II. Abdülhamid’in gözde semti: Kağıthane

Semtin tarihi 🔷 Terkos gölünün güneydoğusundaki Karatepe mevkiinden çıkan, Belgrad ormanlarından geçerek Haliç'e dökülen derenin ve bu derenin kıyısında kurulan yerleşme yerinin adı Kağıthane'dir. 🔷 Burada bulunan kağıt imalathanelerinden ötürü, adı Kağıthane oldu. Osmanlı, henüz İstanbul'un fethinden önce, Yıldırım Bayezid zamanında bu semtle tanıştı. Padişah, İstanbul'u kuşattığında Kağıthane civarına bazı kuvvetlerini yerleştirdi. Daha sonra Fatih'in İstanbul'u fethettiği kuşatmada da Kağıthane kullanıldı. İstanbul'un 5 tarihi semti Çeşitli etkinlikler ve büyük proje 🔷 Kağıthane, esnaf ve sanatkarların zaman zaman toplanıp elleriyle imal ettikleri malları sergiledikleri bir yer olarak da ünlüdür. Özellikle kuyumcular ve müzehhipler burada toplanırdı. 🔷 Osmanlı'nın en ihtişamlı dönemi olan Kanuni Sultan Süleyman zamanında, şehzadelerin sünnet törenlerindeki eğlenceler Kağıthane'de yapılırdı. Dönemin usta mimarı Sinan, Kanuni'nin emriyle Osmanlı'nın en pahalı su sistemi inşaatını başlatır. Bu tesis, Kağıthane Deresi'nin Belgrad Ormanları içindeki iki kolunun sularını toplar ve oradan semtlere dağıtır. Kırkçeşme olarak adlandırılan bu su yolu, 50 km uzunluğundaydı. 33 kemerin geçtiği ve günde 17 bin metreküp su taşırdı. Müzehhip nedir? İlçenin en parlak dönemi 🔷 Osmanlı'nın 'Lale Devri' olarak adlandırılan 1718-1730 arasındaki döneminde, İstanbul'un imarına büyük önem verildi. Saraylar, kasırlar, bahçeler, çeşmeler, camiler, mescidler ve medreseler inşa edildi. Kağıthane bu yapılardan en çok nasibini alan ilçe oldu. 🔷 III. Ahmed'in özel ilgi gösterdiği bu semte çok sayıda köşk ve bahçeler de yapıldı. III. Ahmed'in damadı Nevşehirli İbrahim Paşa'nın hakim olduğu bu dönemde, Kağıthane'ye yeni inşa edilen yapılar Yirmisekiz Çelebi Mehmed'in Paris sefaretinden getirdiği saray ve bahçe resimlerine göre inşa ettirildi. *Bir bilgi: Sultan Abdülaziz'in favori ilçesi 🔷 Abdülaziz henüz şehzade iken 1835 yılında burada yapılan bir törenle Kur'an-ı Kerim'e başladı. Yine büyük kardeşi Abdülmecid'in sünnet düğünü de burada yapıldı. 🔷 Sultan Abdülaziz, tahta geçtikten sonra burada bulunan Sadabad Camii'ni yıktırarak yenisini inşa ettirdi. Padişah, ziyafet vereceği zaman Kağıthane'yi tercih ederdi. 1864 yılında kendisi için özel bir kasır yaptırdı ve çeşitli etkinlikler düzenledi. Kağıthane Sadabat Aziziye Camii Şiirlerde Kağıthane 🔷 Hiciv ve kasideleriyle ünlü 17. yüzyıl şairi Nef'i, bir dizesinde Kağıthane'den şöyle bahseder: 'Mahşer olmuş sahn-ı Kâğıthâne dünyâ bundadur / Cennete dönmüş güzellerle temâşâ bundadır.' 🔷 Kağıthane denince akla gelen şair, Nedim'dir. İlçenin güzelliğini şöyle ifade eder; 'Bir sefa bahşedelim gel şi dil-i naşade/ Gidelim serv-i revanım yürü Sa'dabad'a/ İşte üç çifte kayık iskelede amade/ Gidelim serv-i revanım yürü Sa'dabad'a...' 🔷 1836 yılında İstanbul'a gelen İngiliz yazar Julia Pardoe şöyle der: 'Yeryüzünde bir yaz gününü geçirmek için Kâğıthane'den daha iyi, daha hoş, daha parıltılı bir yer yoktur...' Lale Devri'nin müstesna şairi Nedim hakkında az bilinenler II. Abdülhamid'in semte ilgisi 🔷 Osmanlı tarihinin en çok konuşulan padişahlarından biri olan II. Abdülhamid'in ilçeye olan ilgisi gençliğinde başladı. Şehzadeliğinde zamanının büyük çoğunluğunu burada ata binerek, atış talimi yaparak, piyano çalarak ve marangoz işleriyle geçirdi. Kızı Ayşe Osmanoğlu, babasının Kağıthane Kasr-ı Hümayun'unda at ile gezinti yaptığını ve sık sık Kağıthane deresinde kürek çektiğini aktarır. 🔷Sultan Abdülhamid, döneminde pek çok eser inşa ettiği gibi atalarından kalma yapılara da sahip çıkarak onları ihya etti. İlçenin meşhur camisi Sadabad Camii, III. Ahmed döneminde inşa edildi. Hayırsever padişah II. Abdülhamid camiyi restore ettirdi. Kağıthane deresi üzerinde bulunan Cendere, Çağlayan, Sünnet ve Mirahor köprülerini tamir ettirdi. Ayşe Osmanoğlu'nun kaleminden Abdülhamid'in özel yaşamı Hastane açtı 🔷 Bu dönemde Kağıthane'ye bir de hastane açıldı. Masrafları Hazine-i Hassa'dan karşılanmak üzere inşa edilen hastanenin açılışı da Abdülhamid'in tahta çıktığı gün yapıldı. 🔷 Kâğıthane Hastahane-i Hümâyûnu adında 1900 yılında Çağlayan Kasr-ı Hümâyûnu'nun eski mutfak binası hastaneye dönüştürüldü. Kadın ve erkek hastalar için ayrı koğuşlar yapıldı. *Hazine-i hassa nedir? Çeşitli etkinlikler yapıldı 🔷 Kağıthane mesiresi, Osmanlı başkentinde oyunların ve yarışmaların düzenlendiği bir yeşillik alanı olarak kullanıldı. Ok atma ve at yarışlarının yapıldığı bu alanda, padişahlar da yarışırdı. 🔷 II. Abdülhamid döneminde at yarışları için 3500 metrelik koşu pisti kuruldu. Anadolu, Rumeli, Arap, Rahvan cinsi atların yarıştığı müsabakalarda birincilerine para ödülleri verildi. Türk okçularının başarılarının sırrı Misafirler ağırlandı 🔷 Kağıthane yalnızca padişahların ve halkın gezdiği bir yer değildi. Yurt dışından gelen misafirler de burada gezdirilirdi. Osmanlı son dönemi etkileyen kilit isimleri arasında bulunan Alman İmparator II. Wilhelm, 1889 yılındaki ziyaretinde Kağıthane gezdirildi. 🔷 Yine II. Abdülhamid döneminde inşa edilen atış poligonunda, Almanya'dan alınan silahların denenmesi amaçlandı. Poligonun yanına padişahın hem istirahat edebilmesi hem talimleri seyredebilmesi için bir de köşk inşa edildi. Sultan II. Abdülhamid'in çağlar aşan projeleri Hamidiye suları 🔷 Suya ayrı bir önem veren II. Abdülhamid'in, şehre bugün dahi büyük hizmetler veren en dikkat çekici faaliyetlerinden biri de, İstanbul'a çeşmeler aracılığıyla içme suyu dağıtımı için kurdurduğu Hamidiye'dir. 🔷 Kağıthane'de kendi adıyla anılan bu tesisler, 1900 yılında tamamlandı ve 1902 tarihinde su vermeye başladı. Hamidiye suyundan beslenen 34 çeşme tespit edildi. Pek çok resmi bina Hamidiye suyundan beslendi. Bazıları: II. Abdülhamid Çeşmesi 🔷 Çeşme II. Abdülhamid döneminde Sadabad Camii'nin yan tarafına inşa edildi. Dört taraflı, saçaklı bir çeşme idi. Kitabesi Şair Fevzi tarafından hazırlandı ve şu dizeleri yazdı: