Kızının gözünden Sultan II. Abdülhamid

◾ Osmanlı Devleti'nin son büyük Sultanı II. Abdülhamid Han seveni olduğu kadar bu topraklar üzerinde kötü emelleri olanlar tarafından da sevilmeyen bir karaktere sahipti. ◾ Hayatı boyunca milletini düşünerek kararlar alan Ulu Hakan, siyasi portresi ile öne çıktı. Özel yaşantısında nezaketi ve alçak gönüllülüğü ile öne çıkan II. Abdülhamid'in sosyal yaşantısını kızı Ayşe Sultan nakleder. Sultan II. Abdülhamid'in saklı mirası Ayşe Sultan kimdir? ◾ 1887 - 1960 yılları arasında yaşayan Sultan, II. Abdülhamid ve Müşfika Kadınefedi'nin kızıdır. Eski Suriye Devlet Başkanı olan Ahmet Nami Bey ile evlenen Sultan, kendisini pek çok noktadan yetiştirmiş sanatsal bir kişiliğe sahipti. ◾ Bizzat bestelediği 'Majesteliri Halife II. Abdülmecid Han İçin Marş' isimli eser ile Osmanlı topraklarındaki ilk kadın besteci olarak bilinir. 1960 yılında vefat eden Sultan, Yahya Efendi Mezarlığı'na defnedildi. Abdülhamid hakkında tarihe şerh düşen sözler ◾ Fırtınalı bir yaşam serüvenine sahip olan Ayşe Sultan, çocukluğundan itibaren aile yaşantılarına dair notlar tutar. Vefatından kısa bir süre önce bu notları hatırat olarak yayınlayan Osmanoğlu, bu alana dair büyük bir boşluğu doldurur. ◾ Sizler için Ayşe Sultan'ın hatıralarından Sultan II. Abdülhamid Han'ın bir baba, idareci, aile reisi olarak portresini okuyabileceğiniz alıntıları derledik. Bilinmeyen yönleriyle bir cihan sultanı: Abdülhamid 🔹 Esasen babamın talihidir: Kime nimet yedirdiyse mutlak ondan ihanet görmüştür. Ayşe Osmanoğlu Sultan II. Abdülhamid'in sanayi hizmetleri 🔹 Beş vakit namazını kılar, Kur'ân-ı Kerim okurdu. Gençliğinde şâzeli tarikatına girmişti. Daima camilere devam ettiğini, ramazanlarda Süleymaniye Camii'nde namaz kıldığını, o zamanlar camide açılan sergilerden alışveriş ettiğini hikâye tarzında anlatırdı. Ayşe Osmanoğlu 🔹 Avusturya imparatoruyla da ayrıca dostluğum vardı. Pek eskiden başlayan bu dostluğumun mahiyeti hususidir. Amcam Sultan Aziz'le beraber Avrupa seyahatine çıktığımız zaman Viyana'da hastalanmıştım, imparator beni misafir olarak Schönbrunn Sarayı'nda alıkoydu. Tedavi ettirdi. Amcamdan 14 gün sonra İstanbul'a hareket ettim. Ayşe Osmanoğlu Abdülhamid'in desteklediği kültür sanat faaliyetleri 🔹 Babam, annesinden bahsettiği zaman: 'Zavallı anneciğim pek genç yaşında gitti; hayali daima gözümün önündedir; onu hiç unutamadım; beni çok severdi; hasta olduğu müddetçe karşısına oturup yüzüme bakmakla iktifa ederdi; öpmeye kıyamazdı; Allah rahmet eylesin' derdi. Ayşe Osmanoğlu 🔹 Babam, ölümünden biraz önce mühürlerini anneme verip saklamasını söylemiş. Ayşe Osmanoğlu Sultan Abdülhamid döneminde yapılan tıbbi faaliyetler 🔹 İnsanlar çok müfteridir. Bildiklerini, bilmediklerini uydurup söylemekten çekinmezler. Babam hakkında iftiraların birisi de onun büyücülüğe, hurafelere inandığı hakkındaki sözlerdir. Ayşe Osmanoğlu 🔹 Babam, milletin babası, Padişah imiş. Herkes ona 'Efendimiz.' diyordu. Ben başka ne diyebilirdim? Büyüdükçe duygularım gelişiyor, muhabbet hislerim de artıyordu. Her hakikati, babamın büyüklüğünü anlıyordum. Ayşe Osmanoğlu Sultan II. Abdülhamid'in politikası: İttihad-ı İslam 🔹 Kimseye 'sen' diye hitap etmediği gibi cariyelerine bile 'getiriniz' veya 'götürünüz' gibi nazikâne şekilde emir verirdi. Bizlere ya 'kızım' veya 'sultan' diye hitap ederdi. Ayşe Osmanoğlu 🔹 Paraların tesliminden bir gün sonra Rasim Bey huzurda iken babama, 'Efendim. Bu paraları verdiğiniz halde gösterdiğiniz metanete hayran oldum. Vallahi ben on liramı düşürmüş olsam oturduğum odanın kapısını bulamayacak kadar kendimden geçer, kederimden ne yapacağımı şaşırırdım,' demiş. Babam da bu sözlere gülerek, 'Rasim Bey! Mal habistir. Bir elden gelir, diğerinden çıkar. Siz benim elimde büyümüş, yetişmiş adamlarsınız. Ben ise nice şeyler görmüş geçirmiş inşa mâruf tabiriyle sakalımı değirmende ağartmadım. Bana bunları Allah verdi. Yine o aldı.' cevabını vermiştir. Ayşe Osmanoğlu Abdülhamid'in hayatı hakkında 34 ilginç gerçek 🔹 Babam: 'Başlıca eğlencem musiki dinlemek, marangozhanemde çalışmaktan ibarettir. Ancak bunlarla uğraşırken yorgunluğumu hissetmiyorum. Gençliğimde faal bir hayat geçirdiğim halde şimdi muattal yaşıyorum. Uykuyu bile rahat uyuyamadığımdan kitap okutmak bana ninni gibi geliyor. Yarısını dinliyor, yarısını dinlemeden uyuyakalıyorum. Aklım takılıp da uykumu kaçırmasın diye ciddi eserler okutmuyorum' derdi. Ayşe Osmanoğlu 🔹 Kahveyi pek severdi. Fakat yalnız Yemen kahvesi kullanırdı. Yemeklerden sonra kahve içtiği gibi, arada da ayrıca altı yedi defa içerdi. Ayşe Osmanoğlu Tarih sahnesinde 'Ulu Hakan': Sultan Abdülhamid 🔹 Babam, Birinci Umumî Harbin safhalarını büyük bir üzüntü içinde takip ediyor, Rasim Bey ile de konuşup tamamlayıcı malûmat almak istiyormuş. Gazete havadislerini bazen hayret, bazen üzüntüyle okuyor, pek müteessir oluyormuş. 'İki gemi için feda olduk. Üç büyük devlete karşı bu harbe girmemiz akıl kârı değil. Vahim bir neticeden pek korkuyorum' diyormuş. Birkaç defa da, 'Nasıl olur? Bu bir deliliktir.' Demiş. Ayşe Osmanoğlu 🔹 Babamın kan dökmekten, kendi tahtı bahasına da olsa, şiddetle çekinen bir insan olduğu bugün tahakkuk etmiş olduğundan, daha fazla söylemeyi lüzumsuz buluyorum. Allah âdildir. Haklıyı, haksızı ancak O meydana çıkaracaktır. Ayşe Osmanoğlu 2. Abdülhamid'in tanıdık fotoğraflarının bilinmeyen tarihleri 🔹 Saray da muhasara altındaydı. Bu muhasaradan biraz önce Rusya büyükelçisi Mabeyn-i Hümayun'a gelerek: 'Çar Hazretlerinin selâmını getirdim. Kendilerini hasta diye işittim. Arzuları neyse bildirsinler. Kıllarına zarar gelmeden her arzuları yerine getirilecektir. Emirlerine muntazırım' diye haber gönderdi. Cevad Bey bunu arz ettiği zaman babam irkilmiş: 'Çar'ın teklifini görüyor musun Cevad Bey? Allah bana böyle bir şey yapmayı kısmet etmesin. Başıma gelecek her felâkete razıyım. Ecdadımın mezarı neredeyse benimki de orada olmalıdır. Bu ihaneti yapmaktansa ölümü tercih ederim.' diye cevap vermiştir. Ayşe Osmanoğlu 🔹 O zamanlar babam her sabah Tarabya'ya gidip denize girermiş. Murad Efendi derhal bir kayık gönderip, 'Birader gelsin' diye haber yollamış. Ayşe Osmanoğlu Sultan II. Abdülhamid'in bir günü nasıl geçerdi? 🔹 Devletimin menfaatlerini düşünmeden hiçbir devletin arzusuna hedef olamazdım. Ayşe Osmanoğlu 🔹 Babam padişah olup da Yıldız'da kalorifer yapıldıktan sonra da büyük mavi çini sobayı kaldırtmamıştı. 'Kalorifer iyidir ama onda bu ateşli sobaların zevki yoktur' derdi. Ayşe Osmanoğlu Sultan Abdülhamid'in arşivinden Osmanlı fotoğrafları 🔹 Babamın bir de güzel, beyaz, fevkalâde bir Van kedisi vardı. Adı 'Pamuk'tu. Evvelce bu kediyi bana vermişti. Lâkin benim dairemden kaçıp babamın odasına gitmiş, bir daha bizim daireye gelmemişti. Babam bir gün beni istedi, gittim. 'Kızım, bu kedi bize geldi. Bizden ayrılmıyor. Bana verir misin?' dedi. 'Aman Efendimiz ne diyorsunuz. Kedi esasen Efendimizindir. Benim ne haddim. Fakat doğrusu kediyi kıskandım,' diye cevap verdim. Pek çok güldü. 'Teşekkür ederim kızım' dedi. Bu kedi Selânik'e kadar gitti. Babamla birlikte Beylerbeyi Sarayı'na geldi. Babamdan bir yıl önce öldü. Ayşe Osmanoğlu 🔹 Kaldı ki babamın vicdanının hiçbir zaman kabul etmediği şey, kan dökmekti. O, eliyle adam vuracak yaratılışta olsaydı, kan dökmekten çekinmeseydi elindeki kuvvetle Hareket Ordusu'nu dağıtır, tahtını kaybetmezdi. Ayşe Osmanoğlu Abdülhamid'in İstanbul'a miras bıraktığı üniversiteler 🔹 Babamın çok nasihatini aldım. Aklına her zaman hayran kaldım. Görüşü çok kuvvetliydi, ileriyi keşfedecek kadar keskin görüşlüydü. Keramet sahibi denebilirdi. O zaman söylediklerinin hakikat olduğunu zaman bize ispat etti. Aman Ya Rabbi! Babam bunları nasıl keşfetmişti? Söylediklerinden aynen gerçekleşenler pek çok olmuştur. Ayşe Osmanoğlu 🔹 Rasim Bey harbin ana çizgilerini anlattıktan sonra, 'Selanik düşmek üzeredir. Sizi İstanbul'a götürmek istiyorlar.' demiş. Babam büsbütün hayret içinde kalarak, 'Selanik İstanbul'un anahtarıdır. Düşmana verilir mi? şuradan şuraya gitmem. Bana da bir tüfek veriniz. Birlikte son nefesimize kadar müdafaa edelim. Hem bizim ikinci ve Üçüncü Ordularımız nereye gitti? Bu harbi idare eden kumandanlar kimlerdir? Ne olursa olsun. Bir yere gidecek değilim. Bunu bilmiş olunuz.' demiş. Ayşe Osmanoğlu Abdülhamid'in İstanbul'a armağan ettiği 50 eser 🔹 Babam: 'Gençliğimde denize girer, pekiyi yüzer, ata biner, araba kullanır, kürek çeker, yelken kullanır, tabancayla atıcılık yapar, ava gider, kılıç talimleri yapardım' derdi. Babası Sultan Abdülmecid kendisine Kâğıthane Köşkü'nü, Ali Bey Çiftliği'ni vermişti. O zaman hemen her gün atla çiftlik dolaşır, bütün işlere nezaret edermiş. Ayşe Osmanoğlu 🔹 Mutadı erken yatıp erken kalkmaktı. Sabahları güneşten evvel kalkıp hamama gider, banyosunu alırdı. Hamamın dış kalında oturmak için bir sedir yaptırmıştı. Orada oturup giyinir, sabah namazını oracıkta kılar, sonra kahvaltısını ederdi. Ayşe Osmanoğlu Sultan II. Abdülhamid'i ne kadar tanıyorsun? 🔹 Babamda, kara günde herkes tarafından terk olunan insanların kırgınlığı vardı. Ayşe Osmanoğlu 🔹 Ramazan'da sarayda nöbet mûsikîsi ve çalgı çalınmazdı. Mabeyn'e gelenlere Başmabeynci tarafından dişkiraları verilirdi. Ayşe Osmanoğlu Sultan II. Abdülhamid'in Türkçeye tercüme ettirdiği eserler