ll. Abdülhamid’in Orta Doğu’ya attığı düğüm: Petrol

🔸 Sanayi Devrimi ile başlayan endüstrileşme yarışı, ham madde kaynaklarını elde eden gücün küresel egemenliği de kazanacağını, siyasi olarak söz sahibi olacağını gösteriyordu. 🔸 Petrol kaynaklarını ele geçiren devlet, sanayileşmede en büyük adımı atacak, bu küresel krizden güçlenerek ve hakimiyet sahası büyüyerek çıkacaktı. Üzerine en çok düşünülen ev: Heidegger'in kulübesi 🔸 Petrol denince dünyada akla gelen bölgelerin başında Orta Doğu ve Mezopotamya bulunuyordu. Başta İngiltere, Fransa ve Almanya olmak üzere petrol endüstrisine sahip kapitalist devletler, gözlerini bu coğrafyaya dikmişti. 🔸 Dolayısıyla 20. yüzyılın yaklaşık 20 yıl sonrasına kadar bölgede hakimiyet süren Osmanlı Devleti de, gözlerini petrol hırsı bürümüş devletlerin hedef olarak belirlediği ilk ülke, hasta adamdı. Müslümanların kurduğu kadim şehir: Basra 🔸 Sanayi, endüstri ve en önemlisi ham madde ve petrol savaşlarının kızıştığı bu atmosferde, esas yem olarak görülen Osmanlı İmparatorluğu'nu ise Sultan ll. Abdülhamid Han yönetiyordu. 🔸 Uyguladığı politikalar, yaptığı hamleler, attığı adımlarla 'Hasta adam' olarak tanımlanan Osmanlı'yı dimdik ayakta tutan Sultan, emperyalist güçlerin oyunlarının birçoğunu bozarak, dünya siyasi tarihine geçmeyi başarmıştı. Bir mutsuzluk hikayesi: Kapitalizm 🔸 ll. Abdülhamid, Mezopotamya'da var olan petrol kaynaklarının ve bölgede doğacak olan sömürü yarışının çok evvelden farkına varmıştı. 🔸 Ulu Hakan, emperyalist devletler adımını atmadan evvel, Osmanlı'da yüzyıllardır gelen bir geleneği değiştirerek, Hazine-i Hassa'nın mülk ve gelirlerini idare etmek üzere bir bakanlık oluşturdu. Küresel durgunluğa giden yol: Pandemi ve petrol savaşları 🔸 Bunun üzerine Batılı emperyalistler bölgedeki petrol tespitini yapabilmek için gezgin, arkeolog gibi farklı kılıklar içerisinde Mezopotamya topraklarına sızma girişimlerinde bulunmaya başladı. 🔸 İngiltere'nin arkeolojik kazılar başlığı altında ll. Abdülhamid'den talep ettiği iznin esasında bölgedeki zenginliklerin keşfi olduğu Ulu Hakan'ın oldukça iyi bildiği bir gerçekti. Ahmet Kabaklı'nın Kültür Emperyalizmi eserinden dikkat çeken cümleler 🔸 ll. Abdülhamit Batılı güçlerin gezi taleplerini kabul ediyordu. Ulu Hakan onlarla iyi ilişkiler kurmak adına bu faaliyeti yaparken aynı zamanda, Hazine-i Hassa Nazırı Agop Paşa'ya Musul'da petrol gazının aranması emrini gönderiyordu. 🔸 Bu sayede Musul'da elde edilecek petrollerin ve gelirin Hazine-i Hassa'ya akmasını sağlıyor, bölgede elde edilecek değerin üçüncü şahıslara aktarılmasına engel oluyordu. Klasik Türk Müziğine katkı sağlayan Ermeni bestekârlar 🔸 Sultan II. Abdülhamid, Musul'daki petrollere dair en ince bilgileri bölgeye gönderdiği araştırmacıları sayesinde öğrenmesinin ardından, çeşitli şirketlere petrolün çıkarılması ve değerlendirilmesi için imtiyaz verir. 🔸 Ulu Hakan esas gelirin Hazine-i Hassa'ya aktarılmasını sağlarken, İngiltere, Almanya ve Fransa'yı bölgedeki stratejik hamleleriyle birbiriyle çatışma ortamına düşürüyordu. Mısır'ın seçilmiş ilk lideri Muhammed Mursi 🔸 ll. Abdülhamit görünürde Batılı devletlerle petrol üzerinden iyi ilişkiler kuruyor fakat oyunun arka planında geliri Hazine-i Hassa'ya ustalıkla aktarmayı başarıyordu. 🔸 Petrol, emperyalist güçlerin hırsla atıldıkları bir yem olarak, hem nihayet yakınında oldukları hem de tamam itibariyle elde edemedikleri bir düğüme dönüşüyordu. Abdülhamid'in hayatı hakkında 33 ilginç gerçek 🔸 Sultan II. Abdülhamid'in Orta Doğu'daki bu petrollerle alakalı izlediği politika oldukça netti. 'Hasta adam' olan Osmanlı'yı ayakta tutabilecek bir denge politikasını burada kurabilmişti. 🔸 Petrolü, Osmanlı Devleti'ni parçalama çabasında olan büyük ülkelerin birbirleriyle çelişen çıkar ve ihtiraslarının bulunduğu bir ortamda Osmanlı'ya karşı frenleyici bir etken olarak kullanıyordu. Nobele davet edilen Osmanlı 🔸 Kıyasıya bir petrol mücadelesine sahne olan 20. yüzyılın ilk yılları, II. Abdülhamid'in saltanatının da sona doğru yaklaştığı yıllardı. 🔸 Bölgede uzun yıllar işe yarayan denge politikası belki de Sultan II. Abdülhamid'i tüketmişti. Ulu Hakan'ın tahttan indirilmesinin ardından Mezopotomya'da sular hiç durulmadı. Musul elimizdeki zenginliği kaybettiğimiz, gönlümüzde ve zihnimizde yetim bir coğrafyaya dönüştü. Taş çağı ve Mezopotamya tarihi