Endülüs kütüphaneleri

İslam medeniyetin en güzel şubelerinden biri olan Endülüs, Batı'dan doğan bir güneşti. Avrupa'nın en kötü günlerinde kıtanın en batısında açan İslam güneşiydi. Asırlar boyunca İber Yarımadası'na hükmeden Müslümanlar, şehir düzeninden okullara, temizlikten giyime uzanan geniş bir yelpazede Batılılara ders vermişlerdi. İber Yarımadası neresidir? Avrupa kıtasının Akdeniz'e uzanan üç yarımadasından birisi olan İber'de Portekiz ve İspanya yer alır. ENDÜLÜS AVRUPA'YI NASIL AYDINLATTI? Endülüs Emevileri'nin onuncu hükümdarı olan II. Hakem, Müslümanların ilerleyişini sürekli kılmak ve Endülüs'ü daha geniş bir merkez yapmak için büyük çabalar harcamıştı. II. Hakem kimdir? 915 - 976 yılları arasında yaşayan II. Hakem, III. Abdurrahman'ın oğluydu. Kurduğu kütüphane ile dünyadaki pek çok entelektüeli Endülüs'e çeken II. Hakem idaresi zamanında imar faaliyetlerini de önemsemişti. Alim ve dindar bir hükümdar olan II. Hakem, ilme düşkünlüğünün yanında önemli bir kitapseverdi. Bu huyu pek çok önemli noktaya kitap uzmanları göndermesine sebep olacaktı. TARİHE YÖN VEREN MEDENİYET: ENDÜLÜS Bu şekilde Kurtuba'da II. Hakem tarafından kurulan kütüphaneye dünyanın diğer noktalarından kitaplar getirildi. Yeni telif edilen eserlerin ilk nüshaları bu kütüphaneye kazandırıldı. Endülüs sarayında toplanan kitaplar için ciltci, tasnif edici, katip gibi meslek daları da işe alınmıştı. Lakin zamanla kitaplar saraya sığmaz oldu. ENDÜLÜS'ÜN AVRUPA'YA 10 HEDİYESİ Bunun üzerine II. Hakem daha önce Avrupa topraklarında görülmemiş büyüklükte bir kütüphane inşa etti. Bu kütüphaneye dair elli sayfadan kırk dört ciltlik katalog mevcuttu. Buradan hareketle kütüphanenin dört yüz bin ve altı yüz bn arası kitaba sahip olduğu düşünüldü. Alimlerin de kütüphaneye büyük rağbet göstermesi ile beraber kütüphane Avrupa'dan pek çok ismin uğrak noktası oldu. ENDÜLÜSLÜ MÜSLÜMANLARIN KASİDEDEN YANKILANAN YARDIM ÇAĞRISI Ebu Muhammed İbrahim b. Muhammed el-Usaylî, Mutarrif b. İsâ el-Gassânî, Ureyb b. Sa'd, Muhammed b. Hâris el-Huşenî ve Ebu Alî el-Kâlî gibi büyük alimler hünkarın çağrısı ile Endülüs'e gelmiş ve kütüphanede ilmi çalışmalar yürütmüşlerdi. II. Hakem'in çabası ile olan kütüphane Endülüs'ün ileri gelenlerinde de kitaba dair bir ilgi başlatmıştı. Böylece hünkarın çabası halkın da çabası haline gelmişti. ENDÜLÜS GEZİ REHBERİ Ülkede oluşan ilmi birikimden faydalanmak isteyen Hıristiyanlar ve Yahudiler de Arapça öğrenerek kütüphaneden faydalanmış, Avrupa'ya bilgi götürmüşlerdi. Lakin bu büyük eve emsalsiz kütüphane II. Hakem'den kısa bir süre sonra yok oldu. 11. asrın başında başlayan ve yaklaşık yirmi beş sene süren iç karışıklık döneminde Kurtuba'daki kitaplar yağmalandığı gibi alimler de şehri terk etti. ENDÜLÜS'DEKİ İSLAM ESERLERİ Şehirde şahısların çabası ile oluşan yüzlerce kütüphane büyük iç karışıklık döneminde zarar görmüş ve alimlerin şehri terk etmesi ile özel koleksiyonlar Endülüs'e ve diğer ülkelere yayılmıştı. II. Hakem'in büyük çabaları yalnızca yarım asrı biraz geçen bir sürede etkili olabilmişti. Bu dönemde yetişen alimler sonraki kuşaklar üzerinde etkili olmuşlardı. ENDÜLÜS SÖZLÜĞÜ II. Hakem'in dönemi büyük bir övgü ile anılmıştı. Ayrıca Endülüsü'te eğitim sadece erkeklere mahsus kılınmamıştı. Öyle ki kadınlar da kütüphaneden faydalanmışlardı. Bu dönem için kadın alimler Ümmü Said el-Kurtubiyye hadis, Ümmü'l-Hasen binti Ebu Cafer et-Tancali edebiyat, Aişe binti Ahmed el-Kurtubiyye ise belagat sahasında kendisini yetiştirmiş isimlerdi. ENDÜLÜS ALİMLERİNİN BULUŞLARI Endülüs kütüphaneleri sadece kitapların tasnif edildiği ve korunduğu mekanlar değillerdi. Aynı zamanda yüksek eğitim noktaları olarak öne çıkan kütüphanelerden toplumun her kesimi faydalanabiliyordu. Bu mekanlar aynı zamanda sürekli fikir teatilerinin yapıldığı yerlerdi. İlim insanları ve meraklılar burada fikir konuşmaları yapar bazen de münazaralar yaşanırdı. SULTAN ABDÜLHAMİD'İN ARŞİVİNDEN ENDÜLÜS FOTOĞRAFLARI Avrupa'da kitaplar sadece papazlar ve kilise yöneticilerinin elinde bulunurken Avrupalı gençler ilim tahsil etmek için Endülüs şehirlerine akın ediyorlardı. Bu anlayışın en güzel örneği ise II. Hakem'in önderliğinde başlayan Endülüs kütüphaneleri idi. Kıtanın geri kalanı zifiri karanlığa gömülü iken Endülüs en batıda bir güneş gibi parlamaktaydı.

AKADEMİK

İLAHİYAT

Kur'an

TARİH

EDEBİYAT

SİNEMA

MÜZİK

EĞİTİM

FELSEFE

SOSYOLOJİ

PSİKOLOJİ

GALERİ

LİSTELER

FİKRİYAT TV

ESMA-İ HÜSNA

İSLAM

MÜZİK

FİKRİYAT AKADEMİ

Endülüs kütüphaneleri