra ibadet ve ziyaret için gidilmesi gereken üçüncü mescidin Mescid-i Aksa olduğunu buyurmuştur. MESCİD-İ AKSA VE KUBBET-ÜS SAHRA FARKI NEDİR? ✔ Mescid-i Aksa, Arapça Beytülmakdis olup 'mukaddes ev' anlamına gelir. ◾ Şehir için Müslümanların benimsediği ve asırlardır kullandığı Kudüs adı da aynı kökten gelmekte ve aslında şehri değil mabedi ifade etmektedir. ◾ İslam alimleri, Kur'an-ı Kerim'de 'el-Mescidü'l-aksa' adıyla anılan ve çevresinin mübarek kılındığı belirtilen yerin 'Beytülmakdis' olduğu konusunda ortak görüştedirler. ◾ Hz. Peygamber'in (SAV) Mi'rac yolculuğuna çıkmadan önce Müslümanların kıblesi olan Mescid-i Aksa'ya getirildiği, İsrâ sûresinin ilk âyetinde açıkça belirtilir. Hicretin ardından mescidin kıble oluşu on altı - on yedi ay kadar sürmüştür. 'Bir gece, kendisine bazı âyetlerimizi gösterelim diye kulunu Mescid-i Harâm'dan çevresini mübarek kıldığımız Mescid-i Aksâ'ya götüren Allah eksikliklerden münezzehtir. O, gerçekten her şeyi işitmekte ve görmektedir.' İsra Suresi, 1. ayet İsra Suresi'ni dinlemek için tıklayınız ◾ Tarih boyunca birçok medeniyet tarafından kutsal sayılan Kudüs ve çevresinde Selçuklular, 28 yıl hüküm sürdü. Bu çevrede kendilerine ait birçok izler bıraktılar. Kudüs'teki Selçuklular dönemine ait kitabe ise bunlardan en önemlisi... Bu kitabe Kudüs'te Selçuklulara ait bilinen tek kitabe olması açısından özel bir yere sahiptir. KUDÜS HAKKINDA 30 İLGİNÇ BİLGİ ◾ Mescid-i Aksa'da yer alan kitabenin bulunması Türk tarihi açısından büyük bir gelişmeye sebep olmuştu. Kitabe yıllar sonra Mescid-i Aksa'nın Mihrab-ı Zekeriya olarak adlandırılan küçük bölümünde bulundu. Mescid-i Aksa'nın batı bölümünde konumlanan Mihrab-ı Zekeriya, her sabah Hz. Meryem'i ziyaret edip rızık bulduğu yer olarak geçiyordu. MİHRAB-I ZEKERİYA BÖLÜMÜNÜN MİMARİ ÖZELLİKLERİ ◾ Mihrap duvarları altın rengi mermerlerle kaplıdır. Yeşil ve mavi boyalarla süslenmiştir. Bu bölümdeki mihrap duvarları 5 metre uzunluğundadır. ◾ Ayrıca mihrabın üst kısmında Memlüklüler zamanından kalma bir de kitabe bulunmaktadır. Ahşap bir panoya mavi zemin üzerinde yazılan bu kitabede Meryem Suresi'nin ilk 5 ayeti bulunmaktadır. Meryem Suresi'nin ilk 5 ayeti 1. Kâf Hâ Yâ Ayn Sâd. 2. Bu, Rabbinin, Zekeriya kuluna olan merhametinin anılmasıdır. 3. Hani o, Rabbine gizli bir sesle yalvarmıştı. 4. O, şöyle demişti: 'Rabbim! Şüphesiz kemiklerim gevşedi. Saçım sakalım ağardı. Sana yaptığım dualarda (cevapsız bırakılarak) hiç mahrum olmadım.' 5,6. 'Gerçek şu ki ben, benden sonra gelecek akrabalarım(ın isyankâr olmaların)dan korkuyorum. Karım ise kısırdır. Bana kendi tarafından; bana ve Yakub hanedanına varis olacak bir çocuk bağışla ve onu hoşnutluğuna ulaşmış bir kimse kıl!' Meryem Suresi'ni dinlemek için tıklayınız SELÇUKLU KİTABESİ NASIL BULUNDU? ◾ 2006-2007 yılları arasında tarihi mihrabın onarımı büyük bir titizlikle yapılırken bilim dünyasına çok önemli katkılar sağlayacak bir kitabe ile karşılaşıldı. ◾ Kudüs İslami Müzesi Müdürü Khader Salameh, mihrabı incelediği sırada sökülen mermerlerin arkasında bulunan duvarda bazı kazılmış yazılar bulunduğunu fark etti. Çok geçmeden hemen burayı incelemeye ve fotoğraflarını çekmeye başladı. ◾ Salameh, çok önemli bir kitabe bulduğunu fark edince açıkta bırakılarak sergilenmesini teklif etmiş fakat ne yazık ki bu isteği kabul edilmemişti. ◾ Yapılan mihrap tamirlerinden sonra kitabe duvarın arkasındaki karanlığa geri terk edildi. Khader Salameh'nin çektiği bu resimler, kitabenin tek delilleri olarak yer aldı. KUDÜS HAKKINDA 30 İLGİNÇ BİLGİ SELÇUKLU KİTABESİNDE NE YAZIYOR? ◾ Kitabe taşa oyma şeklinde kazınmış dört satırdan oluşmaktadır. İlk 3 satır bir çerçeve içinde duvara gömülü olarak yazılırken son satır ise çerçevenin dışında duvara direkt olarak yazılmıştır. Rahman ve Rahim olan Allâh'ın adıyla. Allah, İmam Ebu'l Kasım Abdullah el-Muktedi [Biemrillah ve büyük sultan, şehinşah Melikşah]'ı ve saygın melik, zaferler kazanmış, devletin tacı, milletin ışığı [ümmetin şerefi Ebu Said Tutuş, İslam hükümdarının oğlu]'nun yardımcısı olsun. Bu tamirat; Müminlerin emirinin yardımcısı ki, Allah onun zaferlerini yüceltsin, yüce Vezir Fahru'l-Ma'âlî [devlet danışmanı Ebu Nasr Ahmed bin el-Fadl tarafından, Allah'ın sevabını kazanmak için yapıldı] Bu kitabe, 476 veya 477 senesi Zilhicce ayında yazıldı. Allah'ın salat ü selamı Muhammed Aleyhisselam üzerine olsun. KİTABENİN TARİHİMİZ AÇISINDAN ÖNEMİ NEDİR? ◾ Kitabenin önemini anlamak için Selçuklu tarihine göz atmakta fayda var. Selçuklular Sultan Alparslan zamanında Fatımilerin ilerlemesini durdurmak için Filistin'de hüküm sürmüştür. ◾ Selçuklu'nun önemli kumandanlarından İbn-i Atsız Kudüs'ü Fatımilerin elinden kurtarmıştır. Fetihten sonra ise Filistin valisi olarak görev yapan Atsız, Suriye Selçuklu Devleti hükümdarı Tutuş tarafından öldürülür. Tutuş kendi istediği bir isim olan Artuk Bey'i vali olarak görevlendirir. ◾ Kitabede yazılanlardan anlaşıldığına göre Suriye Selçuklu hükümdarı Tutuş, Mescid-i Aksa'da bazı önemli imar faaliyetlerinde bulunmuştur. ◾ Bu faaliyetlerini anlatan ve Kudüs'teki hakimiyetini belgeleyen bir kitabe yazdırarak Zekeriya Mihrabı'nın üstüne koydurmuştur. Mihrab-ı Zekeriya Mescid-i Aksa'nın en önemli bölümlerinden biridir. Fakat ne yazık ki Selçuklulara ait bu kitabe ortaya çıkarılmamaktadır. Kudüs'teki yegane Selçuklu izi, kaldığı karanlıkta aydınlanmayı beklemektedir…